Mr.

Mr. magazine voor juristen recensent Gerda van Dijk (Rechtbank Noord-Holland) 65 WWW.MR-ONLINE.NL • JAARGANG 19 • NUMMER 6 • DECEMBER 2023 KANTOORHONDEN gewaardeerde collega's MIJLPAALARRESTEN nummer 1000 online BEDRIJFSJURISTEN trusted advisor en soms showstopper Isabella Wijnberg (Houthoff): ‛Kloosterleven en Zuidas zijn voor mij één wereld’ nachtkastje Wat leest Hanneke van Eijken (Universiteit Utrecht)? 63

Ons specialistische team van legal consultants zet zich binnen het publiek- en privaatrecht in voor de grote transities in de fysieke leefomgeving. Denk aan o.a. het woningtekort, de energietransitie en natuurherstel- en ontwikkeling. Zij doen dit met juridische, technische, procesmatige & politiek-bestuurlijke expertise. Daarmee ben je de vertrouwde adviseur van begin tot eind voor jouw opdrachtgever. ‘‘Omringd door een open cultuur met gedreven collega’s werk ik met veel plezier bij Royal HaskoningDHV aan complexe en multidisciplinaire projecten.’’ -Jurian Pronk, Legal Consultant ▶ Klaar om impact te maken? Scan de QR-code, lees meer over de ervaringen van onze collega’s en ontdek onze vacatures! Werk als legal consultant aan complexe opgaven in de fysieke leefomgeving @royal_haskoningdhv @royal haskoningdhv

MR. 6 2023 / 3 redactioneel Het voorstel van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) aan demissionair minister Weerwind om de advocatenmarkt open te breken is om meerdere redenen een goed idee. Als externe financiers mogen investeren in advocatenkantoren is dat goed voor de advocatuur en de cliënten, concludeert het WODC op basis van een onderzoek van de Erasmus Universiteit. Buitenstaanders zijn in Nederland sterk beperkt bij kapitaaldeelnemingen in advocatenkantoren, waardoor ons land achterloopt op Frankrijk, Duitsland en vooral Engeland. Bij ons leidt het maatschapsmodel ertoe dat aan het eind van het jaar de vennoten een zo groot mogelijk deel van de winst verdelen. Daardoor is er te weinig ruimte om te investeren en dreigen advocatenkantoren achterop te raken op IT-gebied, stellen de onderzoekers. Ze voorspellen dat externe investeringen kunnen leiden tot meer keuzevrijheid voor consumenten. Voor innovatie is veel kapitaal nodig van financiers met een bredere horizon dan de doorsnee partner van een advocatenkantoor. Bovendien kunnen advocaten veel opsteken van de bedrijfsmatige aanpak van commerciële bedrijven, denkt het WODC. In de advocatuur woedt een felle discussie over dit voorstel. Voorstanders wijzen op de frisse wind die door de sector zal waaien. Tegenstanders zien ‘supermarktadvocaten’ als een doemscenario, waarschuwen voor aantasting van de onafhankelijkheid van advocaten en vragen zich af of advocatenkantoren in handen kunnen komen van investeerders die alleen uit zijn op winst of − erger nog − van criminele organisaties. Daar hebben de onderzoekers over nagedacht. De onafhankelijkheid van de advocaten kan worden gewaarborgd door de toezichthouders (dat zijn nu nog de dekens). Om te voorkomen dat advocatenfirma’s in verkeerde handen vallen, opperen de onderzoekers een vergunningsstelsel. Wettelijke belemmeringen zijn er niet. De Advocatenwet staat niet in de weg aan externe financiering. De eigen verordening (Voda) van de Nederlandse orde van advocaten is wel een struikelblok. De NOvA is nu dus aan zet. De onderzoekers hebben daar niet veel vertrouwen in: ze bepleiten het buitenspel zetten van de NOvA bij het bepalen van de regels. Dat de Orde nog niet inhoudelijk heeft gereageerd op de plannen, belooft intussen niet veel goeds. In het verleden probeerde de Orde de markt af te schermen door het tegenwerken van innovaties. Voorbeelden daarvan zijn de controverses rond BrandMR (een rechtsbijstandsverzekeraar die ondanks verzet van de NOvA rechtsbijstand mag bieden aan niet-verzekerden) en ook rond de bemiddelingssites die advocaten tegen betaling koppelen aan cliënten. Het is daarom tijd voor een goed gesprek tussen de minister en de NOvA. Breek die markt maar open Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. De oplage van Mr. is 20.000; het blad verschijnt zes keer per jaar. Mr. heeft een website, www.mr-online.nl, en kent ook een wekelijkse nieuwsbrief. Informatie over Informatie over abonnementen en adreswijzigingen: zie verderop onder Abonnementen en Adreswijzigingen. Redactieadres Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (managing editor) mr. drs. Michel Knapen mr. Peter Louwerse mr. Sam Maasbommel mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur) drs. Christa Rompas (bureauredacteur) Vaste medewerkers mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand), mr. Alieke Bruins, drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), mr. Wouter Rohlof mr. Henriette van Wermeskerken Fotografie Chantal Ariëns, Chris van Houts, Geert Snoeijer Website www.mr-online.nl Uitgeverij Uitgeverij Mr. BV Donkere Spaarne 14 rd, 2011 JG Haarlem Charley Beerman (publisher) mail: uitgever@mr-magazine.nl Ontwerp & vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl Drukwerkinkoop en productiebegeleiding RVV/Grafisch, Almere Media-advies Bas van Wooning, 06 47731707 mail: vanwooning@mr-magazine.nl Abonnementen Gratis voor alle als zodanig in Nederland werkende juristen en wo-studenten rechten. Ga hiervoor naar: www.mr-online.nl/abonneren Adreswijzigingen en opzeggingen www.mr-online.nl/abonneren Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd. ISSN 1388-3372 Copyright Uitgeverij Mr. BV 2023 MICHIEL VAN KLEEF managing editor (vankleef@mr-magazine.nl)

Hoe maak je het verschil? Als jurist wil je het verschil maken. Voor je cliënt, voor je bedrijf, voor de samenleving. Natuurlijk moet je kennis dan up-to-date zijn. Maar er is meer. Scherpe juristen zijn in staat om verder te denken en vanuit verschillende perspectieven naar dezelfde zaak te kijken. Daarom nodigen onze docenten uit om kritisch door te vragen tot de kern en de essentie achter de actualiteit te doorgronden. Zo krijg je grip op de zaak en loop je steeds voorop als expert in je vakgebied. Dat maakt een wereld van verschil. Ga naar cpo.nl/maakhetverschil en lees hoe CPO-docent Lucienne van der Geld het verschil maakt. De universitaire opleider voor scherpe juristen Onderdeel van de Radboud Universiteit De nieuwste wetenschappelijke inzichten Praktijkgericht en actueel Topdocenten met een frisse blik Interactieve onderwijsmethode Voor een succesvolle rechtspraktijk

