Rechters en advocaten zijn geen mensen. Althans, dat zei de Amsterdamse deken Germ Kemper tijdens de thema-avond Het Volk en zijn Rechtspraak in de Stadsschouwburg Amsterdam afgelopen donderdag. In opdracht van het Openbaar Ministerie, de Nederlandse Orde van Advocaten en de Raad voor de rechtspraak werd een avondvullend programma over de toenemende invloed van de publieke opinie op de Nederlandse rechtsgang georganiseerd.
Mysterieus
Melle Daamen, directeur van de stadsschouwburg en initiatiefnemer, opende de avond. Volgens hem is het instituut van de rechtspraak vergelijkbaar met het instituut van het Koningshuis. Daamen zou graag zien dat de rechtspraak zich door het Koningshuis zou laten inspireren. “De rechtspraak moet niet proberen om dichter bij het volk te komen maar moet juist een discrete afstand bewaren.” Paul Frissen, onder meer hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg, ziet meer overeenkomsten tussen de rechter en de medisch specialist. De relatie tussen patiënt en specialist is in de kern mysterieus, vindt Frissen. “Omdat de rechter net als de arts iets doet wat het volk niet kan, kan de rechtspraak niet anders dan ook mysterieus zijn.”
Kopschoppers
Gedurende de avond werden drie bekende zaken behandeld door een steeds wisselende groep juristen. Het ging om de Amsterdamse zedenzaak, de ‘Kopschoppers’ Vestdijk Eindhoven en de Hells Angels. Vooral de discussie over de kopschoppers was interessant. Deze zaak kreeg onlangs nog nationale bekendheid omdat de daders strafvermindering hadden kregen nadat het Openbaar Ministerie (OM) een ‘ongeblurred’ opsporingsfilmpje had geplaatst. Internet-expert Danny Mekić, onder andere bekend van De Wereld Draait Door, is blij met de strafvermindering omdat het er misschien voor zorgt dat er eindelijk iets verandert. “Het is tijd voor geheel nieuw platform om burgers in te zetten bij de opsporing.” Wouter van den Bergh, vicepresident van de Rechtbank Amsterdam, vindt dat de situatie van de ‘Kopschoppers’ vergelijkbaar is met project X in Haren. “De massa ging met het filmpje aan de haal. Dat had het OM kunnen voorzien.” Ernst Pols, persofficier van Justitie Rotterdam, vindt juist dat je helemaal niet kunt voorspellen wanneer een publicatie van een filmpje een zogenaamde volkshetze wordt. “We zetten voortdurend filmpjes online. Gisteren zijn nog een groep kopschoppers uit Zoetermeer getoond op Geen Stijl. Daar heeft geen haan naar gekraaid. Zelfs Danny moet dat filmpje nog opzoeken.”
Cognac en appelsap
Helaas wil de rest van de avond de discussie niet echt losbarsten. Het programma is net iets te vol en mist een rode draad. “Het onderwerp van de avond is niet aan bod gekomen”, merkte ook de Amsterdamse deken Germ Kemper op. Kemper was samen met Herman Bolhaar, voorzitter van het College van procureurs-generaal, verantwoordelijk voor de slotbeschouwing. Dat deden de heren achteroverleunend in de rood fluwelen stoelen onder het genot van een glas cognac (Kemper) en een glas appelsap (Bolhaar) met verve. Kemper krijgt naar eigen zeggen steeds meer weerzin tegen het woord transparantie. Volgens hem wakkert de rechterlijke uitleg bij het publiek het idee aan dat rechtspraak mensenwerk is. “Niet vergeten moet worden dat rechters en advocaten geen mensen zijn, maar deelnemers aan een rollenspel.” Bolhaar lijkt als een van de weinigen niet zo bang voor de publieke verontrusting. Volgens hem moet de rechtspraak en het OM vooral doorgaan met meer uitleggen en motiveren van beslissingen. “Ik ben blij dat er nog zoiets bestaat als de geschokte rechtsorde. Het zou toch veel erger zijn als een zaak als de kopschoppers de mensen niets meer zou doen?”
