Mr.

12 / Mr. 3 2019 E r heerst wat verbazing in de zittingszaal van het vredegerecht van Maasmechelen, een stadje in Belgisch Limburg, net over de grens bij Geleen. Jan Vandeborne behandelt als vrederechter in een openbare zitting negentien zaken, maar dat gebeurt toch alleen op vrijdagen? En er komt een minister op bezoek. Nee, twee ministers zelfs. Het is toch geen 1 april-grap? Op maandag 1 april ontvangt de Vlaamse minister van Justitie Koen Geens de Nederlandse minister voor Rechts- bescherming, Sander Dekker. Koens is geen onbekende jurist in Vlaanderen. Hij was hoogleraar en medeoprich- ter van een advocatenkantoor dat tegenwoordig Eubelius heet – een van de grootste van België met nu zo’n 140 ad- vocaten. Als minister van Financiën voerde hij in 2014 de btw in op advocaatdiensten – eerder vielen deurwaarders en notarissen daar al onder. In dat jaar werd hij ook mi- nister van Justitie. Vandaag laat hij zijn Nederlandse ambtsgenoot Dekker zien wat de vrederechter doet, een vorm van laagdrempelige en goedkope rechtspraak waar Dekker wel oren naar heeft. VERZOENINGSPROCEDURE De Belgische vrederechter – de ‘nabijheidsrechter’ – behan- delt alleen civiele zaken, voor vorderingen met een waarde tot 5.000 euro. België telt ruim tweehonderd vrederech- ters, die zo de druk op de rechtbanken verkleinen. De grif- fierechten bedragen 50 euro en een zogeheten verzoenings- procedure is zelfs gratis. De griffierechten worden aan het eind van de procedure door de verliezende partij betaald. Dat heet in België de ‘rechtsplegingsvergoeding’. Heeft de vordering een waarde tot 250 euro, dan bedraagt de rechts- plegingvergoeding minimaal 90 euro en maximaal 360 euro. Bij een vordering tussen de 10.000 en 20.000 euro be- draagt die vergoeding tussen de 750 en 3.000 euro. Partijen brengen een zaak aan door te bellen of een brief te schrij- ven. Vaak kan de zaak een week later al worden behandeld. In 2016 werden bij de vredegerechten ruim 430.000 zaken gestart. Door een uitbreiding van de bevoegdheid van de vrederechter per 1 september 2018 (toen ging het bedrag van de vorderingen omhoog van 2.500 naar 5.000 euro) zal het aantal zaken dat door de vrederechter in plaats van de rechtbank van eerste aanleg wordt behandeld stijgen. Vaak gaan vrederechters ter plekke de situatie bekijken die tot een geschil heeft geleid. De vrederechter streeft naar een minnelijke schikking. Bij sommige geschillen (zoals over pacht of het recht van overpad) is een verzoeningsprocedure verplicht. Ongeveer de helft van de verzoeningsprocedures zou tot een oplos- sing leiden. Komt er geen verzoening, dan kan alsnog een zaak worden gestart middels een verzoekschrift of dag- vaarding. Bij de vrederechter is vertegenwoordiging door een advocaat niet verplicht. OPENBAAR De zittingen van het vredegerecht van Maasmechelen vinden plaats in een voormalige kapel, nu omgebouwd tot een moderne zaal met vijftig zitplaatsen. Er hangt geen portret van de koning der Belgen aan de muur – dat mag, maar is niet verplicht. Als Dekker en Geens en hun gevolg hebben plaatsgeno- men, opent de unus – met naast zich een griffer – de zit- ting. Er staan negentien zaken op de rol; bij verreweg de meeste komen de comparanten niet opdagen – die zaken worden terzijde gelegd. Zijn de comparanten wel aanwe- zig, dan lopen ze naar voren en beginnen een zacht ge- sprek met de rechter. In de zaal is dat nauwelijks te ver- staan en dat is ook niet de bedoeling, vertelt Vandeborne later: de zittingen zijn openbaar, maar het geschil be- hoort tussen de partijen en de rechter. Dat gaat anderen niet aan. Het gesprek met de partijen duurt enkele minuten. Bij betalingsachterstanden wordt snel een regeling getrof- fen over maandelijkse termijnen en een verklaring dat partijen zich daar aan houden ligt al klaar: namen wor- den ingevuld, handtekening eronder en men kan door naar de volgende zaak. Minister Dekker (Rechtsbescherming) bezocht in België het vredegerecht, een vorm van laagdrempelige, snelle en goedkope – vaak gratis – rechtspraak. Vroeg naar de rechter gaan voor beginnende conflicten, dat dejuridiseert juist, vindt hij. Mr. was erbij. DOOR MICHEL KNAPEN ‘VREDERECHTER WERKT DEJURIDISEREND’ NIEUWS

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=