MR. 6 2023 / 5 mr. 6 2023 Interview Isabella Wijnberg 20 Isabella Wijnberg is lid van de religieuze Gemeenschap Emmanuel én advocaat bij Houthoff. Een opmerkelijke combinatie? Zelf vindt ze van niet. Bedrijfsjuristen 28 Ze blussen juridische brandjes, zijn trusted advisor en fungeren soms als showstopper. Kortom: de legal counsel heeft vele rollen. Vier portretten van bedrijfsjuristen. Mijlpaalarresten 34 Onlangs zette de Hoge Raad het duizendste mijlpaalarrest online. President Dineke de Groot vertelt over deze arresten. Sociale rechtshulp 42 Er wordt volop samengewerkt door de commerciële kantoren en sociaal advocaten, zo blijkt uit een rondgang van Mr. Christelijke juristen 48 De Christen Juristen Vereniging bestaat honderd jaar. Wat de invloed van de christelijke leer op het recht is geweest, is niet makkelijk aan te wijzen, erkennen drie christelijke juristen – maar sporen ervan zijn er wel. DECEMBER Kantoorhonden De kantoorhond is bezig met een opmars bij advocaten- en notariskantoren. Hij wordt een ‘gewaardeerde collega’ genoemd, die zorgt voor gezelligheid, afleiding, ontspanning en beweging. De meeste cliënten zijn ook enthousiast. 56 20 53 Nieuws 6 KORTE BERICHTEN, over onder meer: minder juristen in Tweede Kamer, onbedoelde effecten van de Wet doorberekening en PG Hoge Raad wil informatie over WHOA 10 MEESTERS VAN DE WEEK 13 BETER WERK, met onder meer personalia en de arbeidsthermometer Column 27 ARREST VAN DE MAAND Crompouce: de broodnijd van halvegaren Rubrieken 17 SNELRECHT 39 DEALMAKERS Deals van de afgelopen periode 53 MURAAL Het onderkomen van Luns Van der Velden Subsidiair 63 NACHTKASTJE Wat leest Hanneke van Eijken (Universiteit Utrecht)? 65 LEZEN Rechter Gerda van Dijk recenseert Het proces van Frank Wieland 66 NETWERKEN Het eerste Nederlands Kampioenschap Bowlen voor Strafrechtadvocaten “Rechtvaardigheid is zowel in de kerk als de advocatuur belangrijk” ISABELLA WIJNBERG 2023

6 / Mr. 6 2023 nieuws AANTAL JURISTEN TWEEDE KAMER NEEMT AF: VAN 25 NAAR 22 VOLBLOED JURIST In de fractie van GroenLinks en de Partij van de Arbeid zit één volbloed jurist: Songül Mutluer zit sinds 2017 namens de PvdA in de Kamer en is gespecialiseerd in het aanbestedingsrecht. Lijsttrekker Frans Timmermans (voormalig Kamerlid, staatssecretaris, minister en Eurocommissaris) studeerde Frans, maar daarnaast in de periode 1984-85 Europees recht in het Noord-Franse Nancy. De top-vier van de VVD-lijst kent twee opvallende namen die juist géén meester in de rechten zijn: Dilan Yeşilgöz en Eric van der Burg, die tot veler verbazing bewindspersonen werden op het van oudsher door juristen geleide ministerie van Justitie en Veiligheid. Drie anderen zijn wél jurist: demissionair minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs Mariëlle Paul, Ingrid Michon-Derkzen en Ulysse Ellian (beiden al Kamerlid in de vorige periode). Laatstgenoemde zit het recht in het bloed: zijn vader is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap in Leiden en zelf was hij docent-onderzoeker privaatrecht aan de VU en advocaat. STAATSRECHTELIJK GEWETEN Jan Paternotte van D66 deed een bachelor in de internationale betrekkingen, maar studeerde af in het Europees recht. Twee van de zeven BBB’ers zijn jurist, al vertegenwoordigden zij tot voor kort andere partijen: wel-niet-premierskandidaat Mona Keijzer (ex-CDA) en Lilian Helder (ex-PVV). Ze waren allebei vroeger advocaat, respectievelijk te Purmerend en Eindhoven. Michiel van Nispen (SP), die dit jaar de allereerste Anker & Ankerprijs won voor zijn inzet voor rechtsstaat en strafrechtadvocatuur, behield op het nippertje zijn zetel. Relatief hoog op de ‘juristenmeetlat’ scoren de ChristenUnie (Mirjam Bikker en oud- sociaal advocaat Don Ceder) en Forum voor Democratie (Thierry Baudet en Gideon van Meijeren). Marieke Koekkoek van Volt promoveerde in het internationaal handelsrecht; DENK’er Ismail El Abassi haalde zijn master fiscaal recht. De SGP, tot slot, moet het stellen zonder afzwaaiend ‘staatsrechtelijk geweten’ van de Kamer Kees van der Staaij. Zijn grote schoenen zullen moeten worden gevuld door Diederik van Dijk, tot voor kort lid van de Eerste Kamer -- die hierdoor een jurist armer is. (SM) Politiek Den Haag is niet meer hetzelfde sinds de monsterzege van de PVV op 22 november. Het aantal juristen in de nieuwe samenstelling van de Kamer ligt lager dan dan in 2021. Toen telde Mr. er 25, nu 22. De verkiezingen hebben de politieke verhoudingen in de Tweede Kamer behoorlijk opgeschud. Maar het werk gaat door: de 150 leden die op 6 december werden beëdigd, hebben als taak gezamenlijk de regering te controleren en op te treden als medewetgever. Enige kennis van het recht is daarbij geen overbodige luxe. Mr. inventariseerde het aantal Kamerleden met een juridische achtergrond, waarin degenen zijn meegenomen die afstudeerden in een primair juridische academische opleiding. DEELCERTIFICATEN Grote winnaar PVV, die rechtsstatelijkheid in de regel niet op één heeft staan, heeft een paar juristen in de 37-koppige fractie. Onder de vele nieuwkomers bevindt zich één jurist: Marina Vondeling (nummer 34). De Rotterdamse haalde haar meestertitel aan de Erasmus Universiteit en is al ruim dertien jaar fractiemedewerker op het dossier immigratie en asiel. De twee andere meesters in de rechten zijn oude bekenden Gidi Markuszower en PVV-coryfee Raymond de Roon (Kamerlid sinds 2006). Zeventigplusser De Roon had voor zijn loopbaan als volksvertegenwoordiger een lange juridische carrière als onder meer officier van justitie in Zutphen, advocaat-generaal in Amsterdam en wetgevingsjurist op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Geert Wilders zelf is in het bezit van een aantal deelcertificaten op het gebied van rechtsgeleerdheid (Open Universiteit). TOESLAGENOUDER Het door Pieter Omtzigt geleide Nieuw Sociaal Contract debuteert met twintig zetels. De NSC-fractie kent een relatief sterk juridisch profiel met enkele juristen van statuur. De nummer drie van de lijst, Judith Uitermark, was strafrechter bij de rechtbank Noord-Holland en landelijk coördinator mediation in strafzaken. Nummer vijf is Sandra PalmenSchlangen, die strategisch adviseur was bij de Rijksoverheid en raadsheer-plaatsvervanger bij de Centrale Raad van Beroep. Landelijke bekendheid verwierf zij als naamgever van het ‘memo-Palmen’, waarin ze als rijksambtenaar de Belastingdienst al in 2017 wees op de ontspoorde fraudebestrijding in wat later de Toeslagenaffaire werd. Faith Bruyning brengt de bijzondere ervaring mee dat zij zélf toeslagenouder was. De bijna afgestudeerde rechtenstudent (Vrije Universiteit) was boetespecialist in de hoofdstad en daarna ‘multidisciplinair herstelexpert’ in de jeugd- en rechtsbescherming. Omtzigts rechterhand mr. Nicolien van Vroonhoven was in het verleden woordvoerster namens het CDA in de Kamer op het gebied van onder meer ondernemings- en auteursrecht.

