Welke consequenties zitten er aan structureel spijbelen?

Delen:

Foto: Wang Xi on Unsplash

Iedereen heeft het vast weleens gedaan: een dagje spijbelen. Maar wat als je dit wekelijks of zelfs dagelijks doet? Tot welke leeftijd ben je leerplichtig? En welke gevolgen zitten er eigenlijk aan structureel spijbelen?

Leerplicht
De meeste kinderen gaan naar de basisschool als zij vier jaar oud worden. Echter, dat is niet verplicht. Vanaf het vijfde levensjaar moet een kind ingeschreven staan op een school en is de kleuter leerplichtig (art. 2 lid 1 Lpw). Soms is een hele schoolweek voor een vijfjarige nog te vermoeiend. In dat geval mogen de ouders het kind 5 uur per week thuishouden tot het zes jaar wordt. Hier is geen toestemming voor nodig, wel moet je dit melden bij de schooldirecteur. Heeft de kleuter meer rust nodig? Dan kunnen de ouders nog 5 uur extra vrijstelling aanvragen. De ouders mogen het kind dan maximaal 10 uur per week thuishouden tot het zes jaar wordt. Hiervoor is wel toestemming nodig van de schooldirecteur. Deze vrijstelling is alleen bedoeld om overbelasting van de kleuter te voorkomen. Houden ouders hun kinderen zonder goede reden vaker/langer thuis, dan is dat strafbaar.

De leerplicht geldt tot aan het einde van het schooljaar waarin de jongere de leeftijd van zestien jaar heeft bereikt (art. 3 lid 1 sub b Lpw). Dit geldt voor alle kinderen die in Nederland wonen. Dus ook voor kinderen met een andere nationaliteit en kinderen van vreemdelingen en asielzoekers.  In een aantal gevallen kunnen de ouders van de leerplichtige vrijstelling vragen om niet ingeschreven te staan op een onderwijsinstelling. Enkele voorbeelden zijn als het kind psychische en/of lichamelijke klachten heeft of als het kind een trekkend bestaan leidt door het beroep van de ouders. Hierbij kan je denken aan kinderen van kermisexploitanten of circusmedewerkers. In dit geval krijgt de leerplichtige onder bepaalde voorwaarden een deel van het jaar vrijstelling. Dus als je de leeftijd van zestien jaar hebt bereikt kan je gewoon stoppen met het volgen van onderwijs? Ik raad het in de meeste gevallen niet aan, maar het kan als je het desbetreffende schooljaar afmaakt én voldoet aan de kwalificatieplicht.

Kwalificatieplicht
In 2007 is de startkwalificatie van kracht geworden, dit is een maatregel van de Rijksoverheid om schooluitval tegen te gaan. Bovendien hebben jongeren op deze manier een betere kans op de arbeidsmarkt. Je hebt voldaan aan de startkwalificatie als je een diploma vwo, havo of mbo niveau 2 of hoger hebt behaald. Alle jongeren die deze startkwalificatie nog niet hebben behaald zijn verplicht volledig dagonderwijs te volgen totdat zij 18 jaar oud worden (art. 4b Lpw). Zij mogen niet voltijd werken. Wel kunnen zij een beroepsbegeleidende leerweg (bbl) in het mbo volgen. Dit biedt hen de mogelijkheid om leren en werken te combineren.160126-werkdruk-leraren-480x678

Het recht zou het recht niet zijn zonder enkele uitzonderingen.
Jongeren die voldoen aan één van deze twee opsommingen zijn vrijgesteld van de kwalificatieplicht:

  • Leerlingen die het praktijkonderwijs (onderwijs voor leerlingen van 12 t/m 18 jaar die moeite hebben met leren op de traditionele manier. Zij leren niet alleen uit boeken en online, maar voornamelijk door te doen) hebben afgerond.
  • Leerlingen uit het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) met een uitstroomprofiel arbeidsmarkt of dagbesteding.

Heb je inmiddels de leeftijd van 18 bereikt zonder startkwalificatie en denk je van al het geleuter af te zijn? Think again! Het kabinet wil de leeftijd voor de kwalificatieplicht verhogen naar 21 jaar. Hiervoor worden pilots uitgevoerd in grote steden. Het kabinet werkt dit voornemen nog verder uit. Bovendien vallen de jongeren van 18 tot 23 jaar zonder startkwalificatie onder de RMC-wet(Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten). Deze jongeren worden geholpen en gestimuleerd om terug naar school te gaan of om werk te vinden waarbij ze een diploma kunnen halen.

Schoolverzuim
Er is sprake van schoolverzuim (ook wel spijbelen) als een leerling zonder geldige reden niet naar school gaat. Er bestaan ook situaties waarin een leerling wel een geldige reden heeft om (een dag) niet naar school te gaan. Denk hierbij aan ziekte, begrafenis, huwelijk, religieuze feestdagen etc.

