De computer kan zich nog niet meten met een rechter van vlees en bloed. Dat concludeert de Raad voor de rechtspraak uit een experiment, waarbij twee rechtszaken aan een echte rechter en aan een computer werden voorgelegd.
De Rechtspraak werkte daarvoor samen met LexIQ, dat zich heeft gespecialiseerd in data-analyse binnen de juridische sector en statistische informatie verstrekt over advocaten, rechters en gerechtelijke instanties.
Rotonde
In de aanloop naar de Dag van de Rechtspraak legde de Rechtspraak aan LexIQ twee zaken voor. Het ging om een arbeidszaak waarin een financieel directeur de ontbinding van zijn arbeidsovereenkomst aanvecht en een verkeerszaak waarbij een man een rotonde niet rechtsom maar linksom neemt.
In de rotonde-zaak oordeelde de computer dat de man schuldig was aan het overtreden van de wet. De echte rechter kwam juist tot een tegenovergesteld oordeel: vrijspraak. Het ontbreken van een verkeersbord dat de juiste rijrichting aangeeft was doorslaggevend.
Onterecht ontslagen
Bij de arbeidszaak kwam de voorspelling van de computer dichter in de buurt van de werkelijkheid. Net als de rechter oordeelde de computer dat de financieel directeur onterecht is ontslagen. Indrukwekkend, meent de Rechtspraak, maar het verschil zit hem in de details: de ontslagvergoeding die de rechter oplegde was tien keer hoger dan die van de computer.
Rechter van vlees en bloed
Het experiment laat volgens de Rechtspraak zien dat het ambacht van de rechter noodzakelijk is. “Zaken zijn vaak juridisch zo complex dat een computer op het verkeerde spoor wordt gezet. Daarnaast zorgt een rechter van vlees en bloed dat de mens en maatschappij centraal staan, en niet de regeltjes alleen. Maar dat de snelle ontwikkelingen op het gebied van informatieverwerking gevolgen zullen hebben voor de Rechtspraak, is duidelijk.”
