Tijdens de Kamercommissie van 6 oktober zei Van Nispen: “Notarissen kunnen verdachte of ongebruikelijke transacties niet anoniem melden, met als gevolg dat zij met naam en toenaam worden genoemd in de strafdossiers. Zeker in deze tijd, waarin de criminele dreigingen groot zijn, vind ik het slecht dat hier nog steeds geen oplossing voor is.”
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) herkent het probleem dat door Van Nispen op de kaart is gezet. “We begrijpen de zorgen van notarissen dat na het doen van een melding van een ongebruikelijke transactie bij de Financial Intelligence Unit de naam van hun kantoor in een strafdossier terecht kan komen,” zegt een woordvoerder van de KNB in antwoord op vragen van de redactie van Mr. “De samenleving verhardt immers. Het is voor de aanpak van witwassen van groot belang dat notarissen ongebruikelijke transacties melden. Het is van even groot belang dat notarissen hun meldingen veilig kunnen doen.”
Betere waarborgen
De KNB-woordvoerder verwijst in dit verband naar een motie uit 2020 waarin Van Nispen pleitte voor betere waarborgen voor melders van ongebruikelijke transacties. De aandacht voor veiligheid van melders werd in november 2020 aangescherpt.
Op 26 april 2022 bevestigde minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) dat met een brief waarin wordt gesteld dat er nog meer aandacht wordt besteed aan het waarborgen van de veiligheid van een melder van een ongebruikelijke transactie. Als de melding van een ongebruikelijke transactie afkomstig is van een kleine onderneming, en die melding wordt als bewijs toegevoegd aan het strafdossier, dan ondernemen de opsporingsdiensten nadere actie. Er wordt dan contact opgenomen met de melder om na te gaan of er dreigingsrisico’s zijn bij opname in het strafdossier. “Het OM maakt dan een afweging of maatregelen kunnen worden genomen ter bescherming van de melder, zoals het anonimiseren van de gegevens van de meldingsplichtige instelling in het strafdossier.”
Transparantie
De minister vindt het standaard anonimiseren van gegevens in het strafdossier onwenselijk en niet noodzakelijk. “Transparantie, herleidbaarheid en controle van informatie zijn essentiële uitgangspunten voor ons rechtsstelsel,” meent de minister. “Standaard anonimiseren van gegevens draagt hieraan niet bij.”
De KNB begrijpt dat anoniem melden aan de Financial Intelligence Unit niet past in het Nederlandse rechtsstelsel. “Tegelijkertijd dient de veiligheid van melders te zijn gewaarborgd zodat zij veilig hun meldingen kunnen doen,” verklaart de woordvoerder. “Het is daarom van belang om te monitoren hoe de in november 2020 aangescherpte werkwijze in de praktijk uitpakt en of deze voldoende is of dat meer nodig is voor de veiligheid van en het gevoel van veiligheid bij notarissen.”
De KNB onderhoudt hierover nauw contact met het ministerie van Justitie en Veiligheid.
