Aanleiding voor de prejudiciële vragen was een casus waarin een advocaat zich beriep op zijn beroepsgeheim bij het niet melden van grensoverschrijdende fiscale constructies die mogelijk konden leiden tot belastingfraude en -ontwijking. Het Belgisch Grondwettelijk Hof wilde van het EU-hof weten of advocaten zich in zo’n geval kunnen beroepen op hun verschoningsrecht.
Het Hof van Justitie oordeelt in het arrest dat dat inderdaad het geval is en dat advocaten een bijzondere positie innemen, waarbij hun verschoningsrecht verder strekt dan voor andere intermediairs. Een meldingsplicht zou volgens het Hof strijdig zijn met het beroepsgeheim.
Eerder arrest
Het arrest van het EU-hof borduurt voort op een eerder arrest uit 2022, waarin ook werd geoordeeld dat het verschoningsrecht van advocaten betekent dat hen geen meldingsplicht kan worden opgelegd omtrent het melden van mogelijk grensoverschrijdende fiscale constructies. Destijds werd echter de scherpe scheiding met andere typen intermediairs niet gemaakt; in het nieuwe arrest is die verduidelijking er wel en wordt aan advocaten dus een bijzondere positie toegekend.
“De vertrouwelijkheid van de relatie tussen de advocaat en zijn cliënt geniet een zeer specifieke bescherming, die verband houdt met de bijzondere positie van de advocaat binnen de rechtelijke organisatie van de lidstaten,” zo valt te lezen in het arrest. Die bijzondere positie geldt “niet ten aanzien van andere beroepsbeoefenaren die eventueel gerechtigd zijn om de vertegenwoordiging in rechte te verzekeren.”
Verheugd
Op LinkedIn wordt door advocaten en belanghebbende instanties verheugd gereageerd op het arrest. Peter Callens, voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies, zegt bijvoorbeeld: “Dit arrest bevestigt dat de leden van de balie kenmerken hebben die onvergelijkbaar zijn met die van andere adviseurs. Die specificiteit is onze sleutel naar de toekomst, in het belang van onze cliënten en in het belang van de rechtstaat. Daarvoor zullen wij blijven strijden.”
Enkele Nederlandse advocaten merken terecht op dat het arrest uiteraard ook voor hen van belang is. Dat geldt vanzelfsprekend voor advocaten binnen de gehele Europese Unie.
