De Brauw Blackstone Westbroek heeft van de top-tien kantoren in absolute cijfers de meeste hoogleraren onder hun juristen, direct gevolgd Loyens & Loeff. Dat kantoor heeft relatief – afgezet tegen het aantal advocaten en notarissen in dienst – de meeste hoogleraren, pal voor Stibbe. Slechts 7,5 procent van de hoogleraren ‘in dienst’ van de grote kantoren is vrouw.
Ooit was het bon ton om de namen van alle advocaten en notarissen op het briefpapier van het kantoor te zetten, liefst met alle denkbare academische titels. Maar omdat er tegenwoordig vaak wordt ‘overgelopen’, is dat ondoenlijk geworden. Ook advocaten die hoogleraar zijn, stappen wel eens over. Zo verhuisde Sharon Oded op 1 maart 2019 van De Brauw Blackstone Westbroek naar Norton Rose Fulbright; hij is tevens bijzonder hoogleraar Corporate Compliance and Enforcement aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
De Brauw mag dan wel een hoogleraar hebben verloren, er blijven er nog elf over – allen mannen. Daarmee voert De Brauw de lijst aan met de meeste professoren in hun gelederen. De meest recente benoeming is die van Sven Dumoulin (hoogleraar internationaal ondernemingsrecht, VU). Daarnaast zitten er nog Harm-Jan de Kluiver (ondernemingsrecht, UvA), René Maatman (vermogensbeheer, Nijmegen), Reinout Vriesendorp (insolventierecht, Leiden), Martin van Olffen (ondernemingsrecht, Nijmegen), Jonathan Soeharno (rechtspleging, UvA), Stefan Sagel (arbeidsrecht, Leiden), Roan Lamp (financieel strafrecht, VU), Frank Pötgens (internationaal en Europees belastingrecht, VU), Jan de Bie Leuveling Tjeenk (corporate litigation, VU), en Tobias Cohen Jehoram (intellectueel eigendomsrecht, Rotterdam). Buitenlandse (vaak tijdelijke) leerstoelen van gasthoogleraren, zoals die van Omar Salah (islamitisch financieel recht, Madrid), tellen we in dit overzicht niet mee.
Loyens & Loeff heeft tien hoogleraren op de loonlijst staan, en opvallend is het grote aantal dat zich bezighoudt met belastingrecht. Zoals Dennis Weber (Europese ondernemingsbelastingen, UvA), Maarten de Wilde (Europees en internationaal belastingrecht, Rotterdam), Ton Stevens (vennootschapsbelasting, Tilburg), Arco Bobeldijk (vennootschapsbelasting, Nyenrode), Rob Cornelisse (belastingrecht, UvA) en Raymond Luja (rechtsvergelijkend belastingrecht, Maastricht). Daarnaast zijn er nog Gert-Wim van de Meent (Europees en nationaal aanbestedingsrecht, UvA), Niek Zaman (notarieel ondernemingsrecht, Leiden), Wilco Oostwouder (bedrijfsfinancieel recht, Utrecht) en dan de eerste vrouw: Kitty Lieverse (financieel toezichtsrecht, Nijmegen).
Stibbe heeft acht hoogleraren, ook allen man: Jaap van Slooten (arbeidsrecht, UvA), Jeroen Kortmann (Europees aansprakelijkheidsrecht, UvA), Rein Wesseling (mededingingsrecht en regulering, UvA), Rogier Raas (Nederlands en Europees bank- en effectenrecht, Leiden), Daan Doorenbos (ondernemingsstrafrecht, Nijmegen), Steven Hijink (jaarrekeningenrecht, Nijmegen), Tom Barkhuysen (staats- en bestuursrecht, Leiden) en Manuel Lokin (ondernemingsrecht).
NautaDutilh heeft zeven hoogleraren, ook allen man: Pim Rank (financieel recht, Leiden), Geert Raaijmakers (ondernemings- en effectenrecht, VU), Charles Gielen (intellectueel eigendomsrecht, Groningen), Gerard Meijer (arbitration & dispute resolution, Rotterdam), Teun Struycken (Europees goederenrecht, Utrecht), Toon van Mierlo (burgerlijk recht en burgerlijk procesrecht Rotterdam én Groningen) en Bastiaan Assink (ondernemingsrecht, Rotterdam).
AKD heeft vijf hoogleraren, waarvan één vrouw: Gerdien van der Voet (bijzondere arbeidsverhoudingen: de zeevarende, Rotterdam). Daarnaast nog Gerrit van der Veen (milieurecht, Groningen), Reinout Wibier (privaatrecht, Tilburg), Pieter Kuypers (Europees en nationaal aanbestedingsrecht, Nijmegen) en René van der Paardt (verbruiksbelastingen, Rotterdam).
Allen & Overy heeft drie hoogleraren – ooit vier, totdat Ferdinand Grapperhaus (arbeidsrecht) naar Den Haag verhuisde. De drie overige zijn Sigrid Hemels (belastingrecht, Rotterdam), Gerard van Solinge (ondernemingsrecht, Nijmegen) en Günther Rensen (ondernemingsrecht, Utrecht). Ook Pels Rijcken heeft drie hoogleraren: Martijn Scheltema (privaatrecht, Rotterdam), Erik Vermeulen (bedrijfs- en financieel recht, Tilburg) en Gerrit-Jan Zwenne (recht en de informatiemaatschappij, Leiden).
Houthoff en Clifford Chance moeten het doen met ieder twee hoogleraren. Bij Houthoff zijn dat Rolef de Weijs (nationaal en internationaal insolventierecht, UvA) en Marielle Koppenol-Laforce (internationaal commercieel contracteren, Leiden). Bij Clifford Chance zijn dat Dennis Faber (onderneming en recht, Nijmegen) en Rick Verhagen (internationaal privaatrecht, rechtsvergelijking en burgerlijk recht, Nijmegen). Tot slot Van Doorne: daar zit als enige hoogleraar Bas van Zelst (Dispute Resolution and Arbitration, Maastricht).
