Het verhoren van verdachten van strafbare feiten verloopt niet altijd volgens de regels. Een van de gevolgen daarvan is dat verkeerde personen worden veroordeeld of dat eenmaal veroordeelde personen later alsnog worden vrijgesproken. Dat gaat in meerdere westerse landen zo verkeerd.
Dat concluderen wetenschappers van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving. Hun onderzoek Interviews of suspects of crime: law and practice in European countries verscheen als hoofdstuk in het Oxford Handbook of Criminal Process.
Rechterlijke dwalingen in Nederland, zoals de Schiedammer parkmoord, leidden tot aanbevelingen om het verhoor anders in te richten én hier beter verslag van te doen. Naar aanleiding van rechterlijke dwalingen als Guildford Four, Birmingham Six en Maguire Seven werd in Engeland en Wales de ondervragingspraktijk bijgesteld. In de Verenigde Staten onderzocht het Innocence Project diverse veroordelingen, wat uiteindelijk alsnog leidde tot een groot aantal vrijspraken.
In het NCSR-onderzoek beschrijver Marijke Malsch en Meike de Boer de bestaande verhoorregelingen én de feitelijke praktijk in Duitsland, Frankrijk, Italië, Zwitserland, België, Noorwegen, Denemarken en Nederland. De auteurs concluderen dat – hoewel verbeteringen zijn doorgevoerd in de nasleep van rechterlijke dwalingen – ondervragingspraktijken nog steeds niet altijd volgens de regels verlopen. De gebruikte verhoortechnieken laten meer druk en misleiding zien dan is toegestaan.
Andere landen werken, naar eigen zeggen, volgens de regels van investigative interviewing. Hierbij mag de verdachte vrijuit zijn verhaal vertellen, zonder dat er druk wordt uitgeoefend om te bekennen. Maar ook in deze landen worden nog steeds ondervragingstechnieken toegepast waarin wel degelijk druk wordt uitgeoefend op de verdachte, waarbij valse bewijzen worden gebruikt of waarin de ondervrager duidelijk start vanuit een schuldpresumptie. Hierdoor stijgt het risico op een valse bekentenis. Dit is vooral het geval bij kwetsbare verdachten, zoals mensen met een licht verstandelijke beperking.
Volgens de auteurs kunnen verhoren dan ook het beste worden opgenomen, zodat naderhand kan worden bekeken hoe het verhoor is verlopen. Dit kan van groot belang zijn voor de waarheidsvinding wanneer er sprake is van ernstige twijfel over de toegepaste verhoortechnieken of de juistheid van een bekentenis.
