Bijna 60 procent van de top 50-kantoren haalde in 2012 gemiddeld 10,5% minder omzet dan in 2008. Boekel De Nerée spant de kroon met een omzetverlies van 22%. Andere grote verliezers zijn CMS (-20%), Holla (-16%), Nysingh (-14%) en VMW Taxand (-14%). Maar er zijn ook groeiers. Zo wisten DLA Piper en Boels Zanders ieder een omzettoename van maar liefst 32% te bereiken.
Dit blijkt uit een cijfermatig onderzoek gebaseerd op de jaarrekeningen van de top 50 door organisatiedeskundige Bert Hokken (Hokken Management & Advies). Hij legt uit waarom zijn berekeningen leiden tot andere cijfers die andere media eerder publiceerden. “Zij zijn uitgegaan van de gedeclareerde omzet. Dit is fiscaal niet acceptabel en bedrijfseconomisch ongewenst. Geen van de kantoren past dit ook meer toe. Uiteraard moet de mutatie ‘onderhandenwerk’ hierin meegenomen worden. Daarnaast zijn niet bij alle kantoren dezelfde jaren vergeleken.”
In 2009 heeft Boekel De Nerée uit strategische overwegingen afscheid genomen van het stadsnotariaat. Dat heeft in dat jaar geleid tot een daling van het aantal fee earners met circa 12%. Dat is de verklaring die Paul Wanders, bestuurslid en partner bij Boekel, geeft voor de opvallend flinke procentuele omzetdaling. “In januari 2010 zijn als gevolg daarvan nog twee notarissen met hun praktijken verzelfstandigd. Er zijn duidelijke keuzes gemaakt om focus aan te brengen. Dit beleid is de afgelopen jaren voortgezet. Dit leidde toen vanzelfsprekend tot een terugloop in omzet, maar ook tot een aanzienlijke besparing van kosten alsmede een tijdelijk overschot aan kantoorruimte. De overtollige meters zijn inmiddels volledig onderverhuurd. Boekel heeft net als andere kantoren te maken met een krimpende markt, maar de (geschoonde) effecten daarvan zijn niet meer of anders dan bij onze collega’s.”
Volgens Dolf Segaar, managing partner van CMS, komt het omzetverlies van CMS in Nederland ten opzichte van 2008 ook voort uit strategische keuzes. “In de afgelopen jaren zijn bepaalde praktijken afgestoten, is er een andere focus aangebracht op zaken, is de partnergroep kleiner geworden en hebben wij kantoren gesloten teneinde ons beter nationaal en internationaal te positioneren. Het succes van die keuzes is duidelijk zichtbaar, zoals bijvoorbeeld onze recente top 10-notering in de M&A league tables naar dealwaarde. De toegenomen internationale kracht van CMS blijkt onder meer uit de positie die wij nu innemen wereldwijd: no. 22 in Am Law 100 op basis van een omzet in 2012 van ruim 837 miljoen euro.”
De omzetdaling van Holla Advocaten is hoofdzakelijk te wijten aan de afstoting van de voormalige Tilburgse vestiging vorig jaar, nadat daar in september 2011 al zes vennoten met hun medewerkers vertrokken. In de loop van 2012 stroomden ook de overgebleven Tilburgse advocaten en medewerkers uit. Bestuursvoorzitter Robert van Muijen: “Dat heeft die flinke hap uit de omzet genomen. Intussen huren we het Tilburgse kantoorpand nog wel; het wordt benut met flexplekken. Aan de andere kant valt de daling nog enigszins mee, omdat de uitstroom in Tilburg over 2012 wel heeft gescheeld in de personeelskosten. Het bedrijfsresultaat is uiteindelijk op peil gebleven.” Voorspellingen voor 2013 wil Van Muijen nog niet doen, maar hij toont zich ‘hoopvol’. “We zijn inmiddels weer bezig met het werven van nieuwe mensen. Al zal het nog even duren voordat we weer volledig op stoom zijn.”
Kantoren die afgelopen jaar ook 10% of meer omzet zijn verloren in vergelijking met 2008: Stibbe (-12%), De Brauw (-11%), KienhuisHoving (-10%) en Teekens Karstens (-10%).
