Als er al twee bewindslieden op het huidige departement van Veiligheid & Justitie komen, dan moet het Openbaar Ministerie zeker niet worden ondergebracht bij de minister voor Veiligheid. Dat schrijft Rinus Otte, lid van het college van procureurs-generaal op de website Ivoren Toren. “Het Openbaar Ministerie is er voor goede justitia en pas indirect voor de veiligheid.”
Waarom kan het OM niet vallen onder een minister voor Veiligheid?’ zo hoorde Otte regelmatig. Het OM is toch een veiligheidsorganisatie? Officieren van justitie zijn toch boevenvangers?
Niets van dat alles, betoogt Otte – tevens hoogleraar rechtspleging in Groningen – in zijn opstel waarin hij de ‘institutioneel ingebakken magistratelijkheid’ van het OM benadrukt. “Sinds het ontstaan van onze democratie is de magistratuur bedoeld om de individuele burger te beschermen tegen een oprukkende overheid en deze benodigde rechtsbescherming kon alleen worden geboden door een onafhankelijke strafrechter en een zo onafhankelijk mogelijke officier van justitie”, schrijft Otte. En: “Het College van de Procureurs-Generaal heeft daarom gedurende het bijna 25 jaar omvattende bestuur gewaakt voor een zekere afstandelijkheid en het consequent beklemtonen van de bijzondere magistratelijke positie.”
Otte verwerpt de veelgehoorde kritiek dat het Openbaar Ministerie niet meer als magistraat denkt maar vaak een veiligheidsoplossing nastreeft “die niet altijd meer van doen heeft met de belangen van de verdachte maar louter is gericht op recidive verminderende doeleinden”. Ofwel: “Wie primair aan preventie doet en niet meer aan rechtsbescherming is geen magistraat.”
En juist omdat de officier van justitie “een magistraat is en geen maatschappelijk werker of verlengde politiefunctionaris” heeft het OM weinig te zoeken bij een ministerie van Veiligheid – ook al betekent het veel voor de veiligheid van Nederland. Het moet niet te dicht op de politie en uitvoeringsorganisaties worden gepositioneerd. Otte: “Zodra het Openbaar Ministerie te veel wordt vereenzelvigd met het departement en de politie zal de roep gaan klinken van de zittende magistratuur en de advocatuur om het Openbaar Ministerie van het rechterlijke podium te verwijderen en plaats te laten nemen naast de advocaten, want dan is de officier van justitie immers eenvoudig een tegenpartij van de verdachte geworden. Dit zal het vertrouwen in de staande magistratuur als vervolgende en – via de strafbeschikkingen – berechtende instantie – en daarmee de legitimering van de beslissingen van het Openbaar Ministerie – onnodig en ongewenst aantasten.”
