Primeur: de Raad van State heeft deze week voor het eerst een livestream uitgezonden van een zitting. De ‘marathonzitting’ over het bestemmingsplan ‘De Wereld van de Efteling in 2030’ duurde dinsdag van 10:00 tot 19:30 uur en trok 350 bezoekers.
Door de livestream wil de Raad van State, ondanks de beperkingen vanwege corona, zoveel mogelijk mensen in staat stellen om een zaak te volgen. Op dit moment mogen per partij niet meer dan twee personen op de zitting aanwezig zijn. Het gaat meestal om de partij en diens rechtshulpverlener. Als partijen een andere betrokkene mee willen nemen, zoals een deskundige, kunnen ze om toestemming vragen bij de griffier. Publiek is bij de zittingen niet welkom. Pers wel, met een maximum van drie journalisten.
Veel belangstelling
“Je moet ergens mee beginnen natuurlijk,” antwoordt de woordvoerder van de Raad van State op de vraag waarom ervoor is gekozen om deze zitting te streamen. “Maar deze zaak was niet helemaal toevallig.” Want al op het moment dat de bezwaren tegen het bestemmingsplan voor de uitbreiding van de Efteling binnenkwamen, merkte de Raad van State dat er veel publieke belangstelling voor deze zaak was. De woordvoerder: “Dat verbaasde op zich niet. Het bestemmingsplan heet ‘De Wereld van de Efteling’, maar er zit ook echt een hele wereld achter de Efteling. Zoveel werd ons al wel duidelijk via social media.”
De zitting was al ingepland voor het uitbreken van het coronavirus, en toen kreeg de Raad al vragen van belangstellenden of de publieke tribune wel groot genoeg was. “Dit leek ons wel een geschikte zaak om de pilot van de live stream mee te beginnen, zodat zoveel mogelijk mensen mee konden kijken en luisteren.”
Je zegje doen
Tijdens de behandeling van de zaak zaten vijftien mensen in de zaal: twee (groepen) appellanten, iemand namens de gemeenteraad van Loon op Zand als verweerder, De Efteling zelf als belanghebbende, vier advocaten, enkele gemachtigden en twee journalisten.
De woordvoerder benadrukt dat er altijd plaats moet zijn voor alle partijen en advocaten: “Als procespartij moet je natuurlijk bij je eigen zitting aanwezig kunnen zijn en je zegje kunnen doen. Dat staat buiten kijf.” De zitting over De Efteling vond plaats in de grootste zaal waarin livestream mogelijk is. De Raad kan hier twintig mensen ontvangen conform de coronamaatregelen en de anderhalve meter afstand. De staatsraden zitten tussen plexiglas tussenschotten. Datzelfde geldt voor advocaten, appellanten en gemachtigden ‘aan tafel’.
Openbaarheid van rechtspraak
De beperking van het aantal aanwezigen is een tijdelijke noodmaatregel. “Openbaarheid van rechtspraak is een groot goed en enorm belangrijk, niet voor niets verankerd in de Grondwet en in verdragen,” verklaart de woordvoerder. “Dat realiseren we ons terdege. We moeten deze tijdelijke noodmaatregel helaas nemen in deze crisistijd. Zodra de situatie het toelaat, laten we uiteraard zo snel als mogelijk weer publiek toe. Pers laten we wel toe. Dat is een heel bewuste keuze, juist in het licht van deze openbaarheid.”
De Raad van State is van plan om meer zittingen te streamen. Daarbij komt de nadruk te liggen op zaken met grote maatschappelijke impact en grote publieke belangstelling, zoals aan de gaswinning in Groningen. De woordvoerder: “In zo’n geval heeft de stream het bijkomende voordeel dat veel mensen niet een eind hoeven te reizen voor de zitting.”
Arbeidsintensieve klus
De Raad beschikt over één statische camera, dus de stream biedt slechts een overzichtsbeeld. Op termijn wil de Raad gaan werken met meer camera’s. De woordvoerder: “We gaan deze eerste keer evalueren en kijken welke zittingen zich ook lenen voor live stream. Op dit moment is dit nog een zeer arbeidsintensieve klus, maar dat wordt naarmate de tijd verstrijkt natuurlijk steeds minder intensief en steeds meer business as usual.”