Spijbelen
School is kut, docenten stinken, klasgenoten zijn weird, proefwerken te moeilijk: ik blijf lekker thuis! Kan dat zomaar? Ehh.. nein! Ben je 12 jaar of ouder en spijbel je regelmatig? Dan ben je strafbaar. Als je jonger dan 12 bent zijn je ouders strafbaar en riskeren zij een boete. Regelmatig spijbelen houdt in deze context in dat je 16 lesuren in 4 opeenvolgende weken mist. Dus denk je van: ik ga maandags niet naar school want ik ben nog brak van het weekend. Dinsdags ga ik ook niet want dan heb ik wiskunde van mijn minst favoriete docent en vrijdags ben ik alweer toe aan het weekend. Dan zou ik daar nog maar eens heel goed over nadenken want dat kan nog weleens vervelende gevolgen hebben. Als je te vaak zonder geldige reden afwezig bent is jouw school verplicht de leerplichtambtenaar te waarschuwen.

Leerplichtambtenaar 
De leerplichtambtenaar is iemand die namens gemeenten toezicht houdt op de naleving van de Leerplichtwet en de bijbehorende RMC-wet (regionale meld- en

poster-loesje-spijbelen

coördinatiefunctie). Nadat de school (via het verzuimloket van DUO) de leerplichtambtenaar heeft ingelicht krijgt de leerling een brief van de leerplichtambtenaar met een waarschuwing. Als de leerling vervolgens structureel door blijft spijbelen onderzoekt de leerplichtambtenaar de oorzaken van het verzuim. Ook gaat hij in gesprek met de leerling en de ouders, in dit gesprek kijkt hij welke hulp de leerling nodig heeft om te stoppen met spijbelen. Mocht dit alles niet baten dan kan de leerplichtambtenaar een zorgmelding bij de Raad voor de Kinderbescherming maken, een verwijzing naar bureau Halt sturen en een proces-verbaal opmaken. Bovendien kan de leerplichtambtenaar het verzuim melden bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). De SVB kan de kinderbijslag stoppen. Laatstgenoemde maatregel geldt alleen voor leerlingen van 16 en 17 jaar die geen startkwalificatie hebben.

Voor de rechter komen
Helaas komt het voor dat de leerplichtambtenaar geen andere uitweg ziet dan naar de rechter te stappen. Alvorens doet de Raad voor de Kinderbescherming in de meeste gevallen onderzoek. Zij gaan in gesprek met jou en je omgeving en maken een rapport op. In dit rapport wordt ook een strafadvies aan de rechter gegeven. Vervolgens maakt de leerplichtambtenaar een proces-verbaal op en stuurt deze naar het Openbaar Ministerie (OM). Daarna krijgt de leerling een brief (dagvaarding) thuis gestuurd van de officier van justitie met een bepaald tijdstip wanneer hij voor de kantonrechter moet verschijnen. Wie voor de kantonrechter moet verschijnen, hoeft niet per se een advocaat of een andere gemachtigde mee te nemen. Je mag namelijk jezelf verdedigen.

Tijdens de zitting zegt de rechter waar de leerling van verdacht wordt. In dit geval dus het structureel spijbelen. De officier van justitie zal zijn eis uitspreken, dit zal in de meeste gevallen bestaan uit een leer en/of (voorwaardelijke) werkstraf. Er bestaan speciale leerstraffen voor spijbelaars, zodat zij door middel van een traject weer terug naar school gaan. Ook is het mogelijk dat de ouders van de leerling een geldboete krijgen, dit kan het geval zijn als de ouders er niet voor hebben gezorgd dat hun kind terug naar school ging. In hele ernstige gevallen kan de rechter een voorwaardelijke gevangenisstraf met proeftijd opleggen. Blijkt het dat er thuis problemen zijn, dan kan de rechter begeleiding opleggen van bijvoorbeeld de jeugdreclassering.

Andere oorzaken
Natuurlijk kan het schoolverzuim een andere grondslag hebben dan louter ‘geen zin’ hebben om naar school te gaan. Denk aan: psychische stoornissen zoals een depressie, een sociale fobie of gegeneraliseerde angststoornis. Ook een grote verandering in je leven of een verandering in je schoolsituatie kan bijdragen aan het ontstaan of het in stand houden van schoolverzuim. In dit soort gevallen moet je meteen aan de bel trekken. Ga erover in gesprek bij je mentor, je ouders of een ander vertrouwenspersoon.

* Dit onderwerp is niet geheel willekeurig door mij gekozen. Ik was namelijk op mijn zestiende zo’n tegendraadse puber die liever elders zat dan op school. Voor mij heeft het spijbelen vergaande gevolgen gehad, daar vertel ik graag over in mijn volgende blog!

Dit bericht is geschreven door Rechtspraak Reporter Ilona.
Je kunt haar berichten vinden op deze pagina.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven