Op 20 juni 2023 werd in een supermarkt aan de Turfmarkt in Den Haag medewerkster Antoneta Gjokja (36) neergestoken. Vrijwel direct na het steekincident is de verdachte aangehouden. In de zaak tegen de 56-jarige Jamel L. ging het om een verdachte met psychische problemen, die over een lange periode verschillende malen met politie en justitie in aanraking kwam, in Nederland, en daarvoor in het Verenigd Koninkrijk en op Curaçao.
Resultaten
Kort na het dramatische incident startte de Inspectie Justitie en Veiligheid een onderzoek naar het handelen van organisaties die betrokken waren bij het traject van de verdachte voorafgaand aan het steekincident. Hierin kon zij niet het functioneren van het OM meenemen, omdat het toezicht hierop ligt bij de PG bij de Hoge Raad. Die heeft deze week de resultaten van zijn onderzoek naar buiten gebracht.
Niet vermeld
Maandag presenteerde PG Edwin Bleichrodt het toezichtrapport aan de minister van Justitie en Veiligheid. Daaruit kwamen een aantal zaken naar voren: niet alle informatie over het justitiële verleden van de verdachte van het steekincident was vermeld op de Justitiële documentatie van de verdachte. Een door Nederland in 2013 overgenomen sanctie uit het Verenigd Koninkrijk stond niet op het Nederlandse strafblad. Die zaak had het Nederlandse OM moeten melden bij de Justitiële informatiedienst in Almelo.
Op het Caribische strafblad ontbrak een in 2018 in Curaçao opgelegde tbs. Die zaak had niet door het Nederlandse OM, maar door het OM Curaçao bij de Justitiële informatiedienst moeten worden gemeld. De mogelijkheid die informatie zelf alsnog op te vragen was bij het OM niet algemeen bekend.
Verder kan de uitwisseling van informatie binnen het OM worden verbeterd, net als de communicatie tussen het OM en het gevangeniswezen. De verdachte bleek namelijk in twee gevallen van agressief en bedreigend gedrag disciplinair bestraft, en met psychiatrische problematiek overgeplaatst naar een Penitentiair Psychiatrisch Centrum. Het OM was daarvan niet op de hoogte. In het rapport wordt de aanbeveling gedaan om werkafspraken te maken over het uitwisselen van informatie over ‘significant gedrag’ van verdachten in voorarrest.
Individuele medewerkers van het OM die betrokken waren bij strafrechtelijke onderzoeken tegen de verdachte hebben met de kennis waarover zij toen beschikten, desondanks niet onredelijk gehandeld, is de conclusie.
Onder de loep
De voorzitter van het College van Procureurs-Generaal, Rinus Otte, reageerde op de uitkomst van het onderzoek. Hij vraagt zich af of meer kennis bij het OM tot andere besluiten zou hebben geleid, en of de dood van het slachtoffer daarmee überhaupt had kunnen worden voorkomen: “In ieder geval miste deze zaak informatie over het strafrechtelijke verleden van de verdachte. Het rapport bevat verschillende overwegingen die de strafrechtelijke organisaties aanleiding geven hun werkwijzen onder de loep te nemen.”
De aanbevelingen geven praktische aanknopingspunten voor verbetering, laat het OM weten. “Enkele daarvan zijn al aangepakt, bijvoorbeeld omdat zij in de onderzoeksfase aan het licht kwamen of omdat er voor het onderzoek al verbetering was ingezet. Waar dat kan zijn en worden meteen maatregelen getroffen en tijdelijke werkwijzen vastgesteld in afwachting van definitieve aanpassingen.”
Concreet gaat het dan bijvoorbeeld om het landelijk uniformeren van de registratie van WOTS-zaken (Wet overdracht tenuitvoerlegging strafvonnissen). “Er is inmiddels voorzien in extra afstemming tussen OM en Justid (Justitiële Informatiedienst) om te borgen dat zaken juist geregistreerd worden, en er zijn maatregelen genomen over het opvragen van strafkaarten van Caribisch Nederland.”
Ook is op aandringen van het OM een wetsvoorstel tot wijziging van de Wet forensische zorg (Wfz) in gang gezet, dat het mogelijk zou moeten maken om medische gegevens aan de officier van justitie te verstrekken.
Voor het doodsteken van een Albert Heijn-medewerkster werd Jamel L veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Ook kreeg hij tbs met dwangverpleging opgelegd. De man handelde naar eigen zeggen in een impuls en uit wraak. Hij vond dat hij onschuldig in de gevangenis had gezeten voor een winkeldiefstal bij een ander filiaal van de supermarktketen.
