Voor de economische integratie van Europa is een geharmoniseerd Europees ondernemingsrecht een absolute voorwaarde. Dat is het uitgangspunt van de 6e CECL-conferentie ‘Company Law Reform in Central en Eastern Europe’ op 9 en 10 juni in Warschau (Polen).
De conferentie richt zich vooral op een betere coördinatie van de ondernemingsrechtelijke regiems van enerzijds West-Europa en anderzijds Oost- en Midden-Europa. “Je gaat immers niet investeren in Polen of Oekraïne als je rechten als aandeelhouder onvoldoende beschermd zijn,” zegt oprichter en voorzitter Steef Bartman van het Center for European Company Law (CECL). Daarmee noemt hij het belangrijkste punt van verschil tussen het ondernemingsrecht in Oost- en West-Europa. “In menig Centraal- en Oost-Europees land is de invloed van de overheid in bedrijven nog groot,” zegt Bartman. “In andere landen heeft deze juist plaats gemaakt voor ongebreidelde macht van particuliere meerderheidsaandeelhouders, de zogenaamde oligarchen. Er is behoefte aan een nieuw machtsevenwicht door bescherming van minderheidsaandeelhouders en het tegengaan van belangenverstrengeling in de vennootschap.” Hij denkt daarbij ook aan regels van openbaarheid en controle van bedrijfsresultaten, de introductie van een flexibele en transparante rechtsvorm en het afdwingen van verantwoordelijkheid van bestuurders en toezichthouders binnen de vennootschap.
Vroeger probeerden de Europese Commissie en de Europese Raad (regeringsleiders) de geharmoniseerde regels vooral af te dwingen door richtlijnen en verordeningen uit te vaardigen. Meestal vergeefs, want de cultuurverschillen tussen de verschillende landen zijn vaak zo groot dat de Brusselse oekazes een dode letter bleken. Nu probeert de Europese Commissie de verschillen tussen landen te verkleinen door niet langer regels maar principes en aanbevelingen te formuleren. Op basis daarvan kunnen de landen dan hun eigen regels opstellen. “Dat gaat dan meer op de softe manier,” schetst Bartman, die advocaat is bij Bartman Company Law en hoogleraar aan de Universiteit Leiden. Met het congres in Warschau wil CECL niet alleen EU-lidstaten, maar alle Oost- en Midden-Europese landen bereiken.
Het congres heeft een expliciet pro-Europees uitgangspunt. “Ik zit met gekromde tenen en plaatsvervangende schaamte naar mensen als Thierry Baudet te luisteren,” zegt Bartman. “Zijn conservatieve instelling is ronduit gevaarlijk. Oost-Europese landen als Oekraïne, Georgië en de Baltische staten staan constant onder Russische druk, met soms zelfs landjepik als gevolg. We moeten als West-Europa de confrontatie durven aangaan, en een economisch-politieke handreiking doen aan de landen die bedreigd worden.”
Het congres richt zich op alle juristen en beleidsmakers die zijn geïnteresseerd in Oost-en Midden-Europa. Bartman denkt aan mensen van de Oost-en Midden-Europa-desks van grote advocatenkantoren, maar ook aan juristen in dienst van internationaal opererende bedrijven, wetgevingsambtenaren en toezichthouders. De toegang tot het congres is gratis, maar afhankelijk van de capaciteit van het beursgebouw in Warschau.
