MR. 3 2023 / 45 “INCIDENTEEL KRIJGEN WE TIPS BINNEN VAN ADVOCATEN, WE HOPEN DAT DAT MEER WORDT” stichting 50.000 euro was gehaald om onroerend goed in Spanje te financieren. Dat bleek, na gesprekken met de stichtingsbestuurders, een eenmalige misser, waarna het onderzoek kon worden afgesloten. In een persbericht werd bekendgemaakt dat er ‘onvoldoende reden was om ontslag van de bestuurder te verzoeken’. Willem Engel, die Otto van der Bijl eerst de ‘bedrijfspoedel’ van toenmalig minister Grapperhaus noemde, gebruikte de mededeling van het OM later om zich te verweren tegen verwijten van zelfverrijking. “Prima”, vindt De Booys. “Een onderzoek hoeft niet altijd tot een proces te leiden.” Van der Bijl en De Booys benadrukken dat de civiele procedures niet worden gebruikt om te straffen. “We zijn er bijzonder op gespitst dat een civiele toezichtstaak geen leedtoevoeging beoogt. We kijken bij de stichtingen puur of de eigen doelstellingen worden nagestreefd.” Een spraakmakende zaak is die tegen de overheidskritische stichting Buitenparlementair Onderzoekscentrum in Den Haag. De Booys: “De bestuurders worden in een strafzaak verdacht van verduistering, de voorzitter is daarvoor in bewaring gesteld. In die periode heeft het Functioneel Parket om schorsing van het bestuur gevraagd om een nieuwe voorzitter te benoemen en de stichting in staat te stellen het geld terug te halen.” Een andere zaak die veel aandacht trok, gaat over de monumentenstichting Oud Wassenaar. “De stichting bezat een schitterende villa in de duinen bij Wassenaar”, vertelt Van der Bijl. “De enige bestuurder heeft het pand aan zichzelf overgedragen terwijl de stichting het al had verkocht aan een projectontwikkelaar. Die bestuurder is op ons verzoek eerst geschorst en daarna ontslagen door de rechtbank Den Haag. Tijdens de schorsing heeft het nieuwe bestuur de villa teruggehaald naar de stichting.” TOEVALLIG Het OM ontdekt gerommel met stichtingen vaak toevallig. “We zijn afhankelijk van wat we in de media zien en wat de opsporingsdiensten ons aanbieden”, verklaart Van der Bijl. “Incidenteel krijgen we tips van burgers, bijvoorbeeld van advocaten, en we hopen dat dit meer wordt.” Van der Bijl mikt op een toevloed van tientallen zaken per jaar, en dat is volgens hem goed te behappen. “Een zaak als Stichting Hulptroepen Alliantie is in de beeldvorming misschien groot, maar die hebben Tim en ik met zijn tweeën gedaan naast ons andere werk.” GERARD SANDERINK Een kwestie die ook veel publieke aandacht trok, is de enquêteprocedure die het OM tegen ondernemer Gerard Sanderink (Centric) startte bij de Ondernemingskamer. Hier was het ressortsparket Amsterdam bevoegd, omdat de Ondernemingskamer een bijzondere kamer is van het gerechtshof Amsterdam. Het OM kan vragen om een onderzoek. Van der Bijl: “Het was de eerste keer in 23 jaar dat het OM van die bevoegdheid gebruikmaakte. De verwachting is niet dat we dit heel vaak gaan doen. Het moet namelijk zo zijn dat geen van de betrokken organen in de rechtspersoon zelf kan optreden, en dat was hier het geval. En er moet een openbaar belang mee gemoeid zijn, en ook dat was hier ook zo, want Centric verzorgt de IT-infrastructuur voor veel overheidsorganisaties en grote retailers. Als zo’n bedrijf omvalt, kan dat grote verstoringen opleveren.” In januari verloor Sanderink door een vonnis van de Ondernemingskamer de zeggenschap over Centric. Begin deze maand schorste de Ondernemingskamer hem ook als bestuurder van zijn andere ondernemingen Oranjewoud en Strukton Groep. Volgens de Ondernemingskamer zijn er gegronde redenen om te twijfelen aan “een juist beleid en een juiste gang van zaken” bij beide vennootschappen. AANGENAME GESPREKKEN Verder heeft het OM algemene civiele bevoegdheden op basis van boek 2 BW openbaar ministerie Links Tim de Booys, rechts Otto van der Bijl (beiden Openbaar Ministerie)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=