“Geen duur en statig kantoorpand. Zo blijf ik betaalbaar.” Dat schrijft de 27-jarige advocaat Colin Houth, die recent zijn eigen advocatenkantoor Houth Advocaat startte, op zijn kantoorsite. Na ruim vier jaar werkervaring besloot Houth naast advocaat ook ondernemer te worden, waarbij hij zich vooral richt op incasso, contracten- en huurrecht. Hij werkt meestal vanuit huis en maakt daarnaast gebruik van flexplekken. Ook de in 2013 beëdigde strafrechtadvocaat Leon Rommy is een eigen kantoor begonnen, Rommy Advocatuur, dat per 1 september de deuren opende.
Aantal onbekend
Hoeveel advocatenkantoren in coronatijd zijn gestart is niet bekend, zo laat een woordvoerder van de Nederlandse Orde van Advocaten desgevraagd aan Mr. weten. Cijfers over 2020 worden pas begin volgend jaar verwacht. Maar uit onder meer berichten in de (sociale) media blijkt dat corona advocaten er niet van weerhoudt een nieuw kantoor te beginnen.
Sommigen kiezen voor een samenwerkingsverband, zoals Egbert Douma, Mathijs Oudman en Dick Poiesz, die in september met DOP Advocaten in Sneek zijn gestart, een samenwerkingsverband tussen Douma & Oudman Advocaten en Poiesz Advocaten. Jaouad Zaim, die eerder werkte bij advocatenkantoor De Vries & Kasem, en Van Seumeren en Haddouzi Advocaten hebben eveneens in coronatijd de stap gezet om samen als maatschap verder te gaan.
Droom
Elmira Baghery is per 1 oktober haar kantoor Legal Notes begonnen. Baghery is sinds 2007 advocaat en werkte hiervoor bij Boels Zanders en AKD. Sinds april is zij daarnaast raadsheer-plaatsvervanger bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Voor haar is een eigen kantoor “een droom die uitkomt”. Al langer liep ze met de gedachte om voor zichzelf te beginnen. Tijdens de sabbatical die ze zichzelf vorig jaar gunde heeft ze veel gereisd en nagedacht over haar volgende carrièrestap, waarna ze besloot de sprong te wagen. Maar toen ze haar plannen wilde gaan uitvoeren, sloeg corona toe. “Even heb ik getwijfeld of dit het goede moment was om voor mezelf te beginnen. In je omgeving zijn er altijd mensen die risico-avers zijn. Als je niet dichtbij jezelf blijft, kun je beïnvloed raken. Maar ik bedacht dat je altijd wel een reden kunt verzinnen om zoiets niet te doen en besloot er gewoon voor te gaan. Het past bij me: zo’n sprong in het diepe en nieuwe dingen uitproberen. Daar komt bij dat de procespraktijk doorgaans floreert in crisistijd, omdat er dan veel zakelijke geschillen ontstaan. Bedrijven hebben door de crisis wel minder te besteden. De tarieven van grote kantoren komen daardoor onder druk te staan, wat nichekantoren die dezelfde kwaliteit leveren voor lagere tarieven kansen biedt.”
Onconventioneel
Legal Notes is een “nieuwe generatie advocatenkantoor, dat gespecialiseerd is in het oplossen van commerciële en ondernemingsrechtelijke geschillen”, aldus Baghery. “Ik wil dat mijn kantoor een reflectie is van hoe ik ben als persoon en professional en ik wil het vak op mijn eigen manier uitoefenen; met lef, vrij, flexibel, vooruitstrevend en gewetensvol. Daarnaast vind ik het belangrijk om mezelf te kunnen zijn: een uitgesproken en onconventionele advocate die niet graag in een keurslijf geperst wordt.”
Een-op-eencontact
Door de coronamaatregelen werkt Baghery nu veel thuis. Ook voor business development heeft de coronacrisis gevolgen, merkt ze, nu er geen congressen en andere events zijn waar ze mensen in persoon kan ontmoeten. “Dat is jammer. Toch denk ik dat je meer haalt uit een-op-eencontacten. Je moet als advocaat het vertrouwen kunnen winnen en de verbinding kunnen aangaan. Dat doe je niet even vluchtig op een drukke borrel. Ik zorg er daarom voor dat ik blijf investeren in mijn netwerk. Daarnaast probeer ik nieuwe contacten te leggen, wat niet heel anders gaat dan voor corona. Met inachtneming van de coronamaatregelen blijf ik mensen in persoon ontmoeten. Bespeur ik wat terughoudendheid, dan probeer ik via Zoom of Teams af te spreken. Het is behelpen, maar ik probeer de mogelijkheden die er zijn optimaal te benutten. ”
Moedig
Haar omgeving en cliënten reageerden positief op haar carrièrestap. “‘Zó moedig, en dat in deze tijd!’, zeggen veel mensen. Heel stimulerend.” Graag had ze de start van haar kantoor gevierd met een openingsborrel, maar die viel door corona in het water. “Maar alle hartverwarmende reacties gaven me toch een feestelijk gevoel.”
Op de vraag welke raad ze andere professionals zou willen geven, antwoordt Baghery: “Hou je van verandering en het opdoen van nieuwe ervaringen, laat je dan nooit weerhouden door angst, onzekerheid of de mening van anderen. Een goede voorbereiding, durf en daadkracht brengen je verder in het leven. Nieuwe ervaringen leveren nieuwe inzichten op. Daar word je als mens en professional alleen maar beter van!”