MR. 6 2023 / 7 Ga voor actueel juridisch nieuws en uitgebreidere versies van deze berichten naar www.mr-online.nl nieuws De Wet doorberekening kosten toezicht en tuchtrecht juridische beroepen (‘Wet doorberekening’) heeft geleid tot een bezuiniging voor het Rijk van zo’n 8,6 miljoen euro. Maar de wet heeft ook geleid tot onbedoelde effecten. Dit blijkt uit een evaluatie van de wet door beleidsonderzoeksbureau Cebeon. De kosten die de Staat maakt voor toezicht op en het tuchtrecht voor advocaten, notarissen en deurwaarders worden, sinds de invoering van de wet in 2018, doorberekend aan hun publiekrechtelijke beroepsorganisaties (PBO’s). Die berekenen dat weer door aan hun leden, zodat deze zelf hun toezicht en tuchtrecht betalen. Daarmee zijn de NOvA, KNB en KBvG het niet eens: de beroepsgroepen zijn niet de enige belanghebbenden bij een goed functionerend stelsel van toezicht en tuchtrecht. Omdat er ook een algemeen maatschappelijk belang is, vinden zij dat in elk geval een deel van de kosten uit algemene middelen moet worden gedekt. Het hoofddoel van de wet lijkt bereikt: bezuiniging op die kosten. Volgens de beroepsgroepen heeft deze wet echter niet bijgedragen aan de aandacht voor kwaliteit en integriteit van hun werk – die aandacht wás er al. Verder gaan administratieve lasten ten koste van het eigenlijke werk. NIEUWE ROL De wet heeft er ook toe geleid dat er wrijvingen zijn ontstaan tussen de PBO’s enerzijds en toezichts- en tuchtrechtorganisaties anderzijds. Met de wet kregen de PBO’s een nieuwe rol: ze zijn de belangrijkste financier van het toezicht en tuchtrecht en mogen zienswijzen geven op de begrotingen en kunnen bezwaar en beroep aantekenen. Dit botst met de onafhankelijke positie van het toezicht en het tuchtrecht. De onderzoekers vinden dat het ministerie van Justitie en Veiligheid een meer sturende rol moet pakken, door transparante toetsingscriteria te hanteren, duidelijke richtlijnen op te stellen voor begroten en te bemiddelen als er frictie ontstaat. (MK) WET LEIDT TOT WRIJVINGEN OP GEBIED VAN TOEZICHT PG BIJ DE HOGE RAAD VRAAGT OM INFORMATIE OVER WHOA Belanghebbenden en geïnteresseerden kunnen bij de procureur-generaal bij de Hoge Raad opmerkingen indienen over de Wet homologatie onderhands akkoord. Het is voor het eerst dat de PG deze mogelijkheid biedt ter voorbereiding van een vordering tot cassatie in het belang der wet. In een bericht op de site van de Hoge Raad wordt gevraagd om informatie die van belang kan zijn voor een vordering tot cassatie die de PG aan het voorbereiden is. Het gaat daarbij om de uitleg van de WHOA, dit naar aanleiding van vonnis van de rechtbank Rotterdam van 9 maart van dit jaar. Een woordvoerder van de Hoge Raad vertelt dat er verschillende redenen zijn voor het verzoek van de PG. Omdat het gaat om nieuwe wetgeving (de WHOA geldt sinds 1 januari 2021) over een technisch onderwerp, wil hij ervoor zorgen dat de vordering op zo volledig mogelijke informatie wordt gebaseerd. In de oproep heeft de PG twee specifieke vragen gesteld over de uitleg van de WHOA. Hij hoopt met de reacties daarop de verschillende argumenten pro en contra zo breed mogelijk in kaart te kunnen brengen. Wat ook meespeelt is dat tegen de beslissing van de rechtbank in WHOA-zaken geen enkel beroep openstaat. Dat heeft te maken met de aard van de procedure, die op een snelle beslissing gericht is. Maar het ontbreken van een beroepsmogelijkheid maakt dat het debat in WHOA-zaken beperkt is. De enige mogelijkheid om de zaak aan de Hoge Raad voor te leggen is via een vordering tot cassatie in het belang der wet. Alleen is het in een dergelijke procedure partijen niet toegestaan zich over de zaak uit te laten. Daardoor vindt bij de behandeling van een vordering tot cassatie in het belang der wet geen debat plaats door degenen die belang hebben bij het antwoord op de rechtsvragen die aan de Hoge Raad worden voorgelegd. Mede omdat dat dat wel wenselijk is, heeft de PG de oproep gedaan. PUBLICATIE Opmerkingen kunnen tot 10 januari worden ingediend. Overigens kan het ook nog zijn dat de PG besluit af te zien van het instellen van een vordering. (KR)

Wilt u altijd op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen en voorop lopen in uw vakgebied? Met het Altijd scherp-abonnement van het CPO kiest u 12 maanden lang onbeperkt uit ons aanbod. U kunt cursussen op locatie combineren met onze webinars. Zo blijft u altijd scherp. Voor een vaste en scherpe prijs. Meer info en aanmelden: www.cpo.nl/altijdscherp ONBEPERKT TOEGANG TOT ONZE CURSUSSEN EN WEBINARS ALTIJD UP-TO-DATE IN UW VAKGEBIED MET ONZE TOPDOCENTEN BENT U ZEKER VAN UW ZAAK VOOR EEN VASTE EN SCHERPE PRIJS Een jaar lang onbeperkt cursussen en webinars volgen Al meer dan 400 juristen gingen u voor Waardering abonnement: 8+ Meer dan 150 cursussen en webinars Abonnees volgen gemiddeld 6 cursussen per jaar ALTIJD SCHERP abonnement € 1.500,-

