De Raad van Europese Notarissen (de CNUE) heeft een verzameling bijzondere akten, waarvan de oudste uit de dertiende eeuw dateert, online gezet.
Notarissen zijn als opsteller van akten eeuwenlang getuige geweest van de geschiedenis en dat is terug te lezen in hun akten. Voor de tentoonstelling ‘Europe enacted’ heeft de CNUE ruim vijftig akten uit heel Europa verzameld. Daaronder zijn het testament van koningin Isabella van Castilië, een verkoopakte van Miguel de Cervantes, de uitreiking van het George Cross aan Malta, de boedelbeschrijving van de bezittingen van Frederic Chopin en ook de misschien wel enige bewaarde uitspraak van Rembrandt.
Originele akten
De originele akten zijn van 11 tot en met 15 november in het Europees parlement in Brussel te zien. Het is de bedoeling dat de tentoonstelling daarna gaat rondreizen. Behalve een terugblik naar vervlogen tijden, wordt ook een blik op het notariaat van nu geboden door moderne digitale middelen te laten zien die notarissen gebruiken.
Bij de expositie hoort ook een online deel. De akten zijn, inclusief uitleg over hun hoe en waarom, digitaal te bekijken. De KNB heeft, in samenwerking met het Stadsarchief Amsterdam, drie Nederlandse akten aangeleverd.
Clavesingel-onderwijs
De eerste is een contract dat de Amsterdamse koopman Fernando Oyens op 12 april 1597 ten overstaan van notaris Lieven Heijlink afsloot met componist en organist Jan Pieterszoon Sweelinck. De componist/organist/klavecinist zou Oyens’ dochters ‘clavesingel-onderwijs’ gaan geven.
Fris en kwiek
Uit 1632 dateert de verklaring van notaris Jacob van Zwieten over de goede gezondheid van Rembrandt. De schilder had geïnvesteerd in een ‘tontine’, een fonds dat werd gebruikt voor lucratieve beleggingen. Eens per jaar controleerde een notaris of de deelnemers nog in leven waren – zodra een investeerder stierf kwam zijn dividend toe aan de anderen, net zo lang tot er nog maar één deelnemer over was, die alles kreeg. Op 26 juli 1632 belde Van Zwieten aan bij het huis van kunsthandelaar Hendrick van Uylenburgh, waar Rembrandt inwoonde. Op zijn constatering dat Rembrandt hij er fris en kwiek uitzag antwoordde Rembrandt: “Dat is waar, ik ben, God lof, in goede conditie en gezond”. De notaris noteert dit in zijn verklaring van het bezoek. Het zou goed kunnen dat dit het enige letterlijke citaat is dat is bewaard van de grote meester.
Illegale herdrukken
De derde Nederlandse akte is er een van notaris Hendrik Daniël van Hoorn. Hij maakte op 17 november 1762 een akte op over het aantreffen van illegale herdrukken van werk van Jean Jacques Rousseau bij een boekverkoper in de Kalverstraat in Amsterdam. Om destijds een rechtszaak te starten was het gebruikelijk om bij een notaris een verklaring af te leggen over het misdrijf waar de zaak over ging. Of de verklaring daadwerkelijk heeft geleid tot een rechtszaak tegen de boekverkoper is niet bekend.
