Mensenrechtenadvocaten in Iran ondervinden al jaren intimidatie, hinder en oneigenlijke inmenging bij het uitoefenen van hun beroep. Een groot aantal advocaten werd gearresteerd in verband met hun legitieme werkzaamheden. Een aantal van hen werd tot zeer lange gevangenisstraffen veroordeeld. Dit heeft ertoe geleid dat veel advocaten er bewust voor kiezen om bepaalde cliënten niet meer bij te staan.
Situatie verslechterd
Sinds de dood van Mahsa Amini is de situatie van advocaten verder verslechterd. Zij was een 22-jarige vrouw die in een ziekenhuis in Teheran stierf, nadat ze door de ‘moraliteitspolitie’ was gearresteerd wegens het dragen van een ‘ongepaste hijab’. Tientallen advocaten werden in de protesten die daarna volgden gearresteerd. De speciale rapporteur van de Verenigde Naties voor de mensenrechtensituatie in Iran omschreef de situatie van advocaten in Iran als ‘unpredictable and repressive’.
Bijeenkomst
In 25 landen worden vandaag bijeenkomsten georganiseerd in het kader van de Dag van de Bedreigde Advocaat. In Nederland zal een advocaat uit Iran vertellen over haar werk, voor de Jonge Balie Den Haag. Deze lezing is georganiseerd in samenwerking met de stichting Lawyers for Lawyers.
Bedreigd
Het initiatief voor de Dag werd overigens in 2010 genomen, door de Nederlandse advocaten Symone Gaasbeek-Wielinga en Hans Gaasbeek. In dat jaar deden zij mee aan een onderzoeksmissie naar de Filippijnen met een aantal andere advocaten. Op dat moment werden in dat land collega-advocaten regelmatig met de dood bedreigd of op andere wijze geïntimideerd of vervolgd, omdat zij hun cliënten bijstonden in politiek ingewikkeld liggende zaken.
Daarna richten zij de Commissie Défense de la Défense (Verdediging van de Verdediging) op binnen de AED (Europese Democratische Advocaten). Gaandeweg groeide het idee dat de problematiek van bedreigde advocaten dermate ernstig en structureel te noemen was, dat het organiseren van een Dag van de Bedreigde Advocaat zinvol leek.
De dag zelf is bepaald op 24 januari, omdat dit de dag was van het ‘Atocha-bloedbad’ in Spanje in 1977, waarbij een groot aantal advocaten en hun medewerkers vermoord werden in hun kantoor bij het station Atocha in Madrid.
Afschuw
In 2019 gaf de organisatie van de dag ook een verklaring af, om haar afschuw uit te spreken over de moord op de Nederlandse advocaat Derk Wiersum en aan te dringen op een onderzoek hiernaar door de Nederlandse overheid.
