Staatssecretaris Klaas Dijkhoff heeft met zijn brief over detectiepoortjes in gevangenissen de problemen van vrouwelijke advocaten nog niet opgelost. Dijkhoff (Veiligheid & Justitie, VVD) schrijft dat, als de detectiepoorten bij vrouwelijke advocaten op borsthoogte afgaan, een medewerkster van de gevangenis de advocate met een handscanner kan controleren. Het personeel heeft die instructie gekregen in afwachting van een nieuwe regeling.
Zo kan worden voorkomen dat vrouwelijke advocaten met ontbloot bovenlijf of in badjas door de detectiepoorten moeten als een poortje aanslaat op het metaal in beugelbh’s.
Maar vrouwelijke advocaten zetten kritische kanttekeningen. Chantal de Blaeij (Van Essen Advocaten) en Sabine ten Doesschate (CKV Advocaten) vinden dat advocaten, net als bijvoorbeeld rechters, door de personeelspoortjes moeten kunnen. Die staan minder sterk afgesteld. En Ten Doesschate betwijfelt of het personeel met een handscanner het verschil kan waarnemen tussen een beugelbh en een mes.
Fouilleren
De zaak rond de piepende beugelbh’s kwam november vorig jaar in het nieuws door advocate Maartje Schaap (De Haan Advocaten). Bij een bezoek aan de penitentiaire inrichting (PI) in Zutphen sloeg de detectiepoort aan op haar beugelbh. De portier liet haar daarop weten dat ze volgens het protocol haar kleren moest uittrekken. De advocate zei dat iemand haar mocht fouilleren, maar ze moest zich uitkleden, in badjas door de detectiepoort en kon zich vervolgens in een andere, krappe ruimte weer omkleden.
Schaap plaatste een bericht hierover de op de Facebookpagina van haar kantoor De Haan Advocaten en het voorval kreeg aandacht van de landelijke media. De Nationale Ombudsman zocht contact met haar en stuurde daarna een brief naar staatssecretaris Dijkhoff over de ‘circulaire afstelling metaaldetectiepoorten’. Die had immers al aangepast moeten zijn, nadat de directeur Gevangeniswezen een klacht van een advocate tegen de PI in Krimpen aan de IJssel in juni 2015 gegrond had verklaard. De advocate had eerst geweigerd haar bh uit te doen en moest daarna toch met ontbloot bovenlijf door de detectiepoort. Het beleid werd daarop gewijzigd: bij vrouwelijke advocaten mocht ook de handscanner worden ingezet.
Denigrerend
Advocate Chantal de Blaeij (Van Essen Advocaten) ziet dit niet als oplossing. “Ik vind het nogal denigrerend als gevangenispersoneel met een scanner langs mijn bh-rand gaat,” zegt ze. De Blaeij noemt het overdreven dat advocaten door de poortjes moeten. “Met een advocatenpas moet je gewoon kunnen doorlopen,” vindt ze. “Dat vertrouwen mag er zijn. En dan is deze hele discussie overbodig.”
Als strafrechtadvocaat ondervindt ze dat de gevangenissen allemaal hun eigen beleid hebben. “Het verschilt enorm per PI,” zegt ze. “Bij Schiphol zijn ze heel makkelijk: daar mag je gewoon digitale hulpmiddelen mee naar binnen nemen. Maar in Zoetermeer en Nieuwegein doen ze ontzettend moeilijk. In sommige PI’s mag je digitale middelen mee naar binnen nemen als je een verklaring ondertekent waarin staat dat je er geen gevaarlijke dingen mee doet. Vreemd toch?”
De Blaeij denkt dat het wisselende beleid veel onbegrip veroorzaakt onder advocaten. Op de vraag of vrouwen hiermee geen rekening kunnen houden door beugelbh’s te dragen zonder metaal, antwoordt ze: “Zo leg je het probleem bij de vrouwen. Trouwens, voor vrouwen met grote boezems is dit geen prettige oplossing.”
Stoom uit de oren
Ook Sabine ten Doesschate (CKV Advocaten) is ervaringsdeskundige. “Ik heb geweigerd mijn bh uit te doen in Zutphen, en ben toen weer terug naar kantoor gegaan. Ik ga echt niet mijn bh uittrekken, ik ben met het stoom uit mijn oren weggegaan.” Ten Doesschate noemt de nacontrole met de handscanner ‘waarschijnlijk geen reële oplossing’. “Want kan degene die de scanner bedient, vaststellen of de piep afkomstig is van de bh-beugel, of van, bijvoorbeeld, een mes? Ik denk het niet.” Dat wordt bevestigd door woordvoerster Gea Wieles van de Vereniging van Erkende Beveiligingsbedrijven: “Een handscanner geeft bij het scannen een signaal aan dat het metaal is en niet dat het een bh beugel of steekwapen is. Dus de beveiligingsbeambte ( vrouwelijk ) moet visiteren/fouilleren.”
Naar de mening van Ten Doesschate zouden advocaten, net als bijvoorbeeld rechters, de personeelsingang moeten kunnen gebruiken, waar de scanners minder scherp staan afgesteld. “Advocaten,” zegt ze, “leggen een eed af. Dat is een goede reden om ze te vertrouwen. Dat zou anders zijn als vrouwelijke advocaten messen in hun bh’s de gevangenis binnensmokkelen. Maar daarvan zijn me geen gevallen bekend.”
Ten Doesschate is behalve advocaat ook lid van de Commissie van Toezicht van de PI in Zutphen. Ze heeft de bh-kwestie binnen de commissie ter sprake gebracht. “Maar de directeur zegt dat hij aan de circulaire is gebonden en niet anders kan.”
Wireless bh
Advocate Maartje Schaap, die in november vorig jaar de kat de bel aan bond, ziet wel wat in het voorstel van Dijkhoff (nacontrole met de handscanner): “Een goede oplossing. Ik heb dat toen ook aangeboden, maar dat mocht niet. “
Schaap heeft wel een ander probleem met de gevangenis in Zutphen. Een ambtenaar van het ministerie heeft tegen de vertegenwoordiger van de Nationale Ombudsman verklaard dat de Zutphense directeur in een telefoongesprek met Schaap zijn excuses heeft aangeboden. Maar volgens Maartje Schaap zit het net ietsje anders: “De directeur van de PI belde mij geïrriteerd op, omdat ik zijn PI slecht in het nieuws bracht. Hij betreurde dat het zo gelopen was. Maar het gaat er mij alleen om dat ik dit niet nog een keer wil meemaken.”
Dat laatste is nog maar de vraag, want volgens Ten Doesschate is het badjassenprotocol nog onverkort van kracht in Zutphen.
Toch hoeven vrouwelijke advocaten niet te wanhopen. Een telefoontje naar lingerieketen Hunkemöller leert dat er ook stevige bh’s zijn zonder metaal. “Hunkemöller biedt naast beugelbh’s ook zogenoemde wireless bh’s,” zegt PR-medewerkster Jet de Kreij. “Die kunnen zowel voorgevormd als niet-voorgevormd zijn. Deze bh’s bieden comfort en een aantal zijn ook steunend. We hebben zelfs voedingsbh’s zonder ijzeren elementen.”
