Deze zaak gaat over een advocaat die in augustus 2020 door het Hof van Discipline voor 26 weken is geschorst. Naar aanleiding daarvan heeft de secretaris van de Algemene Raad van de Nederlandse Orde van Advocaten de naam van de advocaat opgenomen in een openbare lijst van geschorste en geschrapte advocaten. Die lijst staat op de website van de NOvA.
Ontkoppeling
In september 2020 laat de advocaat zich op eigen verzoek schrappen van het tableau. Hij vraagt de NOvA om ‘ontkoppeling’ van de lijst met zoekmachines op internet en om wissing van zijn naam van de lijst, met een beroep op de Algemene verordening gegevensbescherming. Volgens de ex-advocaat is de publicatie van zijn naam op de lijst niet langer nodig omdat hij niet meer als advocaat werkt.
Algemeen belang
De Algemene Raad regelt dat de lijst niet meer door Google en andere zoekmachines kan worden geïndexeerd. Maar het verzoek om wissing wijst de Algemene Raad af, omdat publicatie van de naam nodig is voor de vervulling van een taak van algemeen belang. Bij de rechtbank Midden-Nederland verliest de ex-advocaat zijn zaak, waarna hij in hoger beroep gaat bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
Gepubliceerd houden
De Afdeling maakt een onderscheid tussen het publiceren van persoonsgegevens op de lijst en het gepubliceerd houden daarvan. Het publiceren van persoonsgegevens op de lijst van geschorste en geschrapte advocaten is nodig om te voldoen aan een wettelijke plicht (AVG) die op de secretaris van de Algemene Raad rust. Het gepubliceerd houden van persoonsgegevens op de lijst, zodat voor iedereen zichtbaar is dat aan een advocaat een maatregel is opgelegd, is een taak van algemeen belang. In deze zaak gaat het om de vraag of het gepubliceerd houden van de persoonsgegevens van de ex-advocaat gedurende tien jaar in strijd is met de AVG en met het EVRM.
Recht op privéleven
De Advocatenwet (artikel 8b) biedt een wettelijke grondslag voor het gepubliceerd houden van persoonsgegevens op de lijst, maar er staat niet voor hoe lang dat kan duren. De Algemene Raad heeft de duur beperkt tot tien jaar vanaf het onherroepelijk worden van de beslissing. Dat die termijn niet in de wettelijke bepaling is genoemd, maakt niet dat een wettelijke grondslag voor het gepubliceerd houden van de gegevens van de ex-advocaat ontbreekt, zoals de ex-advocaat stelt. Er is dus geen sprake van strijd met het EVRM (recht op respect voor het privéleven), aldus de Afdeling.
Wissing
Een andere vraag is of de ex-advocaat recht heeft op wissing van zijn persoonsgegevens nu deze geen advocaat meer is. Op grond van de AVG heeft een betrokkene recht op wissing van zijn gegevens als deze niet langer nodig zijn voor de doeleinden waarvoor zij zijn verzameld of verwerkt, of als deze onrechtmatig zijn verwerkt. Het gepubliceerd houden van persoonsgegevens op de lijst dient het vertrouwen in de integriteit van de advocatuur en de zuiverende werking binnen de beroepsgroep, overwoog de Afdeling in 2022. De preventieve werking van openbaarheid is ook nog relevant bij een uitgeschreven advocaat.
Zeer ernstig verwijtbaar handelen
In deze zaak had de ex-advocaat zich schuldig gemaakt aan een zeer ernstig tuchtrechtelijk vergrijp: hij had meer dan vijf jaar in strijd gehandeld met de Wwft, de Verordening op de administratie en de financiële integriteit en de gedragsregels voor advocaten. De ex-advocaat was op het moment van het verwijtbaar handelen ook nog eens tuchtrechter en van hem mocht volgens het Hof van Discipline dan ook worden verwacht dat juist hij een scherp oog had voor de kernwaarden van de advocatuur. Door diens handelen is het vertrouwen van de samenleving in de advocatuur in hoge mate geschaad – vandaar de onvoorwaardelijke schorsing voor 26 weken. De Afdeling is van oordeel dat onder deze omstandigheden de Algemene Raad zich terecht op het standpunt heeft gesteld dat het gepubliceerd houden van de persoonsgegevens van de ex-advocaat op de lijst nodig is om het vertrouwen in de integriteit van de advocatuur te herstellen en voor de zuiverende werking binnen de beroepsgroep. Dat de ex-advocaat zich vrijwillig heeft laten schrappen van het tableau doet daar niet aan af.
Lange publicatieduur
Dit is wel een inbreuk op zijn privéleven, maar in het geval van de ex-advocaat heeft de rechtbank terecht overwogen dat – gelet op de ernst en de duur van de normschending door de ex-advocaat – een lange publicatieduur noodzakelijk is om het geschonden vertrouwen van de maatschappij in de integriteit van de advocatuur te herstellen. Die doelen kunnen dus niet op een andere, voor de ex-advocaat minder nadelige wijze worden verwezenlijkt.
Noodzakelijk
De Afdeling is het ook met de rechtbank eens dat de belangen van de ex-advocaat niet opwegen tegen de belangen van het gepubliceerd houden van zijn gegevens gedurende tien jaar. Dat de schorsing van de ex-advocaat vindbaar is op de website van de NOvA, en dat dus ook journalisten en anderen daarvan weet kunnen hebben is voor hem nadelig, maar dat nadeel weegt niet op tegen de belangen van het herstellen van het vertrouwen in de integriteit van de advocatuur en de zuiverende werking binnen de beroepsgroep. Kortom, het gepubliceerd houden van de persoonsgegevens van de ex-advocaat op de lijst gedurende tien jaar is noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang. De verwerking is dus rechtmatig.