Topscoorders
De gemiddelde omzet per kantoor daalde in 2012 in vergelijking met 2008 echter nauwelijks (-0,1%). Dit doordat tegenover de dalers ook kantoren waren die de omzet in deze periode zagen stijgen. Zo wist 40 procent van de top 50 in 2012 een hogere omzet te halen dan in 2008. Gemiddeld heeft deze groep een omzetstijging van bijna 13%. De topscoorders zitten in het middensegment. DLA Piper behaalde de grootste winst met een toename van 32%. Het is het enige kantoor dat in de top 15 meer omzet wist te behalen dan vijf jaar eerder. Hierdoor daalt de omzet van de top 15 in zijn geheel ‘slechts’ met 7%. Zonder DLA Piper zou dat uitkomen op een daling van 11%. Ook Boels Zanders zag zijn omzet toenemen met 32%.
“Het predicaat ‘topscoorder’ is natuurlijk erg aardig, maar voor ons telt de inhoud”, aldus Richard Fens, managing partner Nederland van DLA Piper. “De omzetstijging is een resultante van een strategie die wij sinds 2004 consequent voeren, gericht op kwaliteit van ons werk voor en met onze cliënten. De duidelijke koers die wij in Nederland én internationaal varen als ‘Leading Global Business Law Firm’ en de service die wij daarmee bieden, wordt door de markt herkend en gewaardeerd. Daar zit de kracht van DLA Piper. Afgeleide hiervan is een groeiende cliëntenportfolio en een sterk toenemend aantal zaken op topniveau dat wij voor cliënten ondernemen. Dat is zeer betekenisvol voor ons.”
Peter Brouns, managing partner van Boels Zanders, over de prestatie van het kantoor: “De advocaat wordt veel meer dan voorheen ‘afgerekend’ op prijs-kwaliteitverhouding. Cliënten zijn kritischer en bewuster in hun keuze. Zij willen ontzorgd worden door een advocatenkantoor dat specialistische kennis combineert met kennis van de cliënt en zijn branche en dat daarvoor een redelijk tarief hanteert. We hebben daar de afgelopen jaren bewust intensief in geïnvesteerd. De groei van ons marktaandeel en de uitbreiding met een vestiging in Eindhoven tonen aan dat ons bedrijfsmodel voorziet in de behoefte van de markt en daar zijn we trots op. Maar er valt nog steeds een hele wereld te winnen.”
Andere kantoren die het aanzienlijk minder goed, maar wel noemenswaardig goed doen zijn: Van Benthem & Keulen (+21%), BarentsKrans (+19%), Banning (+15%), Kennedy Van der Laan (+10%), Van Doorne (+9%), JPR (+9%) en Hekkelman (+9%).
Minder opzienbarend
De omzetcijfers van 2012 in vergelijking met die van 2011 zijn een stuk minder opzienbarend. De gemiddelde kantooromzet van de top 50 daalde met 1,1%. Wel zijn er een aantal sterke stijgers te noemen: Van Traa (+12%), De Brauw (+10%), DLA Piper (+8%), Boels Zanders (+8%) en Van Benthem & Keulen (+7%). En ook een aantal sterke dalers: Holla (-10%), Teekens Karstens (-10%) en Kneppelhout & Korthals (-10%). Dommerholt is het enige kantoor waarvan het omzetniveau zo goed als gelijk bleef (+0,2%).
Toekomst
De kantoren die de omzet hebben weten te plussen zijn volgens Bert Hokken veelal kantoren die strategische marktkeuzes met de daarbij behorende profilering hebben gemaakt en zeer intensief de markt blijven bewerken. Hokken: “Kantoren die hun omzet alsmaar zien dalen moeten slimmer met strategische keuzes omgaan. En vooral niet direct prijzen verlagen. Dat wordt te snel als oplossing genoemd.” Zijn verwachting is dat de omzetdaling bij de middel(grote) kantoren zal voortzetten. Voor dit jaar verwacht hij dat zelfs 75% van de top 50 omzet verliest. “Naast dat de juridische markt blijft slinken, zien we dat het aantal nieuwe concurrenten, zoals rechtsbijstandverzekeraars, juridische adviesbureaus en juridische afdelingen van accountantskantoren, toeneemt. Daarbij komt dat het aantal advocaten ook in het afgelopen jaar weer is toegenomen, wat zal betekenen dat de spoeling dunner is. De vraag is wanneer de economie weer opveert, en of dan de aanwas van praktijk zal opwegen tegen de enorme insolventiepraktijken die dan terrein zullen verliezen. Een goede strategie is dus keihard noodzakelijk.”
