Af en toe gaat uw schrijver naar de muziek. Het was weer prachtig, al dwaalden de gedachten weer eens af naar euthanasie op sociale indicatie. Door die prachtige klanken heen hoestende mensen moesten niet alleen uit de zaal maar eigenlijk ook uit het leven worden verwijderd. (Andere maatregelen er tegen treffen toch geen doel.) Het zou de kwaliteit van de uitvoeringen én van de maatschappij in het algemeen zeer ten goede komen. Of gaat dit te ver?
Terug op de fiets dwars door het Rijksmuseum was de stemming alweer wat minder streng. Zo veel andere dingen waren wél goed geregeld. Het lawaai van snorfietsen en erger in die prachtige doorgang was volstrekt doelmatig aangepakt. Niet door overtreders met voertuigen en al door volautomatische valluiken te laten verdwijnen. (Wat een fantasie! De wegstervende kreten van al die vuige overtreders! Al zou je in grote steden soms hopen dat werk werd gemaakt van deze euthanasie op sociale indicatie.) Maar gewoon door videocontrole van al het onderdoorgaand verkeer, met bijpassende aankondiging. Het werkt. Zo rijd je door de prachtige klanken van de ruimte en een enkele nachtelijke muzikant onder de gewelven.
Elders in het verkeer is het minder rustig. Op snelwegen vallen weer meer slachtoffers. De politie vertoont zich steeds minder op die snelwegen. Kennelijk wordt daarvan gretig gebruik gemaakt, met toenemend dodelijke en andere ernstige gevolgen.
Zijn die verkeersdoden en gewonden minder erg dan andere doden en gewonden? Liggen de prioriteiten elders? Aan terrorismebestrijding worden steeds grotere bedragen besteed, terwijl het aantal doden en gewonden door dat terrorisme – of verward gedrag dat daarvoor moet doorgaan – in het niet valt vergeleken met het ook nog stijgend getal van doden en gewonden op de snelweg en elders in het verkeer.
Of is het afweging: de lusten van “lekker je eigen ding doen in de auto” tegen de lasten van die doden en gewonden? Dit klinkt gek, maar toch werd van kabinetswege de verhoging van de maximale snelheid naar 130 km per uur verdedigd met het inzicht dat die “beter aansloot bij de beleving van de automobilist”. Of werd die snelheidsverhoging ingegeven door de wens op de snelweg minder te surveilleren? Ruimere grenzen betekenen minder toezicht en zo lijkt het probleem opgelost.
Toch kan de overheid niet worden verweten dat zij zich met leven en dood niet bezighoudt. Integendeel. Zo werd een arts strafrechtelijk aangepakt die euthanasie had gepleegd op iemand die niet verder wilde leven en wier leven ook overigens niet meer menswaardig was. Maar justitie wilde weten hoe het echt zit en spande dus tegen de dokter in kwestie een proefproces aan. Gewonnen door de dokter, en terecht, maar toch ging justitie in hoger beroep. Het Openbaar Ministerie wil precies weten hoe het zit, of die dokter en de medische stand daarvan nu last blijven houden of niet.
Zijn die mensen van politie en justitie van de snelweg gehaald om nu achter te snel euthanaserende dokters heen te gaan? Wat kost dit allemaal, in termen van menskracht, geld, angst van die dokter voor een onverdiend strafblad en nog veel meer? Waarom worden die verkwiste middelen niet ingezet voor minder doden en gewonden in het verkeer? Waarom bemoeit het parlement zich niet met deze valse prioriteiten? Waarom wordt het kabinet er niet op aangesproken? Of wordt dat nagelaten uit angst voor doorbreking van verkeerd begrepen scheiding der machten? Politie en justitie zijn de rechter niet, al doet hun gedrag soms anders denken.
Ware uw columnist kamerlid dan zou hij zo ongeveer het volgende vertoog afsteken. – Voorzitter! Boven alle partijpolitieke verschillen van mening gaat het inzicht dat de staat in de eerste plaats moet zorgen voor bescherming tegen ongewild gewelddadige dood, wat verder ook van die staat mag worden verwacht. (Stilte, instemmende achtergrondgeluiden.) Maar onze regering heeft het zo druk met andere dingen dat die eerste taak al te kennelijk wordt verwaarloosd. Zo is het toezicht op onze snelwegen drastisch verminderd, met nogal wat meer doden (en gewonden) als gevolg. Kan onze regering uitleggen aan welke nog dringender taken dan de bescherming van leven de vrijkomende middelen zijn besteed? Gaat het dan echt om proefprocessen tegen artsen die ondraaglijke levens verkortten of om nog belangrijker dingen? (Gemompel in de zaal, anderen lopen naar de interruptiemicrofoon etc.)
