Meer juristen in de Tweede Kamer leidt niet direct tot deugdelijkere (wets)voorstellen. Juristen mopperen dan wel regelmatig over het juridisch gehalte van de Tweede Kamer, maar meer vakgenoten op die plek leidt niet automatisch tot betere wetgeving. Dat is althans de mening van Bert van Delden, oud-voorzitter van de Raad voor de rechtspraak en voormalig rechtbankpresident, die vorige maand tien verkiezingsprogramma’s onderzocht op rechtstatelijkheid.
In opdracht van de Nederlandse Orde van Advocaten, de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders en de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie onderzocht een commissie onder leiding van Van Delden vorige maand de verkiezingsprogramma’s van tien politieke partijen op rechtstatelijkheid. Hieruit bleek dat de meeste politieke partijen het belang van de rechtstaat onderschrijven, maar dat dat niet steeds doorklinkt in de concrete voorstellen. De PVV en de SGP doen zelfs voorstellen die lijnrecht ingaan tegen de rechtstatelijke waarden.
Volgens Van Delden zal een groter of minder groot aantal juristen in de Tweede Kamer geen positieve of negatieve invloed op de voorstellen hebben. “Juristen hebben nogal een hoge eigendunk; ‘als wij erbij zitten, dan gebeurt dit soort dingen niet’. Maar dat is niet zo. Aan de voorstellen die indruisen tegen de beginselen van de rechtstaat hebben immers ook juristen meegeschreven. Natuurlijk zijn juristen er voor het ‘fijnslijp-werk’, maar ik geloof niet dat je per se een jurist nodig hebt voor een deugdelijk voorstel. Het begrip rechtstatelijkheid behoort ook niet voorbehouden te zijn aan enkel juristen. Het is iets dat iedereen in zich zou moeten hebben. Juristen kunnen de plannen wellicht beter onder woorden brengen, maar zij kunnen de rechtstaat niet beter bewaken dan anderen. Iedereen, ook Kamerleden, horen zich bewust te zijn van onze rechtstatelijke principes en dat ook uit te dragen.”
Tot nu toe is er nog niet veel met het rapport van Van Delden gebeurd. In de media is er mondjesmaat aandacht aan besteed en de politieke partijen hebben ook nog maar weinig van zich laten horen. Van Delden: “Mijn verwachtingen waren ook eigenlijk niet zo hooggespannen. De beroepsorganisaties hadden misschien gehoopt dat er veel meer aandacht voor zou zijn en dat dit mensen zou helpen bij het bepalen van hun politieke stem. Maar ik denk niet dat mensen zich door een rapport zo sterk laten beïnvloeden. Bovendien wordt het gelezen door een zeer beperkte groep geïnteresseerden. Dat is wel jammer natuurlijk. Mijn doel was het begrip rechtstatelijkheid onder de aandacht te brengen en het publiek en de politieke partijen er op te wijzen dat ze daar eens over moeten nadenken en op moeten letten.”
Zonder een stemadvies te geven, voegt Van Delden daaraan toe: “Het is in ieder geval duidelijk dat er politieke partijen zijn die een behoorlijk scheve schaats rijden als het gaat om rechtstatelijkheid. Het is belangrijk dat te realiseren.”