MR. 6 2023 / 9 nieuws Multinationals moeten voorzienbare negatieve effecten van hun productieactiviteiten voor mens en milieu voorkomen of beperken. Dat geldt ook als die door andere spelers in hun productienetwerk in het leven worden geroepen. Dat betoogde de Tilburgse hoogleraar privaatrecht Paul Verbruggen in zijn oratie. Uitbuiting van arbeiders in Aziatische textielfabrieken. Vervuiling van de leefomgeving door het winnen van delfstoffen in Afrika en Latijns-Amerika. Verontreiniging van grond, lucht en water door bedrijven als 3M, Chemours en Tata Steel. Deze ondernemingen hebben de plicht om negatieve effecten van hun productieactiviteiten te beperken of te voorkomen. Die plicht reikt verder dan velen aannemen, stelde hoogleraar privaatrecht (in het bijzonder aansprakelijkheidsrecht) Verbruggen in zijn oratie. Hij trok een parallel met de regels van productaansprakelijkheid. Die beschermen consumenten tegen onveilige producten gemaakt en verhandeld in internationale productieketens. De argumenten voor die bescherming kunnen ook worden toegepast daar waar onveilige productie leidt tot milieu- en gezondheidsschade, aldus de hoogleraar: arbeiders, omstanders en lokale gemeenschappen verdienen net zo goed bescherming tegen negatieve externe effecten van productie. Schending van die plicht kan leiden tot wat Verbruggen ‘productieaansprakelijkheid’ noemt. (MK) Maandelijks worden duizenden levenstestamenten gemaakt, maar een wettelijk kader ontbreekt. Dat moet anders, vindt promovenda Rieneke Stelma-Roorda. In haar proefschrift onderzoekt Stelma-Roorda (NSCR/ Vrije Universiteit) of met de huidige regulering en de manier waarop het levenstestament in de praktijk wordt toegepast, het recht op autonomie en het recht op bescherming voldoende worden gewaarborgd. Zij promoveert 17 januari 2024 aan de VU. Vanuit mensenrechtenperspectief moeten mensen die te maken krijgen met afnemende wilsbekwaamheid worden beschermd en hun autonomie moet worden gewaarborgd. Daarvoor is in de huidige regulering van het levenstestament nog onvoldoende aandacht. Er wordt aansluiting gezocht bij regels over volmacht, wat volgens de promovenda kan leiden tot misbruik. Ook accepteren banken niet altijd levenstestamenten. Dit onderstreept het belang van wettelijke waarborging, zegt Stelma-Roorda. In Duitsland bestaat speciale mediation voor conflicten over levenstestamenten. Daar kan Nederland iets van leren, aldus Stelma-Roorda. Het notariaat heeft daarbij een bijzondere verantwoordelijkheid om mensen bewust te maken van het ‘dynamische en duurzame karakter’ van het levenstestament, vindt ze. Een publiekscampagne zou die bewustwording kunnen versterken. (MK) PRODUCTIEAANSPRAKELIJKHEID VAN MULTINATIONALS ‘WETTELIJKE BASIS NODIG VOOR LEVENSTESTAMENT’ NEDERLANDSE JURISTEN ZIEN POTENTIE IN GENERATIEVE AI worden vergeleken. Met name Nederlanders blijken AI te zien als kans (65%) en het grootste begrip te hebben van hoe de techniek werkt (89%). Advocaten hier zijn meer overtuigd van de voordelen van GenAI dan hun vakbroeders en -zusters over de grens: meer dan twee derde ziet er heil in, tegenover slechts een vijfde in Frankrijk. Juridisch Nederland lijkt klaar voor de toekomst. (SM) Onlangs verscheen voor de vijfde keer het jaarlijkse rapport ‘Future Ready Lawyer’, waarin de invloed van technologie op de juridische praktijk wordt geïnventariseerd. Nederlandse juristen zijn relatief ver in het omarmen van de mogelijkheden van technologieën als AI. In het rapport van Wolters Kluwer zijn de inzichten verwerkt van zevenhonderd juristen uit de Verenigde Staten en Europa (Duitsland, Nederland, Verenigd Koninkrijk, België, Frankrijk, Italië, Spanje, Polen en Hongarije). Generatieve artificiële intelligentie (GenAI) is zonder enige twijfel het meest urgente thema van dit moment. GenAI, het meest bekend van ChatGPT, heeft het afgelopen jaar een verbluffende ontwikkeling doorgemaakt, wat ook de juridische beroepsgroep tot reflectie noopt. Het vijfjarig jubileum van de Future Ready Lawyer-rapporten biedt ook de gelegenheid tot terugblikken: was AI in 2019 nog een stip aan de horizon, nu is het realiteit. KANSEN EN RISICO’S Uit het nieuwste rapport komt naar voren dat 73% van de advocaten verwacht in de komende twaalf maanden GenAI te zullen incorporeren in hun juridische werkzaamheden. Dat zou aantonen dat zij zich bewust zijn van de impact en begrijpen hoe het kan worden toegepast om tijd te besparen, diepere kritische inzichten te verkrijgen en juridische argumenten te vormen. Niettemin zien respondenten ook mogelijke risico’s en beschouwt 25% GenAI als een bedreiging waar het gaat om onder meer precisie, consistentie en ingebouwde vooroordelen. Doordat juristen uit verschillende delen van de wereld zijn ondervraagd, kan onderling

Global legal risk and compliance search and recruitment Taylor Root is pleased to launch our 2023 global in-house legal market report and salary guide. Our 2023 edition provides in-depth salary data and insights across the various territories that Taylor Root operates around the world. The global in-house legal market is a complex and dynamic environment and is facing a myriad of challenges and opportunities. In this report we explore a number of factors affecting the market including: Macro-economic issues The adoption of generative AI The growing focus on ESG and regulatory compliance The increasing importance of DEI in the legal professional Tobias Herweijer Director | In-house Legal and Compliance +31 62 166 3054 tobiasherweijer@taylorroot.com Contact your local consultant in the Netherlands Download now

10 / Mr. 6 2023 meesters van de week Wet op de Parlementaire Enquête 2008 -- behoeft op onderdelen verduidelijking.” U bent als enige advocaat in Nederland betrokken geweest bij alle enquêtes onder de Wet parlementaire enquête 2008. Hoe is dat zo gelopen? “Ik heb jaren geleden eens een artikel geschreven in de aanloop naar de huidige Wet op de Parlementaire Enquête 2008. Toen de eerste enquête onder die wet werd gehouden, ging men op zoek naar ‘specialisten’, en in dat toenmalige land van blinden werd deze eenoog ineens de koning.” 30 OKTOBER CAROLINE KOETSENRUIJTER Caroline Koetsenruijter (Koetsenruijter Conflictmanagement & Bemiddeling) nam deel aan een rondetafelgesprek van de TweedeKamercommissie veiligheid over agressie tegen professionals met een publieke taak. 9 OKTOBER PARVIZ SAMIM Parviz Samim (Hogeschool Utrecht) deelde op LinkedIn een lijst met archaïsche juridische woorden (en hun alledaagse vertaling) die door honderden werd geliket. Op het gebruik van ouderwetse bewoordingen is al vaker gewezen. Hoe komt het toch dat dit verschijnsel zo hardnekkig is? “Sommige juridische termen hebben een specifieke betekenis en laten zich niet zonder meer vervangen door een soortgelijke term. Dit ‘probleem’ kan gedeeltelijk worden opgelost door in nieuwe wetgeving begrijpelijkere taal op te nemen. Wat ook speelt: sommige (aanstaande) juristen denken dat het gebruik van ouderwetse woorden een hoog niveau van taalgebruik betekent. Ze proberen indruk te maken en zijn bang onvoldoende professioneel over te komen als ze hun taalniveau te verlagen. (...) Ik ben blij dat veel recente vonnissen in klare taal zijn geschreven. Deze kunnen als voorbeeld dienen om te laten zien dat schrijven in klare taal mogelijk is.” 16 OKTOBER BALD DE VRIES Bald de Vries is benoemd tot hoogleraar Interdisciplinair juridisch onderwijs aan de Universiteit Utrecht. Hebben juristen genoeg oog voor andere invalshoeken dan de juridische? “Ik denk dat het voor juristen (en andere professionals) moeilijk is om door een andere dan een juridische bril te kijken, want dat kun je alleen maar doen als je ook weet hoe je door zo’n andere bril moet kijken. Hoe kijkt een geograaf bijvoorbeeld naar een bestemmingsplan of hoe kijkt een ethicus naar een dilemma? Zonder inzicht hoe een geograaf of ethicus denkt en wat zijn of haar waarden en disciplinaire uitgangspunten zijn, is dat ook heel moeilijk. Met een meer interdisciplinaire benadering kun je daar wel kennis mee maken, ben je beter in staat perspectief in te nemen en een gemeenschappelijke basis te vinden.” 23 OKTOBER JACQUES SLUYSMANS Mede onder redactie van Jacques Sluysmans (Van der Feltz advocaten/Radboud Universiteit Nijmegen) verscheen een bundel met bespiegelingen over de parlementaire enquête. De titel van de bundel luidt ‘De parlementaire enquête kritisch beschouwd’. Wat zijn uw voornaamste kritiekpunten? “Ik wil er twee uitlichten: het instrument van de enquête zou wat mij betreft wat meer weloverwogen mogen worden ingezet, en de wet -- de Parviz Samim Jacques Sluysmans Caroline Koetsenruijter Max Theunisse Bald de Vries foto; Ivar Pel MEESTERS VAN DE WEEK Dit is een selectie van de uitspraken die de meesters van de week deden op www.mr-online.nl.

