Uit het jaarverslag van het European Public Prosecutor’s Office (EPPO) blijkt een forse toename van het aantal zaken waar de aanklagers zich mee bezighouden. Het Europees OM had eind 2024 2666 lopende onderzoeken in Europa, bijna 40 procent meer dan het jaar ervoor. De geschatte schade is bijna 25 miljard euro.
Bij de Nederlandse vestiging lopen momenteel 32 onderzoeken, met een potentiële schade van bijna 214 miljoen euro, zo blijkt uit de jaarcijfers.
Doorvoerhaven
Miranda de Meijer, een van de Nederlandse officieren bij het Europees OM, vertelt in het AD dat de georganiseerde misdaad steeds vaker gebruikmaakt van Nederland als doorvoerhaven voor financiële fraude. Zo zoeken Italiaanse maffiaorganisaties, maar ook Chinese criminele netwerken, via Nederland toegang tot het Europese financiële en handelssysteem. Veel bendes hebben hun focus verlegd van drugs naar financiële fraude; de pakkans is kleiner waardoor ze minder risico lopen.
Financiële misdrijven
Het Europees OM, dat in 2021 van start is gegaan, richt zich op het bestrijden van financiële misdrijven in de Europese Unie. Het kan strafrechtelijke onderzoeken openen naar onder meer corruptie, witwassen, grensoverschrijdende btw-zwendel en misbruik van EU-subsidies en dergelijke. Het hoofdkantoor is gevestigd in Luxemburg en er zijn regionale kantoren de lidstaten.
Onvoldoende zittingscapaciteit
Momenteel werken er bij de Nederlandse vestiging drie officieren van justitie, binnenkort komt er een vierde bij. De Meijer vertelt dat onvoldoende zittingscapaciteit nu al een knelpunt is bij de vervolging. Als een zaak door uitstel te lang duurt, kan dat leiden tot lagere straffen. “Of we moeten kiezen voor een strafbeschikking in plaats van een rechtszaak, omdat er simpelweg geen zitting beschikbaar is.”
Door de uitbreiding zal de concurrentie om zittingscapaciteit tussen het Europees en Nederlands OM alleen maar groter worden. Een belangrijk verschil tussen beide parketten is dat het Europees OM verplicht is om zaken te vervolgen. “Het Nederlandse OM mag zelf beslissen of het een zaak voorlegt, wat meer flexibiliteit geeft. Maar doordat wij meer zaken aanbrengen door onze uitbreiding, neemt de druk op de Rechtspraak verder toe.”
Gaatjes in de roosters
In de hoop het tij te keren bezocht De Meijer vorig jaar rechtbankpresidenten en sprak ze ook met de Raad voor de rechtspraak. “We zoeken nu actief naar de gaatjes in de rechtbankroosters en proberen ad hoc ruimte te vinden. Zo willen we voorkomen dat fraudezaken eindeloos blijven liggen.”
Duurzame oplossing
Maar De Meijer hoopt op een duurzamere oplossing. Ze pleit dan ook voor afspraken met de Rechtspraak en meer middelen van het kabinet. “Nederland heeft ervoor gekozen deel te nemen aan EPPO. Dan moeten we ook zorgen dat we zaken kunnen vervolgen en berechten. We moeten blijven investeren in capaciteit en samenwerking om de georganiseerde misdaad écht een stap voor te blijven.”
