Mr.

MR. 5 2021 / 41 rondetafelgesprek “DE ADVOCAAT WAS OOIT DE EMMER ACHTER DE BOOT, NU NEEMT HIJ HET VOORTOUW” DEELNEMERS AAN HET RONDETAFELGESPREK: • Heleen van Berkel, head of legal Mirage Retail Group • Els Boonacker (gespreksleider), strategy consultant bij Voxius • Marnix van Ginneken, chief legal officer en lid van de raad van bestuur Philips • Willem Hoorneman, managing partner CMS • Johan Koggink, directeur Van Benthem & Keulen • Michael Molenaars, partner en bestuurslid Stibbe • Anouk Rutten, hoofd afdeling compliance Van Doorne • Jeroen Seligmann, general counsel ASM International/ bestuurslid NGB • Jasper Spanbroek, general counsel KPN Dat is soms lastig, maar het maakt ons vak wel interessant.” ETHIEK WORDT BELANGRIJKER Die veranderde rol van de advocaat te- genover zijn cliënt is volgens de aanwe- zigen ook zichtbaar als de advocaat bij de general counsel aan tafel zit. Ook daar neemt ethiek een belangrijkere plaats in. Volgens Spanbroek moet de advocaat op de eerste plaats zijn rol als jurist waarmaken. Zijn advisering betreft het juridische domein. “Met mijn advocaat krijg ik dat inhoudelijke deel scherper. Maar daarna komt de vraag: wíllen we dat advies ook navol- gen? Deugt het ethisch of maatschappe- lijk gezien ook? Dan kom je bij reputa- tieaspecten en die behoren bij de general counsel, die is door zijn brede ontwikkeling daarvoor bij uitstek gepo- sitioneerd.” LEF TONEN Voorop blijft staan dat de advocaat het bedrijf echt moet kennen. Van Ginne- ken: “Dan pas kan sprake zijn van een strategisch partnerschap. De advocaat moet de context waarin het bedrijf ope- reert, en de code of conduct echt goed kennen.” Seligmann is het daarmee eens: “Maar wij moeten misschien nog beter sturen, zodat de advocaat goed in de wedstrijd van het bedrijf komt.” Koggink: “Heb je dat goed in de vingers, dan wordt het vak van advocaat er alleen maar leuker van.” Van Hoorneman mogen advocaten ook best een stap verder gaan: ze moeten meer lef tonen om duidelijker de rich- ting aan te geven waar een bedrijf naar- toe kan. “Dus niet alleen of iets juridisch kan maar ook of het gewenst is. Dat ge- bied is wel blurry. Mensenrechten, ethi- sche vraagstukken, dat zijn enorme ont- wikkelingen binnen legal. Leuk – maar niet eenvoudig.” Adviseren wordt ook complexer omdat politieke verhoudin- gen veranderen. “Dan kom je ook aan de ‘zachtere’ kant”, zegt Seligmann. “Com- pliant zijn is de vuistregel, maar verder blijft de vraag hoe je bepaalde handelin- gen en acties plaatst in de maatschappij.” Juist op dit punt kunnen spanningen ontstaan tussen de advocaat en de gene- ral counsel: profileert een advocaat zich te veel als moreel kompas, dan komt hij de general counsel tegen. RISICOAFWEGINGEN Bij dat alles moet, benadrukt Van Ber- kel, een risicoafweging worden gemaakt, waarbij de board moet aangeven welke risico’s zij wil accepteren. “Ook dat kun- nen we bespreken met advocaten.” En het liefst in een vroeg stadium, vindt Molenaars. “We moeten tijdig investeren in onze relatie met de general counsel. Niet alleen over hoe snel wij moeten le- veren, ook waarover we wel en niet kun- nen praten. Afhankelijk van de risk ap- petite van een cliënt moet snel op tafel liggen of ook reputationele aspecten aan de orde moeten komen.” Want anders kan tussen de advocaat en de general counsel een verstoorde relatie ontstaan. Hoorneman vertelt dat bij CMS de discussie is ‘kunnen we een zaak wei- geren die niet goed voelt?’ “Een voor- beeld. Er zijn zogenoemde octrooitrollen, bedrijven die als enige bedrijfsactiviteit hebben om grote partijen patenten op te kopen om daarmee andere farmabedrij- ven zoveel mogelijk dwars te zitten. Juri- disch kan dat, maar toch hebben we daar moeite mee. Moeten we als advocaten niet alleen zaken doen die rechtvaardig zijn? Overigens, die ‘octrooitrol’ die zich bij ons meldde voelde van ons inmiddels