Vijf keer in zijn openingsspeech sprak Takvor Avedissian, president van de Centrale Raad van Beroep, over ‘de menselijke maat’. “Er is natuurlijk veel veranderd in de afgelopen 120 jaar, bijvoorbeeld de rechtsterreinen waarover de Raad recht spreekt, maar het uitgangspunt van rechtspraak met oog voor de menselijke maat en voor maatschappelijke effecten bleef altijd overeind.”
Rechtsbescherming
Rechtspraak, aldus Avedissian, kan ook een toevluchtsoord zijn voor mensen in de knel. Dat was al bij de eerste zaak die de Raad in 1903 behandelde. De Raad van Beroep in Arnhem had beslist dat brandweerlieden van de gemeente Tiel niet verzekerd waren voor de Ongevallenwet 1901: voor dergelijke werkzaamheden kon immers ‘de eerste de beste – geheel onbedreven – persoon’ in dienst worden genomen. Op 25 september 1903 vernietigde de Centrale Raad van Beroep deze uitspraak: ‘geoefendheid’ was geen voorwaarde voor de verzekering, voldoende is dat iemand voor de brandweer werkt. Avedissian: “Zo stond vanaf de eerste zaak de rechtsbescherming van burgers over bestaanszekerheid, met oog voor de menselijke maat, voorop.”
Juridische compensatie
Niet alleen oordeelde de Raad over kwesties over de Ongevallenwet, ook de WW, WIA, studiefinanciering, AOW, bijstand, sociale voorzieningen en het ambtenarenrecht kwamen in de afgelopen 120 jaar aan de orde in de zittingszalen in Utrecht, waar de Raad op grond van de Beroepswet is gevestigd. “Ver weg van de Haagse macht”, aldus Avedissian. De afstand lijkt nodig om onafhankelijk te kunnen oordelen, want: “Hoe kunnen hardvochtige wetgeving en een spijkerharde uitvoeringspraktijk ertoe leiden dat burgers worden vermalen in het systeem? En wat is de rol van de rechter als het erop aan komt en wezenlijke rechtsbescherming van de kwetsbare burger tegenover de overheid geboden is?” Dan biedt de Raad ‘met sociaal recht juridische compensatie voor feitelijke ongelijkheid’, rekening houdend met de ‘grenzen aan de zelfredzaamheid en het doenvermogen van veel burgers’. Het is niet voor niets dat ook vroeger over de Centrale Raad van Beroep werd gesproken als ‘des werkmans beste vriend’ – tegenwoordig een geuzennaam, zegt Avedissian. Want de Raad is, aldus de president, tegenwoordig maatschappelijk relevanter dan ooit.
Klik hier voor de toespraak van de president van de Centrale Raad van Beroep.
