Er bestaat een reële kans dat een deel van de middelgrote kantoren zal verdwijnen. Ook is een fusiegolf niet uit te sluiten. Toch maken de middelgrote kantoren zich over het algemeen geen zorgen over hun toekomst. Maar het is een zware tijd en ze moeten er alles aan doen om op niveau te blijven. Stilzitten is geen optie meer. Dit blijkt uit een rondgang van Mr. langs een aantal bestuurders van middelgrote kantoren.
Marktanalist Gerard Tanja van Venturis Consulting zei vorige week tegenover BNR dat de middelgrote advocatenkantoren in ons land het dit jaar zwaar gaan krijgen. Hij verwacht zelfs dat op termijn nog minder dan de helft zal overblijven. Volgens Tanja zitten deze kantoren midden in de sandwich. Grote kantoren graven naar beneden als gevolg van de economische crisis en aan de onderkant zijn er nichekantoren met weinig overhead die hun werk overnemen. Halverwege 2012 zei organisatiedeskundige Bert Hokken (Hokken Management & Advies) ook al dat het middensegment het moeilijker krijgt. Door de economische achteruitgang moeten kantoren steeds strategischer denken en snel inspelen op de veranderingen in de markt.
Hoog tijd de kantoren zelf hierover aan het woord te laten. Mr. sprak een aantal (managing) partners van middelgrote kantoren.
Downsizen
Managing partner Rutger Ploum van Ploum Lodder Princen verwacht inderdaad dat de markt een turbulente tijd tegemoet gaat. “Het zou zomaar kunnen dat er een fusiegolf komt. Veel grote en middelgrote kantoren zijn nu al volop aan het bezuinigen, vaak ook omdat ze in het verleden te snel gegroeid zijn. Die moeten nu gedwongen downsizen. ” Wel zet hij vraagtekens bij de opmerking van Tanja over de nichekantoren. “Je moet wel een heel sterk nichekantoor zijn met een goede groep en cultuur wil je in the long run als kleiner kantoor goed kunnen meedraaien. In mijn omgeving zie ik veel problemen bij kleine maatschappen. Omdat de compagnons daar vaak bovenop elkaar zitten ontstaat er snel – zeker in deze tijd – geruzie als bijvoorbeeld een partner minder presteert. Partners van middelgrote kantoren hebben het wat dat betreft makkelijker. Zij zijn met meer mensen en kunnen dus beter klappen opvangen.”
Ondanks de tanende economie heeft Ploum Lodder Princen goede jaren achter de rug. De omzet en het aantal medewerkers blijft ieder jaar stijgen. “We winnen veel pitches en mogen mooie nieuwe klanten verwelkomen. Dat is bijzonder te noemen in deze tijd. De medewerkers- en klanttevredenheid is groot, maar daar moeten ook wij met z’n allen hard aan werken. De verwachtingen die we scheppen, moeten we waarmaken. Geen poeha ,maar no nonsense met elkaar een zaak oplossen. En je moet blijven innoveren, ontwikkelen en met de tijd meegaan. Je kunt niet stil blijven zitten, daar moet je je elke dag bewust van zijn.”
Geen gelopen race
Axel Hagedorn (partner Van Diepen Van der Kroef) erkent de problematiek van de midmarket eveneens, maar nuanceert dit beeld ook een beetje. “Doordat de tarieven in het topsegment onder druk staan, wordt er meer naar beneden gevist. Alleen anders dan Tanja geloof ik dat dat risico beperkt is. Als je goede service biedt, wisselen cliënten niet zomaar van advocaat. Het is dus heel noodzakelijk de servicegerichtheid qua kwaliteit, professionaliteit en snelheid goed op orde te hebben.” Hij vervolgt: “Voor middelgrote kantoren liggen er juist nu veel kansen doordat grote bedrijven kostenbewuster zijn. Alleen niet elk kantoor speelt daar (goed) op in en die krijgen het dan moeilijk. Er heerst veel onrust bij advocaten omdat ze zich actiever moeten opstellen. Wie daar in slaagt en wie niet zal zich de komende vijf à tien jaar uitwijzen. Er gaan kantoren verdwijnen, maar het is nu nog geen gelopen race. Als je scherp bent, is alles nog mogelijk.”
Van Diepen Van der Kroef behaalde dit jaar een dieptepunt qua aantal advocaten sinds 2005. Nu heeft het kantoor 97 advocaten, vorig jaren waren dat er nog 107. Hagedorn: “We zijn inderdaad kleiner geworden, maar de omzet is stabiel gebleven omdat we goed hebben ingespeeld op de veranderende markt.”
Keuzes maken
Managing partner 
William Schonewille van BarentsKrans is nog kritischer ten aanzien van de uitspraken van marktanalist Tanja. “Hij roept al jaren dat hier hetzelfde gaat gebeuren als in Engeland. En als je het maar lang genoeg roept, zou daar natuurlijk op een gegeven moment enige voorspellende werking vanuit kunnen gaan. Maar die situatie in Engeland ligt al tien jaar achter ons. Ik vraag me sowieso af of dat één op één toepasbaar is op de Nederlandse markt. Natuurlijk gaan kantoren splitsen, fuseren en samenwerken, maar dat is van alle tijden. Belangrijk is dat je als kantoor duidelijke keuzes maakt. Wat doe je wel en vooral wat niet. Als je de juiste keuzes maakt, zul je van welke tendens dan ook geen last hebben. Zo kiezen de grote kantoren ervoor om alles aan de transactiepraktijk ondergeschikt te maken. Dat doen wij heel bewust niet. Wij kiezen niet voor één praktijk, maar leggen wel de focus op de procesvoering. Dat is onze kernkwaliteit.”
In 2010 en 2011 boekte BarentsKrans een omzetgroei boven de 5% en in 2012 bleef de omzet stabiel. Voor dit jaar verwacht Schonewille weer een lichte omzetgroei. Hij denkt dat de komende paar jaar de crisis in scherpte zal afnemen en de markt weer langzaam tot leven zal komen. “Als gevolg daarvan en van de alsmaar verdergaande juridisering zal de juridische markt ook in omvang toenemen.”
Afvlakking
Mark Bannenberg, managing partner van Banning, is het met Schonewille eens dat de toekomst voor middelgrote kantoren er echt niet zo dramatisch uitziet. “Maar ik kan niet ontkennen dat er ontwikkelingen gaande zijn. Je ziet grote kantoren in ons martksegment koekeloeren. Daar moet je op anticiperen. Middelgrote kantoren moeten vooral ervoor waken dat hun juridische kwaliteit hoog genoeg blijft. Het niveau van specialisatie moet tiptop zijn. Je moet kwaliteit leveren die top 10-waardig is. Immers, je kunt alleen met de grote kantoren concurreren als je dezelfde kwaliteit biedt voor een lagere prijs. Alleen dan houd je het vol. De midmarket kan vooral scoren met een goed niveau van dienstverlening, want daar hebben de grote kantoren het wat moeilijker mee.” Hij verwijst hierbij onder meer naar de ontevredenheid van bedrijfsjuristen over de topadvocatuur.
Afgelopen jaar daalde de advocatenpopulatie van Banning met maar liefst 17% (van 90 naar 75 advocaten). Dat heeft niets te maken met de ontwikkelingen in de advocatuur of de tanende economie, zegt Bannenberg. “Twee jaar geleden startten wij in Rotterdam een nieuwe en vrij grote vestiging die we snel hebben laten groeien. Maar we kregen de zaken daar niet goed voor elkaar en hebben daarom besloten die locatie af te vlakken naar twee mensen. In den brede hebben natuurlijk ook wij last van de crisis. We moeten nu zwaarder inzetten op marketing dan vroeger om dezelfde omzet te realiseren. Tien jaar lang groeide onze omzet elk jaar met tien procent, maar sinds halverwege 2011 is dat gestabiliseerd en ook voor 2013 verwacht ik geen groei. Daar hoeven we niet direct treurig over te zijn. Het is gewoon een zware tijd. Voor iedereen.”
