MR. 2 2022 / 53 bestuursrecht “HET VERLATEN VAN DE GRONDENTRECHTER IS EEN GOEDE ONTWIKKELING VOOR DE BURGER” benadering van de Afdeling, minder formalistisch. Er moet kritischer naar overheden en hun besluiten worden gekeken. Dat past in de ontwikkelingen die zijn ingezet na de kinderopvangtoeslagaffaire. Het zegt ook iets over hoe de Afdeling naar haar rol kijkt, en dat was voorheen iets anders dan de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven die de herkansingsfunctie centraal stellen. Bij de Afdeling nam in hoger beroep de controle van rechtbank-uitspraken een belangrijke plaats in. Dat is nog steeds zo, maar die controlefunctie dat gaat nu meer richting herkansingsfunctie.” Esmee Wolters vindt het goed dat de Afdeling nu meer in lijn is met andere hoogste bestuursrechters. “Opmerkelijk eigenlijk dat dit niet eerder is gebeurd. De Toeslagenaffaire heeft de Afdeling wakker geschud. Nu komen er nieuwe ontwikkelingen die goed zijn voor de burger, en het verlaten van de grondentrechter is er één van.” • GRONDENTRECHTER OF GRONDENFUIK? Naast ‘grondentrechter’ wordt ook het woord ‘grondenfuik’ gebruikt. Hoe zit dat? Tom Barkhuysen, advocaat (Stibbe) en hoogleraar staats- en bestuursrecht (Universiteit Leiden) zegt daarover: “Beide termen mogen. Wij kiezen voor fuik omdat het beter uitdrukt wat er vroeger gebeurde als je een grond te laat indiende. Een trechter kent namelijk wél een uitweg.” Pieter-Bas Beekman, woordvoerder van de Raad van State: “De Afdeling bestuursrechtspraak gebruikt de term grondenfuik zelf niet en de term grondentrechter tot de uitspraak van 9 februari 2022 maar zeer mondjesmaat. In uitspraken zelf wordt het begrip omschreven. Maar als we nu uitspraken doen met verwijzing naar de uitspraak van 9 februari dan zie je het begrip grondentrechter in de uitspraak terugkomen. Dus die term zal vanaf nu vaker in onze uitspraken te lezen zijn.” dat er nieuwe argumenten naar voren worden gebracht.” PRIKKEL Wolters ziet vooral voordelen – nu de grondentrechter in het omgevingsrecht in stand blijft – voor derde belanghebbenden. “Zij vormen de zwakkere partij, ook omdat zij zonder advocaat kunnen opereren. Zij kunnen beter worden beschermd omdat ze niet steeds worden overvallen met nieuwe argumenten van de wederpartij.” Voor procederende burgers ziet zij in andere zaken voordelen. “Advocaten kunnen nu iets toevoegen dat de burger in eerste aanleg heeft laten liggen. Er is dan een grotere kans van slagen, en het verlaten van de grondentrechter is ook een prikkel om in hoger beroep te gaan. Het kan best zijn dat het drukker wordt bij de Afdeling.” MEER OOG VOOR DE BURGER Alles bij elkaar opgeteld ziet Vera Textor geen directe grote verschuivingen voor de praktijk. “Maar de uitspraken van de Afdeling van 9 februari zijn wel belangrijk. Ze passen in een ontwikkeling: een bestuursrechter die meer oog heeft voor de burger en erop toeziet dat bestuursorganen dat ook moeten hebben. Bestuursorganen moet dus nog kritischer zijn op hun eigen besluitvorming.” Ook Arian de Heer benadrukt het burgerperspectief. “Dit is een responsievere Arian de Heer (Pels Rijcken)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=