Het onderzoek is geïnitieerd omdat steeds meer medewerkers van de DJI zich bedreigd en geïntimideerd voelt door zware criminelen in detentie. Dat in combinatie met “berichten over criminelen die vanuit detentie doorgaan met hun criminele activiteiten en over gewelddadige uitbraakpogingen” was voor het WODC aanleiding om een breed onderzoek te doen starten naar ondermijnende criminaliteit die wordt voortgezet binnen de gevangenismuren.
Het rapport behorende bij het onderzoek, waarover het WODC een persbericht publiceerde, draagt de naam Grip of in de greep? In het rapport is te lezen dat er volgens de onderzoekers een “andere langetermijnvisie op veiligheid” nodig is om meer grip te krijgen op hoogrisico-gedetineerden.
Resocialisatie en humaniteit
Die andere langetermijnvisie zou zich voornamelijk moeten toespitsen op verhoogde aandacht voor resocialisatie en humaniteit. Problemen met hoogrisico-gedetineerden hebben volgens de onderzoekers in de afgelopen jaren geleid tot strengere regimes en aanvullende maatregelen om risico’s te mijden.
Daarmee komen resocialisatiemogelijkheden in de gevangenis echter in toenemende mate onder druk te staan, zo luidt één van de conclusies. “Want meer focus op veiligheid maakt dat menselijke bejegening en maatwerk meer naar de achtergrond verdwijnen. Dit terwijl contact en humane omgang met gedetineerden juist de veiligheid en daarmee ook de resocialisatie kan bevorderen.”
Hoogrisico
De onderzoekers constateren bovendien dat er geen eenduidige definitie bestaat van het begrip ‘hoogrisico’. Dat leidt ertoe dat gedetineerden soms op een afdeling worden geplaatst waar zij niet optimaal op hun plek zijn, zoals op de Afdeling Intensief Toezicht (AIT).
“Deze afdelingen lijken bevolkt te worden door gedetineerden die soms ver weg staan van de georganiseerde criminaliteit, zoals personen die in afwachting zijn van plaatsing in een tbs-kliniek”, zo wordt er geconstateerd. “Ook is het de vraag of de intensievere, en zeer arbeidsintensieve, monitoring van een beperkte groep gedetineerden effectief is om crimineel handelen vanuit de gevangenis te stoppen.”
Het volledige onderzoeksrapport, en een samenvatting van de belangrijkste bevindingen, is beschikbaar op de website van het WODC.
