Verzekeraars merken weinig van ingrepen in rechtsbijstand

Delen:

Foto: Depositphotos

Rechtsbijstandsverzekeraars staan niet te trappelen om in het gat te springen dat een forse versobering van de gesubsidieerde rechtsbijstand zou opleveren. Die indruk wekken de woordvoerders en directies van rechtsbijstandsverzekeraars die Mr. de afgelopen week heeft gesproken. Ook eerdere ingrepen in de sociale rechtshulp zouden niet hebben geleid tot het afsluiten van meer rechtsbijstandsverzekeringen.

DAS, Arag en Univé geven aan niet op de plannen voor de sociale rechtshulp vooruit te lopen zolang de politieke discussie erover nog gaande is. “Minister Dekker moet zijn plannen nog bekend maken”, aldus Bas van Harten, adjunct-directeur Algemene Rechtshulp bij DAS. “Maar DAS is een klantgerichte juridische dienstverlener en ontwikkelt uiteraard nieuwe producten. Wij vinden het van het grootste belang dat het recht voor iedereen toegankelijk blijft en dat dit uitgangspunt in de plannen van de minister naar voren komt.”

Sander Dekker (ministerie J & V)

Eind september lekte uit dat minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming het systeem van gesubsidieerde rechtshulp drastisch wil hervormen. Tot de door hem voorgenomen ingrepen behoren het uitsluiten van rechtsgebieden, het verhogen van de eigen bijdragen en het beperken van de rol van advocaten. Gesubsidieerde rechtshulp zou volgens dit plan straks alleen nog beschikbaar zijn in het strafrecht bij misdrijven en in het vreemdelingenrecht. Niet alleen de oppositie, maar ook de coalitiegenoten van Dekkers partij VVD hebben forse kritiek op deze plannen, waarvan de grondgedachte is dat burgers meer zelf moeten en kunnen regelen, bijvoorbeeld in de vorm van een vrijwillige of verplichte rechtsbijstandsverzekering.

Zelfmanagement

Richard Faas
Richard Faas (Arag)

Die focus op grotere zelfredzaamheid en zelfmanagement is interessant, zegt Richard Faas, directeur innovatie bij Arag. “Dat wordt steeds belangrijker, ook in onze wereld. Wij kijken dus ook goed naar andere sectoren. In de gezondheidszorg zie je bijvoorbeeld toenemende nadruk op eigen verantwoordelijkheid voor een gezonde levensstijl. In het juridisch domein is die trend ook zichtbaar, met initiatieven op terreinen als echtscheiding, ontslag en schuldencoaching. Mensen kunnen op andere manieren op weg met vervelende situaties in hun leven dan met een advocaat.”

Arag werkt al uitgebreid samen met verschillende partijen om te experimenteren met juridisch zelfmanagement. Faas noemt onder meer de samenwerking met de start-up Appjection. Die biedt een dienst waarbij nieuwe technologie het mogelijk maakt razendsnel te beoordelen of een bezwaar tegen een opgelegde verkeersboete zinvol is.

Faas wil de vergelijking met de gezondheidszorg echter niet doortrekken tot de verplichte verzekering in die sector. “Dat is speculeren over de plannen die nog niet bekend zijn. We staan wel voor zo veel mogelijk toegang tot het recht, maar dat is ook te realiseren via aanvullende diensten.”

Versoberingen

Achtereenvolgende kabinetten hebben sinds 2007 al enkele keren bij algemene maatregel van bestuur de sociale rechtsbijstand versoberd.  Zo ging in 2013 de eigen bijdrage omhoog – specifiek bij echtscheidingen –, ging in 2015 de vergoeding voor de sociale advocaten omlaag en werd in 2017 gesubsidieerde rechtshulp in het strafrecht afgeschaft bij overtredingen.

Bas van Harten (DAS)

“Deze ingrepen hebben geen noemenswaardig effect gehad op het aantal nieuw afgesloten rechtsbijstandverzekeringen”, zegt Van Harten van DAS. “De ingrepen zijn evenmin van invloed geweest op de polisvoorwaarden.  Zo’n effect zag je bijvoorbeeld wel rond de crisis in 2008-2010, waarbij het aantal afgesloten rechtsbijstandverzekeringen steeg.” In 2012 introduceerde DAS vervolgens het product Rechtshulp On Demand, vertelt Van Harten. “Dat is rechtshulp tegen een vaste prijs per oplossing zonder verzekering.”

WMO

Stichting Achmea Rechtsbijstand ziet eveneens geen verband tussen eerdere ingrepen in de sociale rechtsbijstand en de ontwikkelingen op de markt van rechtsbijstandsverzekeringen. “Het is niet duidelijk te zeggen welke veranderingen in de uitvoering van rechtsbijstandsverzekeringen een gevolg zijn van wijzigingen in de sociale rechtshulp”, zegt woordvoerder Stephan Wijntjes van Achmea Rechtsbijstand. “Zo zagen we in 2015 een toename van het aantal zaken die betrekking hadden op de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). Veel mensen die een beroep doen op de WMO zijn mensen die indien nodig ook beroep kunnen doen op sociale rechtshulp. Maar in dat jaar kregen de gemeenten er een groot aantal WMO-taken bij. Je kunt dan ook niet exact pinpointen wat zo’n wijziging als een toename van het aantal WMO-zaken veroorzaakt. Dat kan een wijziging in de rechtsbijstand of in de WMO zijn, maar er spelen misschien nog meer factoren mee.”

Faas van Arag onderstreept dat conjunctuurschommelingen meer effect hebben op rechtsbijstandsverzekeraars dan ingrepen in de sociale rechtshulp. “Tijdens de crisis hadden we bijvoorbeeld veel arbeidszaken, nu meer zaken over aankoop of verbouw van een woning en spijtaankopen van consumentengoederen.”

Verantwoordelijkheid

Gerard Spierenburg (Consumentenbond)

De Consumentenbond laat desgevraagd weten geen zicht te hebben op hoe rechtsbijstandsverzekeraars in het verleden hebben ingespeeld op wijzigingen in de gesubsidieerde rechtsbijstand. “Wat ons betreft gaat het ook niet om wat de rechtsbijstandsverzekeringen zouden moeten doen, het plan kan en mag geen doorgang vinden”, zegt Gerard Spierenburg, woordvoerder consumentenrecht. “Wanneer rechtsbijstand noodzakelijk is en burgers die niet zelf kunnen betalen, moet de overheid daarvoor zorgen. Het idee van een verplichte verzekering gaat voorbij aan de verantwoordelijkheid van de overheid om te voorzien in de financiering van het stelsel. Lang niet alle consumenten kunnen een rechtsbijstandsverzekering betalen. Mensen krijgen ook niet elk jaar met een probleem te maken, maar hooguit af en toe. Om daar een rechtsbijstandsverzekering voor te nemen als je een krappe beurs hebt, is dan relatief duur.”

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven