Na de experimenten met civiele rechtspraak in de wijk, worden nu voor strafrechtelijke zaken ook de mogelijkheden voor wijkrechtbanken verkend. Dit bleek vrijdag 3 mei tijdens een door de Raad voor de rechtspraak georganiseerde bijeenkomst in Den Haag over wijkrechtbanken (‘community courts’).
Om rechtspraak toegankelijker te maken en multi-problematiek aan te pakken, investeert de Rechtspraak in laagdrempelige en eenvoudige toegang. De wijkrechtbank is hiervan een voorbeeld. In Eindhoven wordt sinds eind 2018 gewerkt aan de oprichting van een wijkrechtbank, waarbij de nadruk ligt op het oplossen van problemen van verdachten, niet op het straffen. De focus ligt op jeugdige daders of overlastgevers en de gezinnen waartoe zij behoren, maar ook andere wijkbewoners met multi-problematiek kunnen deelnemen.
In de Eindhovense wijk Oud-Woensel werken de rechtbank Oost-Brabant, gemeente Eindhoven, OM en hulp- en zorginstellingen samen met de betrokkenen om problemen aan te pakken. De proef is gestart op 1 januari en er is inmiddels een aantal zaken behandeld.
Kenmerkend voor de experimentele wijkrechtbank in Oud-Woensel zijn de versterkte lokale samenwerking, de actieve rol van de rechter en de betrokkenheid van de wijk. Een verdachte komt alleen voor deze wijkrechtbank als hij/zij daartoe, na een schuldbekentenis, bereid is. Doordat de rechter met de verdachte en betrokken (hulpverlenings)instanties afspraken maakt over hoe de problematiek van de verdachte verminderd kan worden, leidt deze werkwijze er naar verwachting toe dat de recidive afneemt en de veiligheid in de wijk toeneemt.
De rechtbank Oost-Brabant, het OM en Eindhoven deden inspiratie op voor de wijkrechtbank bij het Red Hook Community Justice Center in Brooklyn, New York. Minister voor rechtsbescherming Sander Dekker bezocht, samen met Raad voor de rechtspraak-voorzitter Henk Naves, afgelopen november Red Hook.
Ook in Rotterdam-Zuid wordt een proef voorbereid. Deze rechtbank startte eind vorig jaar als proef al met combizittingen huiselijk geweld. Hierbij worden strafzaken die gaan over huiselijk geweld integraal en door één rechter met gelijktijdig spelende met familierechtelijke zaken behandeld. Ook Amsterdam verkent de optie van een wijkrechtbank.
