Een paar jaar geleden storten advocatenkantoren zich op een nieuwe markt: die van start-ups. Nu zijn enkele kantoren er al mee gestopt, bij andere verwaterde het concept. Toch zijn er ook kantoren die kans zagen de niche uit te breiden.
De nieuwe Steve Jobs vinden. Of een start-up die kan doorgroeien tot een Uber. En dan zelf huisadvocaat worden. Dat stond Ingmar de Groot, advocaat bij Stibbe, voor ogen toen hij enkele jaren geleden begon met zijn start-up-team. Maar de realiteit drong zich al snel op: jonge bedrijven die tot de wereldtop kunnen uitgroeien zijn uiterst zeldzaam. Het idee werd aangepast. Onder de naam Stibbe StartsUp wordt, tegen gereduceerd tarief, een startende ondernemer voor een bepaalde periode van juridisch advies voorzien. Jaarlijks biedt het programma plaats aan enkele geselecteerde start-ups. De Groot krijgt per kwartaal meerdere verzoeken om toelating tot het Stibbe StartsUP-programma, dat nu twee jaar loopt. “We werken graag samen met bedrijven die iets nieuws opzetten, op het gebied van duurzaamheid, innovatieve betalingssystemen of vervoer, waarbij ons vertrekpunt is dat het voor ons ook juridisch interessant is.”
Complexe vergunningen
De eerste start-up waarmee Stibbe in zee ging was EME, een Nederlandse start-up die een digitale marktplaats ontwikkelde voor afval: wat de één weg gooit kan voor de ander juist waardevol zijn. “Op deze manier helpt EME de circulaire economie vooruit, wat wij graag ondersteunen”, zegt De Groot. Op dit moment staat Stibbe Hardt Hyperloop bij, een nieuw vervoersconcept waarmee reizigers in een vacuümbuis worden vervoerd in capsules met snelheden tot duizend kilometer per uur – een idee van Elon Musk. De Groot: “Dan heb je te maken met complexe vergunningen en Europese regels. Zo wordt het voor ons ook uitdagend. De start-up krijgt advies, wij leren er ook van, die wederkerigheid is belangrijk. In die zin is er geen sprake van een traditionele cliënt-advocaat-verhouding.”
Iets nieuws
Kantoren zien start-ups als een aantrekkelijk gat in de markt. Maar op veel plaatsen is het concept aan het verwateren. Er zijn voldoende kantoren die start-ups maar wat graag bijstaan, stellen voor een eenmalig bedrag (‘starters-pakket’) van 500 euro enkele contracten voor hen op (oprichting, algemene voorwaarden, privacy, aansprakelijkheid) – en dan blijkt dat het niet gaat om ‘echte’ start-ups, maar om ieder beginnend mkb-bedrijfje.
Dat doen wij óók, zegt notaris Claudia Lap (Hekkelman). “Het begeleiden en adviseren van startende ondernemers is iets wat notarissen – bij wijze van spreken – al sinds de oudheid doen. Ons team richt zich echter op bedrijven die met iets nieuws komen. Die start-up-markt is in beweging en is erg interessant voor ons. Beginnende bedrijfjes in de IT-wereld zoeken externe financiers omdat ze te maken hebben met hoge ontwikkel- en marketingkosten. Die verwijzen hen weer door naar juristen. We adviseren over de rechtsvorm, software escrow en aandelen- of optieovereenkomsten.” Daarvoor kunnen ze overigens ook terecht bij een advocaat, zegt Lap, maar moet een akte worden opgesteld dan worden ze alsnog doorverwezen naar een notaris. “Wij zeggen altijd: je kunt het doen zonder advocaat maar niet zonder notaris.”
Spin-offs
Bij Hekkelman bieden ze hun diensten niet aan met een starterspakket van een paar honderd euro. “Er is sprake van maatwerk en dan werken we op basis van een uurtarief. Daar schrikken die jongens niet van, dat is al begroot in hun businessplan. Het gaat vaak om tonnen aan ontwikkelkosten voor software of apps, en dan vallen de juridische kosten van een paar duizend euro wel mee.”
Dat geldt ook voor ‘spin-offs’, een andere tak van sport binnen Laps team: mensen die in dienst zijn van een universiteit of werken op een laboratorium en die iets nieuws ontdekken, en dat zelf – in een eigen bedrijfje – willen ontwikkelen. “Werkgevers hebben vaak geen zin in het risico dat ermee is gemoeid, dus mogen ze zelfstandig verder. Maar dat is, juridisch gezien, niet anders dan een start-up.”
Fijne klanten
Lap werkt graag met start-ups, die ze ‘fijne klanten’ noemt. “Niet alleen omdat het werk oplevert en je hen ook nog kan bijstaan als ze groot zijn geworden, maar ik krijg er ook energie van. Overigens zijn er ook bij die stranden in het zicht van de haven. Om die reden werken we vaak met voorschotten en soms gaan we zelf de boot in.”
