van de Rechtspraak
Het nieuwe logo van de Rechtspraak maakt de tongen flink los in juridisch Nederland. “Als je het mij vraagt is het eindeloos veel beter en mooier dan het oude logo,” vindt twitterrechter Judge Joyce (Joyce Lie), maar advocaat Christiaan Alberdingk Thijm noemt de terugkeer van Vrouwe Justitia op deze manier “een gemeenplaats, niets ten nadele van mevrouw zelf.” De redactie van Mr. peilt de mening van ontwerpers. “Doordat ze van onderaf getekend is, straalt ze fierheid uit.”
Voor Manon Hofstra, creatief directeur van reclamebureau Dare to Design in Rotterdam, is het nieuwe logo een vooruitgang in vergelijking met het huidige beeldmerk. “Het is zeker herkenbaarder,” vindt Hofstra. “Het gebruik van de kleur blauw schept vertrouwen.” Maar ze vindt het beeldmerk wel een beetje simpel. “Het geeft niet het vertrouwen dat je moet hebben in justitie. De groep 3- letters geven samen met de kleur rose een ietwat kinderlijke indruk. Persoonlijk had ik andere kleuren gekozen. Maar ja, ze hebben waarschijnlijk niet alles willen veranderen.”
van de Rechtspraak
Hofstra vindt dat het logo een tegenstrijdig verhaal vertelt. “In het silhouet van Vrouwe Justitia zit een mooie beweging, en zelfs in de weegschaal zit dynamiek met lijnen van dik naar dun,” constateert ze. “Daarentegen is het zwaard erg statisch. Dat zou ik geloof ik weglaten.” Ze vindt ook dat er wel erg veel te zien is op het logo. “Ik zou het een beetje abstracter hebben gemaakt.”
Fred Overvliet, creatief directeur van ontwerpbureau Versgeplukt in Haarlem is het met Hofstra eens dat het nieuwe logo heel wat herkenbaarder is dan het streepje-bolletje-vierkantje dat nu op het briefpapier en de websites van rechtspraak prijkt. Waarbij het bolletje de rechtszaal weergeeft en de streepjes en het vierkantje symbool staan voor de partijen. “Dat oude logo, daar moest je echt De Rechtspraak onder zetten om te snappen dat het met de rechterlijke macht te maken heeft. Het nieuwe beeldmerk is een herkenningsbeeld waar niemand aan voorbij kan gaan,” meent Overvliet.
Toch is ook Overvliet kritisch: “Het oude logo vertelt meer een verhaal, terwijl het nieuwe gebaseerd lijkt op foto’s van Vrouwe Justitia. Ik mis een lading. Het is meer: jongens, we moeten Vrouwe Justitia laten zien. Het geeft blijk van weinig creativiteit.” Ook op de uitvoering heeft Overvliet aanmerkingen: “Je verwacht realistische verhoudingen, maar die zijn hier zwak. De hand die de weegschaal vasthoudt, steekt naar voren, en zou dus veel groter moeten zijn ten opzichte van het gezicht.” Hij noemt verder de lichtval te fors: de neus komt daardoor te breed uit.” En nu we het toch over het gezicht hebben: Overvliet vindt het ongepast dat Vrouwe Justitia lacht: “Dat zou niet moeten. Rechtspraak is een serieuze zaak.” Over het kleurgebruik is hij positiever, al vindt hij het jammer dat het lichtblauw uit het oude beeldmerk verdwenen is.
Voor welke oplossing zou hij zelf gekozen hebben? “Ik zou de strepen, de cirkel en het vierkant uit het oude logo hergebruikt hebben, om een brug te slaan tussen het oude en het nieuwe logo.”
Het nieuwe beeldmerk is een ontwerp van ontwerp- en adviesbureau Total Public, onderdeel van Total Identity. Creatief directeur Edwin van Praet van Total Public pareert de kritiek door de contouren van de opdracht te schetsen: “Het nieuwe logo moest naadloos in de bestaande huisstijl passen,” legt hij uit. “Daarmee was het formaat van het logo begrensd. De kleuren moesten hetzelfde blijven. Het woordmerk (de woorden ‘de Rechtspraak’ onder het logo) wordt als zelfstandige vorm in veel uitingen van de Rechtspraak gebruikt, dus daaraan mochten we slechts kleine aanpassingen doen.” Van Praet heeft de typografie van het woordmerk aangepast. “De letter is iets groter en opener, en is daardoor online ook goed leesbaar; dat hebben we getest. En onder het woordmerk moet ruimte blijven voor de naam van de vestiging van de Rechtspraak.”
Een andere eis van de Rechtspraak was dat Vrouwe Justitia terug zou komen, omdat het huidige beeldmerk onvoldoende herkenbaar is. Net als alle andere meedingende bureaus diende Total Public twee varianten in: een klassieke en een moderne. “De Rechtspraak heeft de klassieke variant gekozen,” zegt Van Praet. De elementen blinddoek (onpartijdigheid), weegschaal (een afweging maken) en zwaard (oordelen) zijn voor Van Praet onontbeerlijke attributen van de Vrouwe. “Vrouwe Justitia heeft sinds de tweede helft van de vijftiende eeuw een blinddoek. Ze ziet niet wíe ze veroordeelt.” Doordat ze van onderaf getekend is, straalt ze fierheid uit, vindt Van Praet. Hij beschrijft haar met de steekwoorden ‘fier, neutraal, krachtig en onafhankelijk.’ Die kwalificaties sluiten goed aan bij de waarden die medewerkers van de Rechtspraak en buitenstaanders toekenden aan het ontwerp van Total Public: onpartijdigheid, daadkracht, professionaliteit en onafhankelijkheid.
De zoektocht naar een nieuw logo begon in 2014 toen de Rechtspraak aan tien bureaus vroeg om een nieuw ontwerp. Uiteindelijk zijn daar vier ontwerpen uit gekozen die ter beoordeling zijn voorgelegd aan alle medewerkers van de Rechtspraak en aan duizend respondenten buiten de organisatie. Beide groepen kozen voor het ontwerp van Total Public (65 procent van de medewerkers en 60 procent van de andere respondenten). De overige drie logo’s scoorden beduidend lager.
