In een zaak dit jaar tegen de 27-jarige Amsterdamse rapper JoeyAK, wiens echte naam Joel H. is, las de officier van justitie een raptekst van hem voor. De tekst ging als volgt: ‘En nu is Holy (de wijk Holendrecht, red.) van mij, elke jongen die in de wijk strijdt die krijgt een Roly van mij’.
Strafrechtadvocaat Jan-Hein Kuijpers verdedigde JoeyAK in de zaak Catanzaro tegen aanklachten van gijzeling, afpersing en zware mishandeling. Het rapcitaat was een opvallend moment, meent de advocaat “Ik kan het me nog goed herinneren. De officier kon niet echt rappen, het klonk nergens naar zonder muziek.” Glimlachend: “Mijn cliënt zat ook met zijn hand voor zijn gezicht.”
Trend
Het inzetten van rapteksten als bewijs past in een internationale trend, schrijft Vrij Nederland in haar zomernummer. In Engeland speelden tussen 2020 en 2023 meer dan zeventig rechtszaken waarbij rapteksten hiervoor werden ingezet. Dat bleek uit onderzoek van de krant The Guardian.
Een lopende zaak tegen de Amerikaanse rapper Young Thug riep internationaal controverse op, vanwege de rol die zijn rapteksten kregen in de rechtszaal. In de rechtbank bleek dat de algemeenheden in de teksten van de rapper tegen hem konden worden gebruikt. Dat leidde tot verontwaardiging vanuit de industrie.
Overtuigingsstuk
In de zaak-Catanzaro werd JoeyAK minder uitvoerig aangehaald, aldus VN. Het enige geciteerde tekstfragment was afkomstig uit het nummer ‘Blijf soldaat’. De raptekst werd integraal opgenomen in het proces-verbaal. Advocaat Kuijpers hierover: “Het was geen hard bewijs, dat wist het OM ook wel. Meer een overtuigingsstuk om de strafmaat omhoog te krijgen. De officier probeerde Joey op te pompen tot een soort lelijke god.”
JoeyAK kreeg in mei van dit jaar in hoger beroep overigens twee jaar en acht maanden cel voor het ontvoeren van een vrouw en haar twee minderjarige kinderen. Dat was minder dan de straf die de rechtbank hem eerder oplegde.
Aanklacht op beeld
Docent Engelse taal en hiphop-taalkundige Steven Gilbers van de Rijksuniversiteit Groningen volgt de rol van rapteksten in de zaken tegen Young Thug en JoeyAK met verbazing. Hij ziet een ontwikkeling die niet thuishoort in een democratische rechtsstaat. “Ik vind rapteksten in de rechtszaal heel gevaarlijk. Het is een directe aanval op de vrijheid van meningsuiting en expressie. Teksten worden in deze zaken gebruikt als een soort beveiligingscamera’s. Alsof je de aanklacht ermee op beeld hebt. Dat is fout, want het beeld is kunst.”
