In beginsel geldt voor minderjarigen het jeugdstrafrecht. De leeftijd waarop een jongere een delict pleegt, is hierbij leidend. Maar in uitzonderlijke gevallen is het mogelijk om zestien- en zeventienjarigen te berechten volgens het volwassenenstrafrecht. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij zeer ernstige geweldsdelicten, om tegemoet te komen aan het veroorzaakte leed bij de slachtoffers.
Minder dan dertig gevallen
De Raad voor de Kinderbescherming, onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid, adviseert zo’n 10.000 keer per jaar het Openbaar Ministerie en de kinderechter over een strafmaatregel voor minderjarigen. In hoeveel gevallen minderjarigen volgens het volwassenenstrafrecht worden berecht weet het ministerie van Justitie niet. Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht blijkt dat in de afgelopen zes jaar zou in minder dan dertig gevallen van deze mogelijkheid gebruik is gemaakt.
Leren van fouten
“Ondanks de verharding die we zien in de maatschappij moeten we recht blijven doen aan het wezenlijk beginsel van ons strafrecht, namelijk het onderscheid tussen minderjarige en volwassen verdachten”, stelt de Raad. De Raad heeft begrip voor de behoefte aan vergelding en de roep om uitdrukking te geven aan het leed van slachtoffers, maar vindt toch dat het ontwikkelingsperspectief van het kind voorop moet staan bij het bepalen van de straf.
Het sterk pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht biedt jongeren volgens de Raad de beste kansen om te leren van hun fouten om herhaling van het strafbare gedrag te voorkomen. “Kinderen zijn nog in ontwikkeling. Achterstand of scheefgroei in die ontwikkeling kan nog worden omgebogen.”
Schadelijk voor samenleving
Bij toepassing van het volwassenenstrafrecht op minderjarigen wordt minder ingezet op resocialisatie en herstel en neemt de kans toe dat zij na vrijkomen opnieuw de fout ingaan, aldus de Raad. “Dat is niet alleen schadelijk voor de minderjarige, maar zeker ook voor de samenleving als geheel.”
VN-Kinderrechtencomité
Ook het VN-Kinderrechtencomité dringt al jaren aan op betere bescherming van minderjarigen in het Nederlandse strafrecht. Begin dit jaar uitte het comité zijn zorgen over het bestaan van de mogelijkheid om zestien- en zeventienjarigen als volwassene te berechten.