MR. 6 2023 / 11 KENT U EEN POTENTIËLE MEESTER VAN DE WEEK? MAIL ONS! INFO@MR-MAGAZINE.NL meesters van de week Hoe is het op de juridische werkvloer gesteld met de sociale veiligheid? Gedragen juristen zich onderling een beetje? “Giftig gedoe speelt overal. Juristen die werkzaam zijn in een organisatie waar gedrag van de juridische ‘superster’ te allen tijden geaccepteerd wordt, zullen dat mogelijk herkennen. Personen zijn onaantastbaar en worden mogelijk onuitstaanbaar. Wanneer een jurist sterk afhankelijk is van een enkel persoon voor opleiding en beloning, dan is de kans gering dat deze jurist tegenspraak levert. Don’t bite the hand that feeds you. Daarnaast zijn er factoren die bijdragen aan sociale onveiligheid zoals vage normstelling, strikte hiërarchie én er is kans op het spillover-effect: afwijkend gedrag van buiten kan leiden tot parallelprocessen in de binnenwereld. Gezien de ontwikkeling van agressie tegen advocaten baart dat laatste mij grote zorgen.” 6 NOVEMBER MAX THEUNISSE Max Theunisse kreeg de Tijn Kortmannprijs voor zijn essay ‘Transparantienormen voor ministers en staatssecretarissen’, gepubliceerd in het Tijdschrift voor Constitutioneel Recht. U pleit voor een wettelijke basis voor transparantie. Waarom is dat beter dan de huidige gedragscode? “Daarvoor zijn volgens mij in ieder geval twee redenen. Ten eerste is in het verleden, bijvoorbeeld rond het vertrek van staatssecretaris Van Veldhoven en minister Van Nieuwenhuizen, gebleken dat kabinetsleden zich niet altijd gebonden voelen aan nietwettelijke integriteitsregels. Misschien worden de regels wat serieuzer genomen als zulke regels een wettelijke basis hebben. De tweede reden is dat grondrechten van kabinetsleden in het geding (kunnen) zijn. De waarborgen van een wettelijke regeling zijn dan extra belangrijk.” Wat is niet over u bekend dat wel interessant is? “Dat ik ooit op een haar na Tom Cruise heb ontmoet.” 13 NOVEMBER GERHARD HOOGERS Gerhard Hoogers, honorair hoogleraar vergelijkend staatsrecht aan de Oldenburgse Carl von OssietzkyUniversität en tot voor kort universitair hoofddocent staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, is per 1 december begonnen als directeur van het Kabinet van de Gouverneur op Sint Maarten. Lezers kennen u wellicht als onvermoeibaar strijder tegen desinformatie op LinkedIn. Kunt u die strijd in uw nieuwe betrekking voortzetten? “Ik zal dit uiteraard met de Gouverneur moeten opnemen, maar ik hoop dat ik ook in mijn nieuwe betrekking een zekere ruimte zal kunnen blijven behouden om op te kunnen blijven komen tegen objectief onjuiste informatie die twijfel zaait aan de grondslagen van onze democratische rechtsstaat. Artikel 43 van het Statuut verplicht elk der Landen van het Koninkrijk om zorg te dragen voor die democratische rechtsstaat. Ik hoop daaraan ook op die manier een (zeer bescheiden) bijdrage te kunnen blijven leveren.” 20 NOVEMBER JULIA MENDLIK Julia Mendlik, president van de rechtbank Rotterdam, heeft in het kader van de Week van de Rechtspraak gastlessen gegeven op een middelbare school. Wat is de boodschap die u de leerlingen mee wilt geven? “Veel mensen denken dat rechtspraak alleen maar draait om het uitdelen van straffen. Maar ons vak gaat ook over het doorhakken van knopen in geschillen tussen burgers of bedrijven. En de bestuursrechter is er om te kijken of een beslissing van de overheid wel goed is. In al die zaken draait het om mensen. Mensen voor wie het heeft tegengezeten, die botte pech hebben, of die een verkeerde afslag hebben genomen. Als rechter ben je er ook voor om eraan bij te dragen dat die mensen hun leven weer op orde krijgen. Dat is niet alleen fijn voor hen, maar ook voor de samenleving als geheel.” Vinden leerlingen het interessant, een rechter in de klas? “Over rechtspraak heeft iedereen eigenlijk wel een mening. Dat geldt ook voor (puberende) leerlingen. Daarnaast spreekt ons werk best tot de verbeelding en hebben we een lespakket ontwikkeld met stellingen en praktijkvoorbeelden. Echt veel moeite hoeven we dus niet te doen om er een leuke les van te maken. Dat gaat een beetje vanzelf.” 27 NOVEMBER AART BARKEY WOLF Oud-notaris Aart Barkey Wolf (Houthoff) ontving samen met Theo Leyh van de KNB een groep notariële studenten uit Leuven. Wat kwamen de Belgische notarissen in spe precies doen? “Gluren bij de buren. Het notariaat is niet meer puur nationaal; veel wet- en regelgeving komt van de Europese Unie, natuurlijk ook in België. In dit specifieke geval wilden zij ook meer weten van de samenwerking tussen advocaten en notarissen, dat kennen zij daar (nog) niet. Wij hebben de Verordening interdisciplinaire samenwerking verder toegelicht en wat praktijkvoorbeelden besproken.” Met welke beroemdheid zou u in een cel willen zitten? “Liever aan tafel, en dan met Michel de Montaigne (15331593), een oprecht mens van het milde midden en dat zouden toch meer mensen weer eens moeten proberen vandaag de dag. Zijn Essays zijn een verademing qua kennis en humaniteit.”• Julia Mendlik Aart Barkey Wolf Gerhard Hoogers

Cultivating excellence through coaching & training Branch Out verzorgt workshops op het gebied van vaardigheden in het Engels voor juridische professionals. Branch Out werkt met het uitgangspunt dat “taal” niet op zichzelf staat. Branch Out-trainingen combineren (juridische) vaardigheden met (talen)kennis én houden rekening met interculturele nuances. info@branch-out.eu, +31(0)70-8882899, Postbus 64747, 2506CC Den Haag Legal English Writing Skills Dutch Law in English English in Commercial Mediation Drafting better Contracts in English Voor meer informatie gaat u naar branch-out.eu Tips en weetjes op het gebied van Legal English? Lees onze blog op branch-out.eu/blog

