Mr.

36 / Mr. 3 2022 rechtspraak RELEVANTE SELECTIE OF JURISPRUDENTIEHOOIBERG? Lang niet alle rechtspraak is terug te vinden op rechtspraak.nl. In tien jaar tijd wil de Rechtspraak het aantal gepubliceerde rechterlijke uitspraken opkrikken van vijf procent naar zo’n driekwart van het totaal. Publicatie wordt dan in plaats van uitzondering de hoofdregel. Hoe vindt de selectie nu eigenlijk plaats? En welke hobbels zijn er te nemen? Mr. vroeg rond. “Het huidige systeem is beter dan zomaar alles publiceren. Je kunt dat niet over de mensen uitstorten.” door Sam Maasbommel bee ld Deposi tphotos/Andrew Rybalko We bevorderen dat rechterlijke uitspraken meer worden gepubliceerd”, was in december te lezen in het coalitieakkoord Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst van kabinet-Rutte IV. Dat kwam niet helemaal uit de lucht vallen. In mei 2021 liet Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, in NRC al de ambitie optekenen meer te gaan publiceren. “Het publiceren van veel meer vonnissen past bij een transparantere overheid, waarbij de burger betere toegang heeft tot informatie”, klonk het toen. DRIEKWART De Rechtspraak wil uiteindelijk 75 procent gaan publiceren op een totaal van zo’n anderhalf miljoen uitspraken per jaar, tegenover nog geen 5 procent nu. Hiertoe werd het programma ‘Meer én verantwoord publiceren’ uitgerold, waarin het de bedoeling is om over tien jaar op het streefpercentage te zitten. Sinds 1999 worden uitspraken op rechtspraak.nl gepubliceerd. Wat bepaalt nu of een uitspraak al dan niet online wordt gezet? Hoofdregel is dat uitspraken die maatschappelijk en/of juridisch relevant worden geacht, worden geplaatst. Als richtlijn geldt het Besluit selectiecriteria uitsprakendatabank Rechtspraak.nl 2012. Een aantal categorieën wordt in beginsel altijd gepubliceerd: dat zijn bijvoorbeeld die van de hoogste rechterlijke colleges – zoals de Hoge Raad, de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State en de Centrale Raad van Beroep –, zaken waarin een prejudiciële vraag wordt gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie en uitspraken over misdaden tegen het leven gericht. Verder zijn er ‘open’ categorieën. Zo wordt een uitspraak gepubliceerd indien de zaak aandacht heeft gekregen in de publieke media of in een op de juridische beroepsgroep gericht medium. Maar ook wanneer een uitspraak van bijzonder belang is voor bepaalde beroepsgroepen of belangengroeperingen, mede de belangen raakt van niet-procespartijen of een ‘jurisprudentievormend’ karakter heeft. In de praktijk is de selectie nu een vrij organisch proces. “Er is geen centrale redactie die alle uitspraken uitpluist”, vertelt een woordvoerder van de Raad voor de rechtspraak. Het kan per gerecht “DE TOEGANKELIJKHEID KOMT IN HET GEDRANG WANNEER JE ALLES PUBLICEERT” MEER UITSPRAKEN ONLINE en per rechtsgebied verschillen, en staat ter beoordeling van de rechters en juridische medewerkers van dienst. Daarnaast kunnen andere actoren – advocaten, journalisten, belangengroepen – een verzoek indienen om een uitspraak te publiceren. De algemene afdeling communicatie schat voorts in of iets in de publieke belangstelling staat, waarbij het vaak een indicatie is wanneer veelvuldig over een bepaalde zaak wordt gebeld. PUBLICEREN, TENZIJ Het systeem van selectiecriteria gaat nu op de schop, en wordt vervangen door de regel ‘publiceren, tenzij’. Over hoe de openbaarmakingsslag concreet gaat worden vormgegeven, bestaat nog weinig duidelijkheid. Bij de Rechtspraak zit men nog in de “onderzoekende en voorbereidende fase”, laat de woordvoerder weten. Henk Naves (Raad voor de rechtspraak) FOTO: DE RECHTSPRAAK

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=