‘Schikken in rechtszaken kan veel beter’

Liefst één op de drie gerechtelijke procedures eindigt in een schikking. Toch leidt deze uitkomst in veel gevallen niet tot tevredenheid bij de betrokkenen. In zijn proefschrift doet Lucas Lieverse een aantal aanbevelingen om hierin verandering te brengen.

Delen:

advocaten_2239-da559c81
Schikken doe je op de gang. Foto: Geert Snoeijer

Een schikking is in sommige gevallen te zien als de te prefereren afloop van een rechtszaak: ‘er samen uitkomen’ helpt de lieve vrede bewaren en doorprocederen loopt in de papieren. Maar vaak heeft een schikking geen pacificerende werking en sluimert het onderliggende conflict door. Lieverse, als docent en onderzoeker verbonden aan Zuyd Hogeschool en tijdens zijn promotieonderzoek aan het Montaigne Centrum (Universiteit Utrecht), onderzocht hoe hierin verandering kan worden gebracht. Onlangs verdedigde hij zijn proefschrift.

De gang op

Vierentwintig zaken observeerde de rechtswetenschapper, in Utrecht en Limburg, waarvan er in zes gevallen werd geschikt. Hiertoe woonde hij niet enkel de behandeling in de rechtszaal bij, maar luisterde tevens mee op de gang. Want dat is immers de plek waar schikkingen vorm krijgen, wanneer de zitting wordt geschorst. Niet voor niets luidt de titel van zijn dissertatie De gang op gestuurd.

Rechters en advocaten kunnen een bijdrage leveren aan succesvoller schikken, meent Lieverse. Zo zou de rechter meer aan verwachtingsmanagement moeten doen. “Veel mensen zijn principieel als ze voor de rechter staan, ze zien hun zaak vaak als zwart-wit en bereiden schikkingsonderhandelingen nauwelijks voor. Ze komen om te winnen.” Als de rechter hen dan ‘de gang opstuurt’, hebben partijen vaak geen idee wat ze ermee aan moeten. Wat meer begeleiding zou veel schelen; de loutere mededeling dat doorprocederen geld kost en dat ‘van een kale kip niet te plukken valt’, is onvoldoende.

Maat- en mensenwerk

Advocaten kunnen hierin ook hun steentje bijdragen: praten, luisteren, afstemmen. Zijn de principes van de cliënt belangrijker dan de materiële uitkomst? “Schikken is maat- en mensenwerk.” Volgens Lieverse, ex-advocaat, verdient de edele kunst van het schikken een prominentere plek in de advocatenopleiding. Het is een vorm van onderhandelen. “Het doen van een openingsbod, het onderzoeken van de belangen van partijen, het terugkoppelen aan de rechter wat er op de gang besproken is, het vinden van een duurzame oplossing.” Advocaten worden nu toch vooral opgeleid om de juridische puzzel te leggen.

Brede discussie

Duurzaam blijkt de oplossing in praktijk vaak niet: schikken leidt lang niet altijd tot tevredenheid in beide kampen. Of het nu gaat om een burenruzie, een familievete of een zakelijk conflict; de verhoudingen blijven dikwijls gespannen. Ook hier is ruimte voor verbetering, denkt Lieverse. Maar de fundamentele vraag of rechters en raadslieden zich, náást het doorhakken van juridische knopen, ook meer zouden moeten bezighouden met het bemiddelen in onderliggende problemen, kan hij nu niet finaal beoordelen. Dat vergt volgens hem nader onderzoek en een brede discussie over de taakopvatting van de zittende magistratuur en de advocatuur.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven