De politie heeft, door inbeslagname of hacks van grote gegevensdragers, steeds vaker toegang tot enorme hoeveelheden persoonsgegevens. Dat is goed voor het digitale opsporingswerk en de vervolging van verdachten van zware misdrijven. Volgens onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen is het echter onduidelijk hoever de politie hierin mag gaan en hoe dit wettelijk moet worden geregeld. In ieder geval is het juridische kader onvoldoende aangepast aan de nieuwe realiteit van opsporingsonderzoeken.
Wet politiegegevens
Uit het onderzoek, uitgevoerd in opdracht van het WODC, blijkt dat in het Wetboek van Strafvordering (WvSv) vooral aandacht is voor de inzet van digitale opsporingsbevoegdheden: in welke gevallen, voor welke doelen en met toestemming van welke autoriteit mogen persoonsgegevens worden verzameld? In het nieuw aangekondigde WvSv is dat niet anders. Aan het verdere gebruik van persoonsgegevens wordt veel minder aandacht besteed, terwijl de politie juist hierdoor een (nieuwe) inbreuk op de privacy van burgers kan maken. Het is volgens de onderzoekers niet duidelijk hoe de regels uit de Wet politiegegevens (Wpg) zich verhouden tot het WvSv. Ook is de vraag of het huidige kader wel voldoet aan de eisen die het Europese recht stelt. De onderzoekers adviseren om sommige regels uit de Wpg over te brengen naar het WvSv. Zo wordt een duidelijk kader geboden voor het onderzoeken van gegevens tijdens de uitoefening van digitale opsporingsbevoegdheden.
Commissie van toezicht
Daarnaast stellen de onderzoekers dat er een speciale commissie moet komen die toezicht houdt op de politie en het OM wat betreft het verwerken van gegevens. Deze is te vergelijken met de commissie die toezicht houdt op de inlichtingendiensten AIVD en MIVD. Effectief toezicht past in de lijn van het Europese recht, aldus de onderzoekers, vooral als het gaat om geheime gegevensverwerking, wat bij strafrechtelijke onderzoeken vaak het geval is. Ook kan een gespecialiseerde toezichthouder een rol spelen bij het verder invullen en uitleggen van de normen, en vragen en dilemma’s inzichtelijk maken voor een breder publiek, zodat hierover het maatschappelijk en politiek debat kan plaatsvinden.
Lees hier het onderzoek Strafvorderlijke gegevensverwerking.