MR. 6 2023 / 13 beter werk caten naar Valegis Advocaten in Den Haag. Ze is gespecialiseerd in arbeidsrecht. NIMA LORJÉ (23) is begonnen als counsel bij Stibbe en DANIËL STEIN (24) als senior associate. Lorjé komt van NautaDutilh en is gespecialiseerd in civiele mededingingsschadeprocedures en regulier mededingingsrecht. Stein was promovendus en docent burgerlijk recht aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is gespecialiseerd in commercial litigation. BENOEMINGEN De afgelopen maanden hebben de volgende benoemingen plaatsgevonden: • MARIEKE BREDENOORD-SPOEK, partner bij De Brauw Blackstone Westbroek • FRANK HAMMING, partner bij De Brauw • CLAUDIA VAN RAPPARD-PRIEM, partner bij De Brauw • JASPER VAN UDEN, counsel bij De Brauw • REMCO KLOPPENBURG, counsel bij De Brauw • MONIQUE VAN DER LINDEN, counsel bij Stibbe • ROGIER VAN DER STRUIJK, counsel bij Stibbe • MANUEL LOKIN, counsel bij Stibbe PIEN KERCKHAERT (1) is sinds 1 november partner bij Allen & Overy. Ze is gespecialiseerd in financial regulatory en is afkomstig van Dentons. MARC ELSHOF (2) is sinds 1 oktober partner bij BarentsKrans. Hij komt van Dentons en is gespecialiseerd in technologie, data en privacy. JAVIER CRIJNEN (3) is per 23 oktober overgestapt van Houthoff naar Blenheim in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in omgevingsrecht en algemeen bestuursrecht. IE-advocaat FLEUR FOLMER (4) is 1 oktober begonnen als partner bij Brinkhof in Amsterdam. Ze is afkomstig van NautaDutilh. NATASCHA NIEWOLD (5) is sinds 1 oktober partner bij Citius Advocaten in Amsterdam. Ze komt van Valegis Advocaten en houdt zich bezig met arbeidsrecht en ondernemingsrecht. ASTRID VAN OMMEREN (6) is per 1 oktober gestart als counsel in de employment & pensions-praktijk van Clifford Chance. JEROEN GROENEWOUD (7) is per 1 oktober overgestapt van JG Advocatuur naar Corten De Geer Advocaten in Amsterdam, waar hij is begonnen als partner. Hij is gespecialiseerd in huurrecht en vastgoed. ABDULLAH AL-MUSAWI (8) is op 2 oktober begonnen bij De Brauw Blackstone Westbroek. Hij is gespecialiseerd in ondernemingsrecht en verbintenissenrecht en komt van Van Veen Advocaten. THOMAS VAN WEEREN (9) is overgestapt van Greenberg Traurig naar De Koning Vergouwen Advocaten in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in civiel recht en intellectueel eigendomsrecht. Bij De Roos in Amsterdam zijn drie nieuwe partners aangetreden. SJOERD BUIJN (10) zal als notaris de interdisciplinaire samenwerking tussen advocaten en notarissen bij De Roos initiëren. Hij komt van Allen & Overy. FRISO VAN ORDEN (11) is aan de slag gegaan als partner tax law. Hij was hiervoor interim tax consultant. FEMKE PRINS (12) is begonnen als partner corporate law. Ze is afkomstig van Neste. JEROEN SCHOUTEN (13) is sinds 1 oktober partner bij Pinsent Masons Netherlands. Hij komt van Grasp Advocatuur en is gespecialiseerd in technology, media, telecoms (TMT). ILSE ZAAL (14) is sinds 1 oktober arbeidsrechtadvocaat bij DingemansVanderKind in Amsterdam. Ze was hiervoor lid van het college van Gedeputeerde Staten in Noord-Holland. MAARTEN DE BOORDER (15) en SAMUEL GARCIA NELEN (16) zijn begonnen als shareholder bij Greenberg Traurig. De Boorder komt van Jones Day en is gespecialiseerd in M&A en private equity. Garcia Nelen werkte bij Allen & Overy en is gespecialiseerd in corporate/M&A. Sinds 1 oktober is EMMIE VAN DE VENN-KOPPENS (17) partner arbeidsrecht bij TEN Advocaten in Den Bosch. Ze komt van EKlegal. Notaris EDITH DUTMER (18) is sinds 1 november partner bij Hekkelman advocaten en notarissen in Nijmegen. Ze is afkomstig van Nysingh en is gespecialiseerd in vastgoedrecht. LINDA THONEN (19) is sinds oktober partner legal corporate bij PwC. Ze is komt van Greenberg Traurig. Thonen is gespecialiseerd in sustainability. VICTORINE DIJKSTRA (20) is sinds 1 september senior associate bij NautaDutilh. Ze komt van Houthoff en houdt zich bezig onder meer bezig met met mededingingsrecht en Europees recht. BART VIS (21) is op 1 oktober bij NautaDutilh gestart als counsel. Hij was rechter in opleiding bij de rechtbank Midden-Nederland. Vis is gespecialiseerd in Public Law & Regulatory. FLOOR BUVELOT (22) is per 1 november overgestapt van Ko & Co AdvoWilt u een overstap melden? Dat kan via het aanmeldformulier op de site: www.mr-online.nl/meld-een-carriereswitch/ PERSONALIA 1 2 4 6 3 5 13 14 16 18 15 17 7 8 10 12 9 11 19 20 22 24 21 23

FINANCIEEL ADVISEUR VOOR NOTARIAAT & ADVOCATUUR van Boetzelaerlaan 24H • 3828 nS Hoogland • tel. 033-20 35 000 • info@ronBorgdorff.nl • www.ronBorgdorff.nl verzekeringen zowel zakelijk als particulier oa: • Beroeps- en Bedrijfsaansprakelijkheid • cyBerrisks- en datalekken • arBeidsongeschiktheid • verzuim • inventaris Groeide uw verzekeringskantoor zo groot, dat goede service voor u verleden tijd is? Of wilt u uw polissen toetsen aan de eisen van de moderne tijd? Ron Borgdorff is meer dan 25 jaar het vertrouwde adres voor advocaten, notarissen en vrijgevestigde juristen. Ouderwetse service, altijd bereikbaar en mét persoonlijke aandacht. Is uw oude verzekeringskantoor u ontgroeid? Wat een papierwinkel, vroeger hielpen ze mij nog… Maar hoe weet ik nu nog of ik goed verzekerd ben? Weet jij wie ik daar moet hebben? Ik was bij het kastje, nu bij de muur… Ik weet het ook niet meer, vandaag alweer een ander aan de lijn… 14 / Mr. 6 2023 Daarvoor werkte ze bij Dekker & Smits Advocaten. “Binnen het erfrecht kun je als advocaat op veel manieren een rol spelen. De ene keer adviseer je een erfgenaam, de andere keer treed je op als executeur of vereffenaar bij de afwikkeling van een nalatenschap. Dat maakt het werk heel afwisselend. Daarnaast maken de zeer persoonlijke zaken dit rechtsgebied voor mij interessant.” Arbeidsrechtadvocaat SOPHIE KREMER is sinds 1 oktober partner bij Florent in Amsterdam. Ze komt van Allen & Overy. DUCO POSTMA is sinds 1 oktober partner bij Dentons. Hij is gespecialiseerd in restructuring, insolvency & bankruptcy. Hij komt van Allen & Overy. “Ik wilde als kind architect worden. Helaas bleek ik niet zo’n ster in wiskunde - net zoals veel advocaten. Een toekomst als de volgende Rem Koolhaas lag dus niet in het verschiet. Gelukkig kon ik die belangstelling voor het bouwen aan mooie oplossingen en structuren uiteindelijk toch kwijt in de restructuring-praktijk.” BERTHY VAN DEN BROEK is sinds 1 juni senior legal consultant bij Royal HaskoningDHV in Amersfoort. Ze houdt zich onder meer bezig met bestuursrecht en overheidsaansprakelijkheid. Ze komt van de rechtbank Gelderland. Eerder was ze docent-onderzoeker en plaatsvervangend secretaris bij het Schadeschap voor de luchthaven Schiphol. “Mijn carrièrepad wekt weleens verbazing. Toch zie ik zelf wel een rode draad. Kennelijk houd ik van een afwisselend takenpakket, van samenwerken, van juridische puzzels en daarbij zoeken naar creatieve oplossingen. En het liefst doe ik maatschappelijk relevant juridisch werk, in het domein van de fysieke leefomgeving.” Erfrechtadvocaat SANNE VAN DER POEL is 1 september begonnen bij Banning Advocaten in Den Bosch. Mr. overstappers In de rubriek Overstap van de week op onze site komt elke week een jurist aan het woord die een nieuwe baan heeft. Hieronder enkele uitspraken van de overstappers. De volledige interviews zijn te vinden op https://www.mr-online.nl/mrs-van-de-week/overstapmr-van-de-week/. beter werk De zaak die haar tot nu het meest is bijgebleven? “Als ik er één moet noemen, is dat de StiPP/Care4Carezaak, waarvoor ik samen met Ferdinand Grapperhaus het hoger beroep deed. Het was juridisch-inhoudelijk een zeer interessante zaak die veel heeft betekend voor de ontwikkelingen in de uitzendsector. En natuurlijk heel mooi dat het hof en later de Hoge Raad het eens waren met ons standpunt.” Arbeidsrechtadvocaat SIMONE SCHMEETZ is sinds 1 september counsel bij Kennedy Van der Laan. Hiervoor werkte ze als interim advocaat bij verschillende kantoren. Ze maakte deze

