Het lijkt er sterk op dat het wetsvoorstel van staatssecretaris Teeven voor extern toezicht op de advocatuur door de Tweede Kamer zal komen. Hoewel de Advocatenorde erg hard zijn best doet om het eigen toezicht te verbeteren, zal dat hoogstwaarschijnlijk overheidsbemoeienis niet buiten de deur kunnen houden. De kans dat het voorstel wordt ingetrokken acht de politiek namelijk zeer klein.
Voordat de Tweede Kamer het plan plenair zal behandelen, hoort de Tweede Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie op woensdag 9 oktober interim rapporteur Rein Jan Hoekstra over zijn onderzoek naar het toezicht op de advocatuur. Eind vorig jaar concludeerde Hoekstra dat er nogal wat schort aan het toezicht. Inmiddels heeft de Nederlandse Orde van Advocaten maatregelen genomen om dit te verbeteren, in de hoop daarmee het door Teeven voorgestelde externe toezichtcollege af te kunnen wenden. In een tussentijds bericht schreef Hoekstra begin augustus dit jaar dat de Orde ‘een goed begin heeft gemaakt’ met de uitwerking van alle acties en prioriteiten die zijn voortgekomen uit zijn bevindingen. Maar het lijkt er op dat die verbetering Teevens plan niet naar de achtergrond zal doen verdwijnen.
Tweede Kamerlid Gerard Schouw (D66) vreest het ergste. “Staatstoezicht moet te allen tijde worden vermeden, tenzij het onvermijdelijk is. Maar wij hebben gemerkt dat de advocatuur onder leiding van Hoekstra zelf al veel in gang heeft gezet om het eigen toezicht te vernieuwen en te verbeteren. Als dat voldoende blijkt, kan wat D66 betreft het voorstel van tafel. Ik hoop echt dat dat gebeurt, maar mijn verwachting is somber.” Dat komt doordat er volgens Schouw aan dit dossier een soort politieke prestige kleeft. Met name bij de twee regeringspartijen. “Er is een soort gretigheid het voorstel sowieso door te voeren, omdat het anders gezichtsverlies voor de staatssecretaris zou zijn.”
Volgens Jan de Wit, Tweede Kamerlid voor de SP, is de hele discussie getalsmatig gezien al een gelopen race. “Tot op heden heb ik van de kant van de VVD en PvdA geen fundamentele bezwaren gehoord. Dus in principe is een meerderheid voor. Hoogstens zal via een amendement een wijziging worden aangebracht.” De SP heeft nog geen eenduidig standpunt ingenomen. Pas na de toelichting van Hoekstra bij de Kamercommissie wil de partij de knoop door hakken. “Het toezicht door de deken heeft de schijn van vriendjespolitiek. Dat is een groot probleem. Aan de andere kant komt de onafhankelijkheid op de helling te staan als je het toezicht in overheidshanden brengt. Dat vinden wij een belangrijk bezwaar.”
Tweede Kamerlid Jeroen Recourt (PvdA) wil pas kleur bekennen op het moment dat alle debatten hierover zijn gevoerd. Wel zegt hij het voorstel van Teeven ‘niet onacceptabel’ te vinden. “De kern van de onafhankelijkheid van de advocaat is dat hij in vertrouwen met zijn cliënt moet kunnen spreken. En dat is in de wet van Teeven gewaarborgd.” Recourt zegt dat het goed is dat de advocatuur zelf in beweging is gekomen om het toezicht aan te pakken, maar hij vraagt zich ook af of dat voldoende is. “Ik acht de kans eerlijk gezegd niet groot dat de wet niet meer nodig zal zijn.”
