Online je eigen zaak volgen via een track and trace-systeem, griffierechten betalen via iDeal en een sms ontvangen wanneer er vonnis is gewezen. Als het aan Tanja Dompeling, rechter en initiatiefnemer van het programma KEI, ligt is dat vanaf 2018 mogelijk. Tijdens PLEIT, de kennisdag over ICT voor de juridische praktijk, deed zij de plannen van de rechtspraak uit de doeken. Samen met de populaire spreker Richard Susskind, schrijver van onder meer Tomorrow’s Lawyers, maakte zij de drukbezochte dag tot een groot succes.
Online lawyer
Volgens juristenwatcher Susskind zal het niet lang meer duren of er zullen computersystemen zijn die juridisch advies kunnen geven. Advocaten en juridische hulpverleners zouden technologie daarom als een bedreiging kunnen zien.“Most of you are probably hoping that you can continue like you used to till your retirement.” Maar de technologie biedt juristen ook nieuwe mogelijkheden. Er ontstaan nieuwe manieren om klanten te bereiken en geschillen op te lossen. Waarom nog naar een klant gaan, als je elkaar kunt spreken via een haarscherpe videoverbinding? Juristen en vooral advocaten pakken die mogelijkheden volgens Susskind echter veel te langzaam op. Zo verbaast hij zich er over hoe weinig advocaten Twitter gebruiken. “It’s just childish behaviour. As not eating olives but never tasted them.”
Niets nieuws
Hans Schuurman, zelfstandig interim finance manager, vindt Richard Susskind inspirerend, maar volgens hem vertelt Susskind niets nieuws. Onlangs was Schuurman nog op het congres Reinvent Law London, georganiseerd door de Michigan State University en de University of Westminster. Tijdens het congres kwamen talloze voorbeelden van bedrijven en advocatenkantoren langs die hun juridische diensten langs nieuwe wegen en voor nieuwe prijzen aanbieden. Zo heb je via de website LegalZoom.nl voor 79 dollar een echtscheidingsconvenant. Geeft het bedrijf Road Traffic Representation, geautomatiseerd advies over verkeersaansprakelijkheid. En bestaat er al een app waar aan je juridische vragen kan stellen. Schuurman: “De mogelijkheden liggen er allemaal al zo lang! Wanneer gaan wij het nu eens toepassen?”
Track and trace
Voor online dispute resolutions of een ‘vonnis-app’ is de Nederlandse rechtspraak nog niet klaar. Maar volgens Tanja Dompeling (Rechtbank Oost-Brabant), die zich schaamt voor de prominente rol die de fax nog inneemt binnen de rechtspraak, wordt er wel hard aan innovatie gewerkt binnen het project KEI. “Onze stip op de horizon is 2018. Dan moet alles van begin tot eind digitaal zijn.” Er komt één digitale ingang voor privaat- en bestuursrecht. Via het portal ‘mijn zaak’ zal iedereen via DigiD zijn of haar dossier kunnen volgen. Daarnaast krijgen rechters een nog duidelijkere regierol, waardoor een comparitie flexibel kan worden ingericht. Met toestemming van de rechter zullen partijen bijvoorbeeld zelf al getuigen of een deskundige mee naar de zitting kunnen nemen. Dompeling: “Deze vernieuwingen zijn zeker goed nieuws voor burgers die zelf procederen. Het bespaart tijd en geld, en mensen zullen zo niet meer tegen een niet-ontvankelijkheid aanlopen.”
Sneller
In 2014 gaat een experiment van start waarbij betalingen van het griffierecht via iDeal plaatsvinden. Voorlopig kan dat alleen in het geval van een gezamenlijke verzoekschriftprocedure. In 2015 start volgens de planning het digitaal procederen in professionele zaken boven de 25.000 euro. In 2017 zal het digitaal procederen voor iedereen toegankelijk moeten zijn, maar dat is ook afhankelijk van de wetgeving. Van de zaal mag de digitalisering van de rechtspraak wel wat sneller plaatsvinden. Maar de rechtspraak wil het project goed aanpakken. Dompeling: “We willen graag iets opzetten dat goed werkt en waar mensen tevreden over zijn. Dat heeft voor ons een hogere prioriteit dan keiharde deadlines.” Innovatie of niet, het faxapparaat zal dus nog wel even blijven staan.