Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) laat het onderzoek naar misstanden in gevangenissen versnellen. De Inspectie Veiligheid en Justitie had al aangekondigd dat het later dit jaar onderzoek zou doen naar smokkelwaar in gevangenissen en de houding van het personeel. Strafrechtadvocaten vinden het belangrijk dat de inspectie ook de misstanden in tbs-klinieken onderzoekt. “Maar dan wel door een onafhankelijke instantie.”
In zeker twee gevangenissen (Alphen aan den Rijn en Schiedam) zouden ‘hechte banden’ bestaan tussen gedetineerden en bewaarders. Twee medewerkers is de toegang tot de gevangenis al ontzegd en in de gevangenis van Alphen zijn twee steekvoorwerpen gevonden.
Goed dat dit onderzoek versneld wordt aangepakt, zegt strafrechtadvocaat Jan-Jesse Lieftink. “Maar onderzoek in tbs-klinieken is minstens zo belangrijk. Ook daar is van alles aan de hand.” Dat vindt ook strafrechtadvocaat Maarten Pijnenburg (Pijnenburg Advocaten). “De maatschappelijke gevaren en de veiligheidsbelangen zijn daar veel groter.”
Volgens Pijnenburg komt objectieve informatie over de situatie in huizen van bewaring maar mondjesmaat naar buiten. “Naar hun aard zijn deze instellingen weinig transparant. Veel negatieve informatie blijft binnenskamers.” Lieftink noemt de problematiek rond de harddrugs in de Oostvaarderskliniek, de dubbele zelfmoord in de Woenselse Poort, de brand in de Van der Hoeven-kliniek die door een patiënt was aangestoken en een patiënt die zich op het terrein van een Nijmeegse kliniek heeft opgehangen.
Lieftink: “Door de bezuinigingen zitten veel klinieken met te weinig personeel en veel medewerkers zijn niet goed opgeleid. Een van mijn cliënten zat eens met een zware longontsteking in de Woenselse Poort (foto). Het personeel weet in dat soort gevallen niet of de klachten zo ernstig zijn dat de patiënt naar een ziekenhuis moet, of niet.” Pijnenburg wijst op het risico op omkoping en corruptie als medewerkers slecht zijn opgeleid. “Deze mensen zijn veel kwetsbaarder.”
Lieftink heeft wel vertrouwen in het onderzoek van de Inspectie. “In het verleden hebben ze laten zien goede onderzoeken te kunnen uitvoeren. Nadeel is wel dat het personeel niet altijd bereid is openheid van zaken te geven, omdat ze bang zijn hun baan te verliezen. En aanbevelingen van de Inspectie kunnen door geldgebrek niet altijd worden uitgevoerd.”
Maarten Pijnenburg vindt het ‘principieel fout’ dat de Inspectie Veiligheid en Justitie het onderzoek gaat uitvoeren. ‘Belangenverstrengeling met het ministerie ligt op de loer. Dit is met onvoldoende waarborgen omkleed. Het onderzoek kan beter worden uitgevoerd door een onafhankelijk instituut, zoals de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming.”
De vaste Kamercommissie Veiligheid en Justitie vergadert op 30 maart over de misstanden in de gevangenissen.