Kleinere kantoren
Maar er zijn ook hoogleraren die gelieerd zijn aan een kleiner kantoor. Dat zijn bijvoorbeeld Steef Bartman (concernaansprakelijkheid, Maastricht), verbonden aan zijn eigen kantoor Bartman Company Law. Bas Steins Bisschop (ondernemingsrecht en corporate governance, ook Maastricht) is ook advocaat bij Steins Bisschop & Schepel Advocaten. Guido de Bont (formeel belastingrecht, Rotterdam) is verbonden aan zijn eigen kantoor De Bont Advocaten en Jan Paul Franx (effectenrecht, Groningen) zit bij FG Lawyers. Deze laatste is een advocaat die nadien (ook) hoogleraar werd – dat geldt ook voor Thijs van Zanten (Wijn & Stael), die in Groningen hoogleraar Overeenkomst en Zekerheid is. Een vergelijkbare leerstoel (Financiering, zekerheden en insolventierecht) bekleedt Jako van Hees in Nijmegen; hij is tevens advocaat bij Resor. Dat geldt ook voor Michael Veder (Resor en hoogleraar insolventierecht in Nijmegen).
Overigens, ook kleinere kantoren hebben vaak meerdere hoogleraren op de loonlijst staan. Denk aan Linssen CS (Tilburg, 21 advocaten waaronder twee hoogleraren), of Prakken d’Oliveira (vijf hoogleraren). Maar in dit verhaal concentreren we ons op hoogleraren met een leerstoel in de sfeer van het ondernemingsrecht.
Vrouwelijke hoogleraren
Opvallend is vooral het groot aantal mannelijke hoogleraren bij de tien grootste advocatenkantoren: 49, tegenover vier vrouwen. Dat waren er meer. Zo waren Ianika Tzankova (comparative mass litigation, Tilburg) en Nora Streep (notarieel recht, Utrecht) verbonden aan NautaDutilh, maar beiden zijn daar weg. Barbara Bier (voormalig hoogleraar ondernemingsrecht, Nyenrode) zit bij Stibbe als of counsel. Zij is, net als andere of counsels niet in dit overzicht meegenomen. Hylda Boschma was, voordat zij hoogleraar ondernemingsrecht in Groningen werd, kandidaat-notaris bij Houthoff. Overigens zijn er nog voldoende vrouwelijke hoogleraren met een leerstoel die aantrekkelijk kan zijn voor de grote kantoren. Alleen op het terrein van het ondernemingsrecht zijn dat bijvoorbeeld Hanny Schutte-Veenstra (onderneming en recht, Groningen), Iris Wuisman (ondernemingsrecht, Leiden), Claartje Bulten (ondernemingsrecht, Nijmegen) en Loes Lennarts (vergelijkend ondernemingsrecht, Groningen).
Relatieve winnaar
Dat De Brauw met elf hoogleraren aan kop gaat, is niet verwonderlijk: het is het kantoor met de meeste advocaten en notarissen. In relatieve termen scoort echter Loyens & Loeff het best: tien hoogleraren op 269 advocaten en notarissen geeft een ratio van 3,71. We gebruiken bij deze berekening het aantal advocaten uit de Top Vijftig van Mr. Stibbe komt daar direct achteraan met een ratio van 3,70. De Brauw komt dan op de derde plaats met 3,20, NautaDutilh op de vierde plaats met 2,53 en AKD op plaats vijf met 2,50. Van Doorne is hekkensluiter met 0,71.
Universiteit
Er is niet één hofleverancier van deze hoogleraren te noemen. Drie universiteiten leveren ieder negen hoogleraren: de Universiteit van Amsterdam (drie aan Loyens & Loeff en drie aan Stibbe), de Radboud Universiteit Nijmegen en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Universiteit Leiden levert er acht, de Vrije Universiteit vijf (vier aan De Brauw), Utrecht levert er vier, de Rijksuniversiteit Groningen en Tilburg University ieder drie, Maastricht University twee en Nyenrode één.
‘Niet zonder meer goed voor het recht’
“Onpartijdige of eigenlijk ‘onpersoonlijke’ wetenschap en partijdige advocatuur: die gaan niet altijd goed samen, al helemaal niet in één persoon. Advocaten bepleiten de zaken van hun cliënten en dat komt niet altijd overeen met wetenschappelijke argumentatie ten behoeve van een goede rechtsontwikkeling. Zo zal een Zuidas-advocaat die bedrijven en rijke werknemers bijstaat vanuit haar gezichtspunten niet snel pleiten voor arbeidsrechtelijke ontwikkeling ten gunste van minderbedeelden. Bovendien: zou zij dat wél doen dan dreigt zij haar beter bedeelde klandizie kwijt te raken. Paul Scholten heeft het al feilloos uitgelegd: rechtswetenschap dient nooit enig bijzonder belang, maar is doordachte ontwikkeling en hervorming van het positieve recht zonder aanzien des persoons. Zo beschouwd zijn bijzondere en buitengewone leerstoelen bekostigd door bedrijven die er belangen bij hebben niet zonder meer goed voor de rechtswetenschap en dus niet goed voor het recht. Anderzijds leveren dergelijke leerstoelen nogal eens niet meer dan marginale vakpublicaties op, weinig wetenschappelijke, min of meer ongevaarlijke en in ieder geval vluchtige weergaven van ‘wat er al is’.”
Hendrik Kaptein, als rechtsfilosoof verbonden aan Leiden Universiteit
