Toch een kleine overwinning voor oud-minister Opstelten (Veiligheid en Justitie). Drie jaar geleden stuurde hij samen met minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) een brief naar de Eerste Kamer waarin beide bewindslieden stelden dat het recht op een eerlijk proces in de Grondwet wordt opgenomen. De ministerraad besloot vrijdag 1 juli tot deze aanpassing. Maar er is nu al stevige kritiek.
De nieuwe Grondwet zal dan vooraf worden gegaan door de plechtige zin ‘De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten’. Dat komt helemaal aan het begin van de Grondwet te staan, nog voor het eerste artikel, het anti-discriminatie-artikel.
Naast het recht op een eerlijk proces wordt ook de onafhankelijke en onpartijdige rechter in de Grondwet opgenomen. In de huidige constitutie staat dit niet zo genoemd, ‘al is dit wel uitgangspunt voor wetgeving en praktijk’, zo schrijft het kabinet.
Met de aanpassingen geeft “het kabinet hiermee in beide gevallen uitvoering aan de wens van de Eerste Kamer naar aanleiding van het rapport van de Staatscommissie Grondwet”, zo vermeldt een toelichting.
De algemene bepaling voorafgaand aan de eigenlijke wetsartikelen, “geeft de contouren aan voor het lezen en begrijpen van de Grondwet”. Ook veel andere landen verwijzen expliciet naar de drieslag democratie, rechtsstaat en grondrechten.
Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans (Universiteit Leiden) heeft niets met de voorgestelde wijzigingen: “Het heeft geen juridische werking. Het is totaal onnodig en lost niks op. Bovendien is het verkeerd geformuleerd. Verder alle voorspoed voor dit wanproduct gewenst natuurlijk.”