Efficiëntieslag
Bij Margreet Ruijgrok, initiatiefnemer van het op 1 november gestarte SILK Advocaten en Mediators, is in het begin van corona het idee van een eigen kantoor ontstaan. Het kantoor, dat zich richt op familie- en erfrecht, is een afsplitsing van Van Hilten Advocaten en Mediators. “Ik had sterk de behoefte een nieuw kantoor te beginnen en dit helemaal op mijn eigen manier te doen”, zegt Ruijgrok, die ook voor haar komst naar Van Hilten een eigen kantoor runde. “Meer digitaal, met minder vaste secretariële ondersteuning en met meer inzet van sociale media. Ook bij Van Hilten leverden we kwalitatief goed werk, maar naar mijn mening was er een efficiëntieslag mogelijk waardoor we cliënten juridische ondersteuning kunnen bieden tegen lagere tarieven.”
Rechtenstudenten
Haar drie collega-advocaten en een advocaat-stagiair reageerden meteen enthousiast en voelden veel voor het opzetten van een nieuw kantoor, aldus Ruijgrok. Ze worden ondersteund door een professionele secretaresse en daarnaast is er dagelijks een rechtenstudent die zich naast de ondersteuning van de secretaresse ook bezighoudt met jurisprudentieonderzoek. “Dat doe ik al jaren zo en dit werkt erg goed.”
Verhuizen was niet nodig: ze konden in het pand van Van Hilten in Amsterdam blijven. Daarnaast huren ze een flexplek in Den Haag. Voor het kantoor zochten ze naar een mooie korte naam, die verwijst naar de advocatuur en ook past bij de internationale praktijk. “Zo kwamen we uit op SILK, een naam die refereert aan de Britse eretitel in de advocatuur ‘Queens Counsel’. Deze titel geeft de advocaat het recht om een zijden toga te dragen. We realiseren ons dat dit een tikkeltje pretentieus is, maar zijn toch voor deze naam gegaan. We streven per slot van rekening naar de hoogste kwaliteit. De BBC heeft hier een paar jaar geleden een mooie serie over uitgezonden.”
Lastig
Toen de coronacrisis vorderde is overwogen de kantoorstart uit te stellen, vertelt Ruijgrok. “Maar we vonden corona eigenlijk een goede aanleiding om meer digitaal en vanuit huis te werken. De coronacrisis vraagt om de verandering die wij juist wilden.” Maar knelpunten waren er ook. “Ik doe veel mediationzaken en het online mediaten en onderhandelen vind ik lastig, vooral als een gesprek emotioneel wordt. Iemand in persoon ontmoeten heeft absoluut mijn voorkeur.”
Ruijgrok was dan ook blij dat de coronamaatregelen weer versoepelden en cliënten vaker op kantoor kunnen worden ontvangen. Inmiddels werken zij en haar collega’s bijna dagelijks op kantoor. “Juist nu is het belangrijk met elkaar te zijn. Maar iedereen heeft een eigen kamer en lunchen doen we niet samen.”
Uitbreiden
Nu er door corona minder fysieke evenementen zijn is het lastig potentiële nieuwe klanten te ontmoeten, zegt ook Ruijgrok. “Maar we zijn online actief en gelukkig hebben we voldoende werkvoorraad. Ons werk gaat ook in coronatijd gewoon door.” Ze verwacht dat het werk eerder toe- dan af zal nemen. Er wordt daarom al gedacht aan uitbreiding. “Uiteindelijk willen we een kantoor met tien advocaten. De gesprekken hiervoor zijn in volle gang. Er is veel energie om er samen iets moois van te maken.”
Verschil in visie
Het plan van Dennis van Alst en Frederik Moorman van Kappen om een eigen kantoor te beginnen was er eveneens al voordat de coronacrisis uitbrak. Beide advocaten werkten bij De Mul Zegger Advocaten in Nijmegen, maar besloten in december door “een verschil in visie het kantoor op goede voet te verlaten”. Samen richtten ze DUX Advocaten op. Van Alst adviseert en procedeert over handelscontracten en andere overeenkomsten, huur van bedrijfsruimte en koop en verkoop van onroerend goed. Ook staat hij inschrijvers bij in geschillen over aanbestedingen.
Uitdaging
Niet lang nadat de kogel door de kerk was, brak de coronacrisis uit. Van Alst: “Het kwam goed uit dat de periode waarin wij alle voorbereidende werkzaamheden moesten doen precies tussen de twee lockdowns in viel. Zo konden we zoeken naar een pand, verhuizen, contracten sluiten. Van deze overgangsfase kreeg ik veel energie. Maar we zijn blij dat we nu weer voor 90 tot 95 procent van onze tijd aan de inhoud kunnen besteden.”
De grootste uitdaging is volgens hem hoe ze met de beperkende coronamaatregelen nieuwe cliënten kunnen bereiken. “Mijn compagnon en ik hebben allebei een eigen netwerk en zijn bij ondernemersverenigingen aangesloten die regelmatig bijeenkomsten organiseren waar je nieuwe mensen ontmoet, maar door corona ligt alles stil. We waren online al actief, maar dit heeft meer nadruk gekregen. Graag wil ik me verder verdiepen in marketing en PR via sociale media. Dat vind ik leuk, maar uiteindelijk doen we dit vooral met het doel dat het respons oplevert.”
Meebewegen
Van Alst en zijn collega zijn blij dat ze al jarenlang een eigen praktijk hadden. “Daardoor is er geen noodzaak om snel nieuwe klanten te werven, al is er wel wat ruimte voor nieuwe clientèle.”
Het meeste werk zal gewoon doorgaan, verwacht hij. “Maar we hebben bijvoorbeeld ook horecaondernemers als klant. Een aantal ziet de reserves drastisch slinken, of erger. We proberen zoveel mogelijk mee te bewegen met cliënten die het moeilijk hebben, maar soms is dat lastig. Het is moeilijker dan ooit te voorspellen wat de toekomst zal brengen.”