MR. 6 2023 / 15 SKILLS & CAPABILITIES De afgelopen periode werden weer tal van nuttige tips over werk en wat daarmee samenhangt gedeeld in de rubriek Skills & Capabilities op www.mr-online.nl. Zweten, een rood hoofd, struikelen over je woorden…. Waarom zijn we zo zenuwachtig als we in het openbaar moeten performen?, vraagt coach en vaardigheidstrainer Rüna Honig zich af. Het probleem is vooral dat ons zelfbewustzijn met ons aan de haal gaat: we worden ons tijdens zittingen, presentaties, pitches en dergelijke plotseling heel bewust van wat we aan het doen zijn en daardoor gaan we ons zorgen maken: wat zeg ik nou eigenlijk allemaal? Doe ik het goed? De uitdaging is om je aandacht naar de buitenwereld te verleggen, zodat je even weg bent van die hinderlijke gedachtenspinsels: dat schilderij aan de muur dus bestuderen, in plaats van je af te vragen of je het wel goed doet. En verder vooral veel oefenen, zodat je went aan dit soort discomfort en er daardoor minder stress door zult ervaren. Het is voor advocaten best lastig om iets niet te weten, want zij worden juist betaald omdat ze wél alles weten. De risico’s van ieder standpunt, de uitspraken in vergelijkbare zaken, de opening in de wet om tóch iets voor elkaar te krijgen. Het nietweten is een onnatuurlijke houding voor een advocaat. Vanaf het begin in je carrière leer je om tot in de puntjes voorbereid zijn; de jurisprudentie goed te kennen en voorbereid te zijn op alle mogelijke vragen. Maar toch weten de leidinggevende advocaten, de advocaat-partners, niet alles. Op één vlak gaat het vaak mis: de kennis over hun team. Daar weten een hoop partners bijzonder weinig over, aldus Lara van Vliet (Archie Advisory). Terwijl dat juist zo belangrijk is om ervoor te zorgen dat alle teamleden samen op hun best presteren én met een goed gevoel naar hun werk gaan. De drie meest gevraagde juridische specialismen: 1 2 3 Arbeidsrecht Financieel recht ICT-recht De drukte is onverminderd ALEXANDER VAN HUSSEN: “Bij Brunel Legal is de drukte nog steeds onverminderd, met een blijvende vraag naar bedrijfsjuristen, zowel voor vaste aanstellingen als op interimbasis. Richting het einde van het kalenderjaar is de vraag naar interim-juristen traditioneel hoog. Er zijn in deze periode vaak tal van projecten gepland en er is nog voldoende budget. Vooral op het gebied van ICT-recht, financieel recht en arbeidsrecht is er veel vraag. Bovendien zien we momenteel een toename in de vraag naar interimjuristen voor de vervanging van zwangerschapsverlof. Opvallend is ook de stijgende vraag naar interim-juristen met betrekking tot de Digital Operations Resilience Act (DORA), wat interessante mogelijkheden biedt voor met name IT-juristen die alle contracten in overeenstemming moeten brengen met deze regelgeving. De Europese context van DORA opent ook kansen voor juristen met een niet-Nederlandsrechtelijke achtergrond om interim-opdrachten te vervullen. Kortom, er zijn volop kansen en mogelijkheden voor (interim) bedrijfsjuristen.” Alexander van Hussen, Senior Sales Executive, Brunel. NGB ACTIVITEITEN Dé beroepsvereniging van bedrijfsjuristen organiseert vanaf januari weer diverse bijeenkomsten voor haar leden: • 25 januari: NGB nieuwjaarsbijeenkomst • 1 februari: bijeenkomst van de sectie digitalisering in samenwerking met advocatenkantoor Vondst • 7 maart: bijeenkomst in samenwerking met de Rechtspraak, bij de rechtbank Amsterdam In november presenteerde het NGB de tweede editie van de Nationale Enquête Bedrijfsjuristen. Dit geeft inzicht in trends en ontwikkelingen in het beroep van bedrijfsjurist. Lees het rapport op ngb.nl /nieuws. Meer informatie en aanmelden voor activiteiten (voor leden) via ngb.nl/agenda Lid worden? ngb.nl/word-lid . arbeidsthermometer overstap niet omdat het zzp-schap niet meer zou bevallen, “maar er kwam een mooie kans voorbij om het werk dat ik heel graag doe op een vaste plek voort te zetten. Dit biedt op verschillende vlakken nieuwe perspectieven, waaronder in ieder geval langetermijnrelaties opbouwen met cliënten en collega’s.” ARLINA VAN SCHAIK is per 18 oktober overgestapt van De Brauw Blackstone Westbroek naar CMS. Ze is gespecialiseerd in commercial litigation en arbitrage. Ze vindt het heerlijk om zich “in complexe zaken vast te bijten en nieuwe invalshoeken te ontdekken. Ik deins niet terug voor zaken die op het eerste gezicht een troebel, overweldigend geheel aan feitelijke en juridische omstandigheden lijken te zijn. Om ook in díe gevallen helderheid en rust voor de cliënt te creëren in het proces geeft mij veel voldoening.” JONATHAN BAKKER is sinds 9 oktober counsel bij Jones Day. Hij is gespecialiseerd in corporate en commercial litigation en komt van Simmons & Simmons. “De grootste ‘uitdaging’ tot nu toe is de omschakeling van een Brits naar een Amerikaans kantoor. Elk kantoor heeft z’n eigen regels, procedures, mores en tradities. Waar ik de (cultuur)verschillen tussen de Amsterdamse vestiging van mijn vorige kantoor en het Britse hoofdkantoor soms groot vond, ondervind ik nu weer heel andere verschillen tussen kantoor Amsterdam en het Amerikaanse hoofdkantoor.”

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR EEN BETER KLIMAAT Drijvende zonneparken, die een bijzondere dubbelfunctie vervullen, zijn voor ons een logische stap naar een verantwoorde, duurzame toekomst. Enorm innovatief, mét oog voor natuur, mens en maatschappij. In allerlei opzichten kansen voor GroenLeven, marktleider in grootschalige zonne-energie in Nederland. Gelukkig houden ze bij Ploum ook van kansen en lopen zij, net als wij, graag voorop. Kerabi Aslan – GroenLeven