Wat zou u antwoorden als u in de regering zat? (Let op want wie weet komt u er ooit in terecht of zit u er al in: die kans is echt groter dan de kans dat uw schrijver zelf lid wordt van het parlement en nog veel groter dan de kans dat zijn voorstellen worden uitgevoerd.)
Er is natuurlijk maar één goed antwoord. Het OM wordt eindelijk tot de orde geroepen, in termen van een doordacht vervolgingsbeleid (dat meer om het lijf heeft dan het met rust laten van euthanasie). Volledige trajectcontrole wordt ingevoerd, niet alleen ter bepaling en bestraffing van snelheidsovertredingen (de weg door het Rijksmuseum in het groot). Wegmisbruikers worden aangepakt met serieuze sancties, tot en met afname van hun voertuigen of eigenlijk moordwapenen. Eigenlijk moet ook een algemene maximumsnelheid worden ingevoerd (weer minder doden, tegen minimaal tijdverlies, etc. etc.).
Daarop komt ongetwijfeld het “democratische” antwoord: “Dit heeft geen draagvlak, sluit niet aan bij de beleving van de automobilist, leidt tot te grootschalige schending van privacy, etc.”. Zo is het maar welke belangen je afweegt en laten we de hoofdzaak van leven en dood in goed overleg met alle betrokkenen voor wat die is.
Maar waarom is dat nu zo belangrijk, minder doden? Al eerder is – ook in deze kolommen – vastgesteld dat meer mensen die langer leven alleen maar meer geld kosten en ook nog slecht zijn voor het milieu. Al die ouden van dagen zijn op een gegeven moment niet meer te betalen (en vervuilen de boel).
Bovendien is een mensenleven op zich juridisch nog steeds niets waard. Hooguit wordt langer leven op prijs gesteld, in termen van gederfde inkomsten (al zit er beweging in). Zo beschouwd is de overheid toch volstrekt consequent – als van de frictiekosten door al die ongelukken verder wordt afgezien. Het huidige beleid is gewoon goedkoper, én juridisch verantwoord!
Al past strafvervolging wegens euthanasie bij vergevorderde leeftijd dan weer niet in dit beeld. Hoe dan ook blijft het hele beleid in werkelijkheid te idioot voor woorden. Nog maar eens: euthanasie en zelfgekozen levenseinden in het algemeen hebben niets te maken met keuzen voor de dood en tegen het leven. Wij gaan allemaal dood. Zelfgekozen levenseinden berusten op een keuze voor een korter en beter leven in plaats van een langer en slechter of zelfs ondraaglijk leven. Dus laat die zelfgekozen levenseinden met rust.
Snelwegdoden en hun nabestaanden hebben niet zelf voor hun lot gekozen. Integendeel. Zij hadden nog wel even samen door willen gaan. Hun verlies is verschrikkelijk maar kan de overheid intussen eigenlijk weinig of niets schelen: “Ja vervelend die doden maar wij hebben andere dingen te doen”.
Je zou toch in ieder geval de hier direct verantwoordelijken euthanasie op sociale indicatie voorschrijven? Of gaat dit te ver? Haal ze dan uit hun dienstauto’s en dure kantoren en laat ze een tijd lang helpen op de eerste hulp of iets dergelijks. Elders zijn rijders onder invloed en andere wegmisbruikers aldaar aan het werk gezet. Het werkt, want dan ze zien eindelijk wat wegmisbruik eigenlijk aanricht.
Maar wees gerust: ook dit zal er niet snel van komen. Zo blijft de totale irrationaliteit van het huidige beleid en van de eigenlijk verbijsterende lauwheid, gelatenheid of regelrecht gebrek aan belangstelling waarmee het met rust wordt gelaten. Snel weg naar de dood, tenzij je leven onverdraaglijk is geworden … “Als het over dit soort collectieve krankzinnigheid gaat voel ik me als de spookrijder die op zijn autoradio hoort dat er op zijn weg een spookrijder is gesignaleerd en denkt: Eén spookrijder? Ik zie er wel duizend!”
