In Nederland wordt, vergeleken met andere EU-lidstaten, relatief weinig uitgegeven aan rechtspraak en Nederland heeft relatief weinig rechters – en vooral weinig vrouwelijke raadsheren. Ook ligt de advocatendichtheid onder het Europese gemiddelde. Dat blijkt uit het 2019 EU Justice Scoreboard.
De Europese Commissie constateert dat sinds 2010 in bijna alle lidstaten de duur van gerechtelijke procedures in eerste aanleg is afgenomen of ten minste gelijk gebleven. Wel zijn er ‘meer uitdagingen op het gebied van de perceptie van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht’. De perceptie van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht is in twee derde van de lidstaten positiever geworden ten opzichte van 2016, maar ten opzichte van vorig jaar is die perceptie bij het grote publiek echter negatiever geworden in ongeveer drie vijfde van alle lidstaten. Mogelijke politieke inmenging of druk is de belangrijkste reden voor de perceptie van een gebrek aan onafhankelijkheid van gerechten en rechters.
Verder zijn de overheidsuitgaven voor rechtbanken in 2017 in de hele EU stabiel gebleven. Om de kwaliteit van de rechterlijke beslissingen te verbeteren, bieden de meeste rechtbanken rechters specifieke opleidingen aan met betrekking tot de structuur, de redeneerstijl en de formulering van rechterlijke beslissingen. In vergelijking met voorgaande jaren is de onlinetoegang tot rechterlijke beslissingen verbeterd, met name wat betreft de publicatie van de beslissingen van de hoogste instanties: negentien lidstaten publiceren nu alle beslissingen in burgerlijke zaken, handelszaken en administratieve zaken.
In het Justice Scoreboard valt Nederland op door het snel afhandelen van zaken door de rechtbanken. Vooral bij civiel zit de vaart er goed in: nergens in Europa worden civiele geschillen zo snel afgewikkeld. Ook kent ‘civiel’ lage werkvoorraden, vergeleken met elders in Europa.
Van de 28 EU-landen staat Nederland op zevende plaats wat betreft het bedrag dat de gerechten van de overheid krijgen, berekend per inwoner: bijna 120 euro. Maar als percentage van het BNP zijn we in Nederland een stuk minder royaal voor de gerechten, dan staan we op de achttiende plaats.
Per 100.000 inwoners heeft Nederland ook relatief weinig rechters, ook hier staan we in de EU op de achttiende plaats. Wat de man/vrouw-verdeling onder rechters betreft, is Nederland een middenmoter. Het aantal vrouwelijke raadsheren ligt echter onder het Europese gemiddelde. Ook heeft Nederland, per honderdduizend inwoners een advocatendichtheid die net onder het Europese gemiddelde ligt.