MR. 6 2023 / 17 snelrecht Snel op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen in het recht? Ook daarvoor kunt u in Mr. terecht. In de rubriek Snelrecht belichten vooraanstaande juristen periodiek de ontwikkelingen op hun rechtsgebied. Hier samenvattingen van de bijdragen die de afgelopen tijd op de site verschenen. De uitgebreide versies én nieuwe bijdragen kunt u vinden op www.mr-online.nl/overzicht-snelrecht/ TUCHTRECHT ‘Tuchtrechter op oorlogspad: schorsingen en schrappingen bij de vleet’ is de kop van de bijdrage van Suzanne Hendrickx (Advius) en Bas Martens (Delissen Martens/Advius). In de maand oktober werden door verschillende tuchtrechtelijke colleges in totaal vier schorsingen, drie voorwaardelijke schorsingen en een schrapping uitgesproken. “We kunnen wel spreken van een bloederige maand. In dit tempo wordt het totaal aantal van ‘slechts’ zeventien schorsingen dat in 2022 is uitgesproken, ruimschoots overschreden. Is de tuchtrechter strenger geworden of maken meer advocaten zich schuldig aan ernstig verwijtbaar gedrag?” In een andere bijdrage bespreken Hendrickx en Martens de vraag of het een advocaat is toegestaan om meerdere partijen in hetzelfde strafproces bij te staan. Dit doen ze naar aanleiding van het proefproces dat de Amsterdamse deken en een advocatenkantoor hierover kort geleden voerden bij de Raad van Discipline. Er is een vrije advocaatkeuze in Nederland, maar is het verstandig om meerdere partijen bij te staan in dezelfde (straf)zaak? PRIVACYRECHT De Ierse privacytoezichthouder heeft een boete van 345 miljoen euro opgelegd aan TikTok wegens het schenden van de privacy van kinderen. TikTok krijgt drie maanden de tijd om de overtredingen te beëindigen. In Nederland wordt ondertussen halsreikend uitgekeken naar het (tussen) vonnis in de massaschadeclaimprocedure die diverse stichtingen wegens privacyschendingen zijn gestart tegen TikTok, schrijft Friederike van der JagtVink (Hunter Legal). Binnenkort wordt duidelijk of -- en zo ja: door welke stichting(en) -- deze procedure wordt voortgezet. Anna Berlee (Open Universiteit) schrijft over een uitspraak van de rechtbank Rotterdam. Die heeft geoordeeld dat de Staat de Wet politiegegevens heeft overtreden door de makers van de documentaire ‘Nederland Fraudeland’ mee te laten lopen bij een lopend onderzoek van de FIOD. Daarmee lijkt er een einde te komen aan politie reality-TV, vreest Berlee. PENSIOENRECHT De nieuwe Wet pensioenverdeling bij scheiding, die eigenlijk al per juli 2022 had zullen ingaan, is uitgesteld tot 2028. Gezien de Wet Toekomst Pensioenen achtte men het beter deze wetten op elkaar te laten aansluiten en dus de nieuwe Wet pensioenverdeling pas in te laten gaan als alle pensioenen zijn ‘ingevaren’ in het nieuwe systeem (uiterlijk 1 januari 2028). Dat betekent dat de huidige Wet verevening pensioenrechten bij scheiding nog van kracht blijft. Een aandachtspunt daarbij is rechtsverwerking, aldus Theo Gommer (Gommer & Partners Pensioen Advocaten). Zijn kantoorgenoot Henny van den Hurk schrijft over een pensioengeschil dat terechtkwam bij het gerechtshof Den Haag. Voor een advocaat-stagiaire had een pensioenvoorziening die voor advocaten gebruikelijk is moeten worden afgesloten. Maar wat is een gebruikelijke pensioenvoorziening? MEDEDINGINGSRECHT De ACM heeft een hoge boete opgelegd aan elektronicaleverancier LG voor beïnvloeding van de onlineprijzen van retailers. De ACM heeft daarnaast waarschuwingen gegeven en leveranciers gedwongen complianceprogramma’s op te zetten en retailers te informeren dat ze hun eigen prijs bepalen. Dit laat zien dat verticale prijsbinding nog altijd hoog op de ACM-radar staat, aldus Martijn van de Hel (Maverick Advocaten). AANBESTEDINGSRECHT Babette Blaisse-Verkooijen en Oscar van der Pol (Pot Jonker Advocaten) schrijven over een uitspraak van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat SNELRECHT

Cursusaanbod 2023/2024 Leiden Law Academy (Juridisch PAO Leiden gaat verder onder de naam Leiden Law Academy, u kunt uiteraard dezelfde kwaliteit verwachten zoals u van ons gewend bent!) De Leiden Law Academy van de Universiteit Leiden organiseert en faciliteert postacademisch onderwijs voor advocaten en andere juridisch geschoolde of georiënteerde professionals in heel Nederland. Daarnaast organiseert Leiden Law Academy een groot scala aan evenementen zoals seminars, congressen en symposia. Er worden naast cursussen en webinars, verschillende opleidingen aangeboden door diverse topwetenschappers en specialisten uit de praktijk. Door verschillende perspectieven die zij overbrengen, krijgen deelnemers een breed aanbod aan inzichten aangereikt. Wij kunnen met zekerheid zeggen dat onze juridische specialisatieopleidingen van zeer hoge kwaliteit en altijd actueel zijn! Leiden Law Academy Bekijk het volledige aanbod van Leiden Law Academy op onze website: www.paoleiden.nl/cursusaanbod Jihadisme, Terrorisme, contraterrorisme, een brede aanpak: ideologie, recht en inlichtingen Startdatum: 17 januari 2024, 8 bijeenkomsten, 14:00 – 22:00 uur NOvA 48 Specialisatieopleiding Arbeidsrecht 2024 Startdatum: 23 januari 2024, 10 bijeenkomsten, 14:30 – 21:30 uur NOvA 60 Specialisatieopleiding Cybercrime & Cybersecurity Startdatum: vrijdag 1 maart 2024, 8 bijeenkomsten, 10:00 – 18:00 uur NovA 40 Specialisatieopleiding Contracteren 2024 Startdatum: 7 maart 2024, 7 bijeenkomsten, 14:00 – 21:45 uur NOvA 42 VPR-A specialisatieopleiding Privacy- en gegevensbeschermingsrecht 2024 Startdatum: 12 maart 2024, 9 bijeenkomsten, 14:00 – 21:45 uur NOvA 50 Aanbesteding & Schaarse Rechten 2024 Startdatum: 25 maart 2024, 5 bijeenkomsten, 14:00 – 21:45 uur NOvA 50 The EU’s Global Regulatory Power and the EU Standard of Tax Good Governance 2024 Startdatum: 17 mei 2024, 5 bijeenkomsten, 13:15 – 17:00 uur Communicating in Legal English voorjaar 2024 Vrijdag 12 en 26 januari 2024, 12:00 – 16:45 uur NOvA 8 Vaardigheden - Meesterlijk overtuigen: eˆectief argumenteren in juridische betogen Donderdag 25 april 2024, 10:00 – 16:30 NOvA 5 en LRGD 5 Vaardigheden - Begrijpelijk schrijven aan niet-juristen Dinsdag 28 mei 2024, 09:30 - 16.30 uur NOvA 5 en LRGD 5 Vaardigheden - Spreken met impact Dinsdag 4 juni 2024, 10:00 – 16:30 en Dinsdag 25 juni 2024, 10:00 - 12:00 uur NOvA 6 en LRGD 6 Seminar: Aanbesteding & schaarse rechten Maandag 10 juni 2024, 13:00 - 17:00 uur NOvA 3 Leiden Law Lunch Elke woensdag in 2023 en 2024, 12.00 – 13.00 uur NOvA 1 Webinar Specialisatiecursus Civiele Cassatie en Procesrecht 2023: BPR arresten Maandag 11 December 2023, 09:35 – 12:30 uur NovA 3 Webinar Actualiteiten AVG & UAVG Dinsdag 26 maart 2024, 09:00 – 12:15 uur NOvA 3 Webinar ICT-contracten Dinsdag 21 mei 2024, 09:30 - 12:45 uur NOvA 3 Specialisatieopleidingen Nieuw aanbod Webinars Basiscursus Kwekersrecht 2023 Voorjaar 2024, 09:30 – 16:30 uur NOvA 10 Praktijkbijeenkomsten Privacy & Gegevensbescherming in de Zorg Vrijdag 19 januari, 2 en 16 februari 2024, 13:00 – 16:15 uur NOvA 9 Trauma-geïnformeerde Rechtspleging Vrijdag 9 februari 2024, 10:15 – 16:00 uur NOvA 4 Actualiteiten Wet Seksuele Misdrijven Vrijdag 8 maart 2024, 09:30 – 16:30 uur NOvA 5

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=