Een van de leukste start-ups vindt Lap een bedrijf dat verenigingen van eigenaren adviseert hoe hun appartementen of grote kantoren van het gas af kunnen. “Daar hebben ze een heel slimme strategie voor ontwikkeld. Ook leuk was het bedrijf dat een soort Spotify opzette voor klassieke muziek. Die kwamen via een bestaande cliënt bij ons en hebben veel aandacht in de media gehaald.”
Geparkeerd
Het lijkt een goede markt te zijn, maar toch geldt dat niet overal. Zo heeft de website van Bout Advocaten (Groningen) een button ‘start-up-desk’ (drie advocaten) maar ligt de boel feitelijk stil. “We doen er inderdaad nauwelijks iets mee”, geeft advocaat Constantijn de Lange toe. Dat geldt ook voor de start-up-afdeling van De Koning Vergouwen Advocaten (Amsterdam), waar “we het onderwerp hebben geparkeerd”, aldus advocaat Bob Vink.
Verwatering
Kantoren die wel start-ups begeleiden doen dat op verschillende manieren. Tien jonge advocaten van AKD staan gedurende drie jaar maximaal tien start-ups bij, op dit moment zijn ze met zeven in zee gegaan. In het eerste jaar betalen die 30 euro per uur, wat oploopt naar 90 euro in het derde jaar. Het kleinere Wintertaling is erg actief op de start-up-markt en adviseerde tot nu toe een kleine dertig start-ups.
NautaDutilh introduceerde in december 2014 de Anti-Dilution Calculator, een tool waarmee eigenaars van start-ups en groeibedrijven de ‘verwatering’ kunnen berekenen. De calculator geeft het aantal aandelen weer die de eigenaar verliest bij opties, warranten of conversie van obligaties in aandelen of bij inbreng van nieuw kapitaal. “Dit stelt de eigenaar in staat om weloverwogen keuzes te maken in het belang van de groei van zijn bedrijf”, aldus NautaDutilh op de website. Die tool wordt aangeboden via Kreskado, het informatieplatform van NautaDutilh voor start-ups en innoverende groeibedrijven. Eerder werd daar een pakket aangeboden voor het opstarten van een webshop op maat voor start-ups, “die niet altijd vertrouwd zijn met de relevante regelgeving”.
Naamsbekendheid
Bij Boels Zanders is niet het primaire doel individuele start-ups te ondersteunen. Thom Beukers, verantwoordelijk voor team start-ups: “Wij kiezen er vooral voor om actief in een aantal start-up initiatieven te participeren. We verzorgen lezingen en masterclasses, hebben een adviesdesk ingericht en laten de tarieven van onze dienstverlening meegroeien met de de start-up.” Zo werkt Boels Zanders samen met Brightlands Innovation Factory (materialen, voeding, gezondheid) en Founded By All (design en techniek).
Direct geld verdienen aan start-ups is niet het doel. “Dat lukt ook vaak niet”, zegt Beukers. “Veel start-ups redden het niet, de meeste blijven klein. Wij vinden het wel belangrijk dat start-ups het belang inzien van een goed juridisch fundament, of het nou gaat over ondernemingsvorm of het intellectueel eigendom. Daarnaast gaat het ons om naamsbekendheid en om het netwerk van grote partijen die achter de start-ups zitten.”
Scale-ups
Het kantoor dat als een van de eerste een groot start-up-programma opzette, zoekt nu naar manieren om een nieuwe weg in te slaan. “Van start-ups naar scale-ups”, noemt advocaat Bram Caudri van Houthoff dat.
De Houthoff Incubator draait nu vijf jaar en is bedoeld voor jonge tech-bedrijven “die de zolderkamer voorbij zijn, maar nog niet beschikken over venture capital”. Ook Caudri zegt dat het mooi was meegenomen als daar een nieuwe Facebook had tussen gezeten, “maar dat was niet het doel”.
Het doel is wel: werk genereren dat inspirerend is voor de eigen mensen. “Als start-ups komen met vragen over én arbeidsrecht én contracten én intellectuele eigendom, dan krijgen we daar energie van. Onze jonge advocaten krijgen ieder een start-up onder hun hoede, daarvan zijn ze trusted advisor en doen al het juridische werk. Ze leren dus heel veel van dit cliëntcontact. Daarnaast zit er ook een stuk maatschappelijk verantwoord ondernemen bij.”
Symbolisch bedrag
De geselecteerde start-ups (zes per jaar) krijgen gedurende twee jaar maximaal tweehonderd uur juridisch advies, voor een symbolisch bedrag van 50 euro per uur. “Dan wennen ze vast aan het idee dat ze ook later moeten betalen voor juridische diensten.” Deelnemers aan de Incubator zijn onder andere bedrijfjes die zich bezighouden met mondverzorging, e-scooters, draagbare airbags, exoskeletten en veilig e-mailen.
Maar, nu na vijf jaar wil Houthoff de volgende stap zetten. Caudri: “We zien dat andere kantoren ook op deze markt zijn toegetreden. We kijken nu richting scale-up partijen, geïntegreerd met financiële en strategische adviseurs. Maar ‘gewone’ start-ups laten we nog niet gaan.”
