In april 2013 oordeelde het Hof van Discipline dat Bram Moszkowicz van het tableau moest worden geschrapt. Begin 2019 diende hij een verzoek in om opnieuw te worden ingeschreven als advocaat maar in maart 2020 oordeelde het hof dat dit definitief niet kon: hij had onvoldoende blijk gegeven van gedragsverbetering en bleven onduidelijkheid bestaan over zijn financiële verplichtingen. Maar verdient hij niet een tweede kans?
Rechtsstatelijke flair
Die vraag stelde advocaat Evert Hoekstra (CKH Advocaten) op LinkedIn en gaf daarbij zelf een voorzet: “Laat hem terugkeren, geef Bram z’n toga terug. Niet ondanks zijn reputatie, maar juist ook dankzij zijn markante persoonlijkheid. Flamboyantie is nu eenmaal geen zonde.” Volgens Hoekstra heeft de advocatuur, “en dan vooral de strafrechtadvocatuur, baat bij figuren die kleur geven aan het vak. De grijze pakken en montere muurbloemen zijn er al genoeg. Ik geloof absoluut in het belang van diversiteit van stijl, karakter en publieke zichtbaarheid binnen onze beroepsgroep. Moszkowicz wás (en misschien is) de belichaming van bravoure, stijl en rechtsstatelijke flair. Dat heeft hem deels opgebroken, maar dat maakt hem tegelijkertijd ook uniek.” Wel vindt Hoekstra dat Moszkowicz opnieuw zou moeten worden getoetst.
Tweede kans
De oproep van Hoekstra leverde tegen de driehonderd reacties op: zij die ook vinden dat Moszkowicz mag terugkeren en zij die daar pertinent op tegen zijn. “Iedereen verdient altijd een tweede kans. En soms ook een derde of vierde”, zegt advocaat-generaal Floris Holthuis (ressortparket Den Haag). “Welkom amice”, reageert advocaat Arjen Paardekooper (Blenheim). “Als zijn vakkennis op peil is verdient hij een tweede kans”, zegt general counsel Harold Verhoeven (Vlisco). Advocaat Evert Jan Dennekamp doet een suggestie: “Misschien eerst weer als advocaat-stagiair? Inclusief opleiding.”
Regels zijn regels
Tegenstanders zijn er genoeg. “Voor advocaten die geld van meerdere cliënten verduisteren is wegens gebrek aan moraliteit nooit meer plek in de advocatuur. Dat is even wat anders dan onvoldoende studiepuntjes halen”, stelt iemand van buiten de advocatuur. Notaris John Roozeboom (Caminada Notarissen) is duidelijk in zijn reactie: “Regels zijn regels en er hoort geen ruimte te zijn voor uitzonderingen op basis van flamboyant gedrag of persoonlijkheid. Zeker in de advocatuur zou dat helder moeten zijn.”
Op de blaren
“Hoogmoed komt voor de val”, schrijft Georges van Zeijl (Tripels Advocaten). “De tuchtrechtelijke uitspraken zijn duidelijk. Eenvoudige, elementaire regels – die voor alle advocaten gelden – zijn ernstig geschonden. Het beroeps-ethisch kompas is er niet of werkt onvoldoende, zo heeft mr. Bram Moskowicz zelf bewezen. Spijt zal hij hebben, gelet op de gevolgen, maar voor spijt is het te laat. Kansen om z’n ‘leven’ te verbeteren heeft hij genoeg gehad en niet benut. Dan moet je op de blaren zitten. In eerste instantie niet verschijnen voor de tuchtrechter, getuigt van minachting en gebrek aan inzicht, onvoldoende gevoel voor verhoudingen. Hij heeft het zelf verbruid en hoort niet (meer) thuis in de advocatuur.”
Verwacht geen terugkeer
Wat opvalt aan de reacties: niet-juristen vinden vaker dan advocaten dat Moszkowicz kan terugkeren naar de balie. “Ik denk dat het aan de Orde is om daarover te beslissen aan de hand van het tuchtrechtelijke dossier”, zegt cassatieadvocaat Jan Wouter Alt. “Afgaande op wat ik destijds in de media las, was dat [wat Moszkowicz werd verweten] van zodanige aard, dat ik niet zonder meer verwacht dat hij een tweede kans krijgt.”
