Nederlandse advocaten die werkzaam zijn in de VS en Amerikaanse kantoren die in Nederland zijn gevestigd zitten sinds 20 januari in een spagaat. Toen betrad Trump het Witte Huis, zette zijn handtekening onder een serie decreten – en zag het speelveld er plotseling heel anders uit. Dit raakt ook de advocatuur. De NOvA noemt deze ontwikkeling ‘zorgwekkend’.
Vragen
Trumps decreten roepen veel vragen op bij in Nederland ingeschreven advocaten, die in de VS kantoor houden of die veel met Amerikaanse kantoren samenwerken. Wat zijn de regels als mij een overeenkomst wordt voorgelegd die mijn onafhankelijkheid als advocaat kan aantasten? Mag ik nog wel alle cliënten bijstaan, ook als een overheid anders bepaalt? Kan ik door een overheid bijvoorbeeld worden gedwongen om af te zien van mijn diversiteitsbeleid?
Onafhankelijk
Voor de NOvA is het duidelijk: een advocaat is in zijn werk onafhankelijk ten opzichte van de cliënt, de zaak, de overheid, politie en justitie en iedere andere derde. Hij is tegenover derden, waaronder de overheid, geen verantwoording verschuldigd over de wijze waarop hij zijn werk doet, wie hij bijstaat en welke mensen hij in dienst heeft.
Memorandum
Om deze richtlijn extra te benadrukken en om onduidelijkheid hierover weg te nemen, heeft de NOvA een memorandum opgesteld. Hierin staat onder meer dat in Nederland ingeschreven advocaten, of ze nu kantoor houden in het buitenland of daar werkzaamheden verrichten of niet, verplicht zijn de in de Advocatenwet opgenomen kernwaarden in acht te nemen. Dat zijn onafhankelijkheid, partijdigheid, deskundigheid, integriteit en vertrouwelijkheid.
Steun
Dit memorandum is bedoeld als steun voor advocaten, zodat zij ook in tijden van politieke en maatschappelijke druk onafhankelijk de toegang tot het recht blijven verlenen. Advocaten hebben de plicht om zich bij hun dienstverlening te laten leiden door deze kernwaarden. Het mag niet zo zijn dat zij – onder maatschappelijke of politieke druk – bepaalde zaken niet kunnen behandelen, toezeggingen moeten doen, verklaringen moeten afgeven of overeenkomsten moeten sluiten die hun onafhankelijkheid als advocaat beperken. Ook zal de vertrouwelijkheid van al datgene wat aan een advocaat wordt toevertrouwd geborgd moeten zijn, aldus het memorandum. Deze komt overeen met de eerder uitgebrachte CCBE-verklaring (Council of Bars and Law Societies of Europe).
Spagaat
Binnenkort spreekt de NOvA met de minister van Buitenlandse Zaken, en vraagt dan aandacht voor de ontwikkelingen rond de advocatuur en de rechtsstaat in de VS. Hierbij zal ook worden gewezen op de spagaat waarin de in Nederland ingeschreven advocaten uit de VS zich verkeren, en Nederlandse advocaten die werkzaam zijn in het buitenland.
Advocaten die vragen hebben of zich geconfronteerd zien met dilemma’s, kunnen contact opnemen met het Informatiepunt van de NOvA (070 – 335 35 54 of informatiepunt@advocatenorde.nl) of contact zoeken met hun lokale deken.
