Partnerbijdrage van

Klimaatverandering en de rol van de bedrijfsjurist

Delen:

De klimaatverandering en de nationale en Europese maatregelen die deze moeten remmen hebben impact op elk bedrijf. De bedrijfsjurist heeft een rol, maar welke? Thema voor de Bedrijfsjuristen Monitor, die Houthoff sinds 2008 ieder jaar met het NGB organiseert en die dit jaar plaatsvond op 13 mei in de Nationale Opera & Ballet in Amsterdam. Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit, sprak over de veranderingen die het werk van de bedrijfsjurist beïnvloeden, nu en in de nabije toekomst. Max Christern, dagvoorzitter en schrijver op het gebied van leider en duurzaamheid leidde een paneldiscussie over de impact van klimaatverandering op de rol van de bedrijfsjurist. Tot slot werd de publicatie Bedrijfsjuristen Monitor 2019 gepresenteerd.

Voor de publicatie Bedrijfsjuristen Monitor 2019 vond in maart een rondetafelgesprek plaats met vier bedrijfsjuristen: Renske van Ekdom, Nuon Vattenfall, Jasper Langezaal, Siemens, Erik van Goor, KLM, Arnold Brakel, ING, en Albert Knigge, managing partner van Houthoff. Langezaal en Brakel zijn respectievelijk bestuurslid en bestuursvoorzitter van het NGB. De bedrijfsjuristen signaleren dat de meeste van hen nog vaak vanuit een traditionele juridische rol opereren, maar dat die rol steeds breder wordt, vooral door het groeiend aantal vragen en kwesties rondom klimaatverandering. Bedrijfsjuristen moeten actiever gaan meedenken, hun kansen pakken en daardoor hun toegevoegde waarde vergroten. Knigge ziet drie soorten gevolgen voor bedrijven van klimaatverandering: fysieke gevolgen door ontwikkelingen als stijgende zeespiegels, droogte en storm, ten tweede aansprakelijkheid, met name voor bedrijven die lucht of grond vervuilen of milieunormen niet halen, en tenslotte over de transitie door klimaatverandering, waardoor businessmodellen aangepast moeten worden.

Enquête

Voorafgaand aan het rondetafelgesprek is een enquête verspreid onder bijna 3.500 bedrijfsjuristen. Bijna de helft van de ondervraagde bedrijfsjuristen denkt dat hun organisatie te maken krijgt met risico’s als gevolg van klimaatverandering. Op de vraag welke rol een bedrijfsjurist heeft in het voorbereiden van zijn organisatie op de impact van klimaatverandering, antwoordt iets minder dan twee derde dat dit vooral een ‘adviserende rol’ is. Slechts een kleine zeven procent van de ondervraagden ziet zich als een wat proactievere ‘voortrekker’. Gevraagd naar de risico’s die als gevolg van klimaatverandering op organisaties afkomen antwoordt iets minder dan de helft dat zij die wel zien. Ruim een kwart ziet geen risico’s. Een minderheid (zo’n 15%) is goed tot zeer goed voorbereid op de risico’s.

Klimaatzaak Urgenda

Op 9 oktober 2018 bekrachtigde het Hof in Den Haag de uitspraak van de rechtbank van 24 juni 2015 in de Klimaatzaak. Nederland moet de uitstoot van broeikasgassen terugdringen met ten minste 25% ten opzichte van 1990. Op 24 mei a.s. om 9.00 uur vinden de pleidooien plaats bij de Hoge Raad. De zitting wordt via een livestream uitgezonden. Het cassatieberoep werd ingesteld door de Staat tegen de uitspraak van het Hof Den Haag. De zaak is aangespannen door de stichting Urgenda, samen met 886 mede-eisers.

Lees de terugblik op de middag: Klimaattransitie vereist een transitie in denken
NGB-leden vinden de sheets van de BJM 2019 op www.ngb.nl (na inloggen: Voor leden > Archief bijeenkomsten).
De publicatie van de BJM vindt u hier.

Inleven

De deelnemers aan het rondetafelgesprek in maart concluderen dat de bedrijfsjurist uiteindelijk verantwoordelijk is, maar nu nog te vaak achteraan staat. Van advocaten wordt verwacht dat zij nog intensiever meedenken met het bedrijf en zich inleven in de business. Een opleiding voor juristen over dit onderwerp is er niet, zegt Brakel, maar jurisprudentie is er wel. De Klimaatzaak van Urgenda (zie kader) biedt veel inzicht in wat er kan gebeuren op het gebied van aansprakelijkheid voor overheid en bedrijfsleven. Het brengt Knigge tot de vraag: wat geldt straks nog als een Act of God? Hoe lang duurt het nog voordat de schuld en aansprakelijkheid voor de gevolgen van een tornado, een overstroming of extreme droogte niet langer als overmacht door een speling van de natuur worden gezien? Een antwoord daarop is moeilijk te geven, maar de vraag illustreert wel de juridische impact van klimaatverandering. Dit onderwerp moet hoog op de agenda van elke bedrijfsjurist komen, vonden de deelnemers.

Tips

De Bedrijfsjuristen Monitor bevat tips van de deelnemers aan het rondetafelgesprek en van andere ervaren experts, o.a.:

  • Lees de Urgenda-jurisprudentie en volg de ontwikkelingen
  • Adviseer het management pro-actief op de rechtsgebieden waarop je actief bent
  • Wees alert, kijk kritisch naar je eigen organisatie en stel vragen
  • Kom met innovatieve oplossingen
  • Besteed aandacht aan het niet-bindende karakter van soft law
  • Verdiepen in het thema en een analyse van de verschillende scenario’s
  • Maak inzichtelijk welke stappen al zijn gezet en wees transparant over haalbaarheid
  • Voorkom onbedoelde kartelvorming en wees scherp op samenwerkingen met branchegenoten
  • Behoud flexibiliteit ten opzichte van aannemelijke veranderingen in de markt en wet- en regelgeving
  • Maak steeds juridische analyses van mogelijke toekomstplannen met de business

Delen:

NGB

Het NGB is dé beroepsvereniging voor bedrijfsjuristen. Door opleidingen en bijeenkomsten stelt het NGB jou als bedrijfsjurist in staat je professionele kennis en kunde…

Meer berichten van partner

Scroll naar boven