Roman Giertych is een van Polen bekendste advocaten en tevens oud-vicepremier. De omstandigheden waaronder hij werd aangehouden en gearresteerd zijn dan ook verontrustend. De arrestatie van Giertych vond plaats op de dag voor de geplande bewaringszitting aangaande Leszek Czarnecki. Giertych zou beschikken over documenten die belastend zouden zijn voor een van de belangrijkste personen in de huidige regering. Giertych wordt na de arrestatie naar zijn huis gebracht om mee te kunnen werken aan de doorzoeking van zijn huis. Tijdens de huiszoekingen van zijn huis wordt ook zijn kantoor doorzocht waardoor het voor Giertych niet mogelijk is om op beide plaatsen aanwezig te zijn. Tijdens de huiszoeking verliest Giertych zijn bewustzijn en wordt met spoed naar het ziekenhuis gebracht.
Beroepsverenigingen van advocaten, waaronder de Warsaw Bar Association of Advocates, hebben grote zorgen geuit over de aanhouding van Giertych. Niet alleen is tijdens deze huiszoekingen het verschoningsrecht van de advocaat geschonden, maar ook de kernwaarde onafhankelijkheid.
Kernwaarde onafhankelijkheid
De kernwaarde onafhankelijkheid is sinds 2010 opgenomen in onze wet en wel in artikel 10a eerste lid, sub a van de Advocatenwet. Onafhankelijkheid is een essentiële voorwaarde voor een behoorlijke uitoefening van het beroep. Niet alleen behoort de advocaat onafhankelijk te zijn ten opzichte van zijn cliënt, maar ook ten opzichte van derden en de zaken waarin hij als zodanig optreedt. Wat meteen opvalt bij het lezen van dit artikel is dat onafhankelijkheid ten opzichte van de staat niet expliciet is opgenomen in de Advocatenwet. Dit zou te verklaren kunnen zijn vanuit het feit dat advocaten in Nederland niet fundamenteel bedreigd worden door de staat. In Polen kan de onafhankelijke beroepsuitoefening daarentegen als minder vanzelfsprekend worden gezien en dat is erg zorgelijk. Daar worden advocaten wel vanwege hun werk vervolgd en zelfs gearresteerd. De arrestatie van Giertych laat dus duidelijk zien dat de kernwaarde onafhankelijkheid in veel landen nog niet op het niveau is waarop het zou moeten zijn. Wat dat betreft mogen we blij zijn dat we het privilege hebben om in Nederland geboren te zijn en hier hopelijk over een paar jaar als advocaat aan het werk te kunnen. Toch zou het verstandig zijn om de zorgelijke situatie waar Poolse advocaten zich in bevinden niet zomaar aan ons voor bij te laten gaan. Ook in onze Advocatenwet is er ruimte voor verbetering. Zo zou de positie van advocaten dusdanig versterkt worden als onafhankelijkheid ten opzichte van de staat ook zou worden opgenomen in artikel 10a eerste lid, sub a van de Advocatenwet. Voor iedereen die geïnteresseerd is in waarom dit van belang is, raad ik de dissertatie van mevrouw Böhler aan om te lezen: Vrij, onvereerd. Zij bespreekt de plicht van de staat die dan ontstaat om de positie van advocaten te beschermen.
