“You get a book and you get a book, everybody gets a book of Richard Susskind!” Petra van Hilst waande zich even Oprah Winfrey. Samen met Michiel van Straaten is zij de oprichter van kennisnetwerk General Counsel Netherlands (GCN). In 2009 begon GCN als twee losstaande LinkedIn -profielen van Van Hilst en van Van Straaten. Nu, vier jaar later, is het uitgegroeid tot een platform met thema-avonden, een eigen magazine én werd afgelopen donderdag het eerste jaarcongres gehouden met een bijdrage van niemand minder dan Richard Susskind.
Zeker 100 general counsels kwamen bijeen om naar de beroemde Schotse professor te luisteren, die naar eigen zeggen al dertig jaar nadenkt over de toekomst van de juridische praktijk. De presentatie rond zijn nieuwe boek Tomorrow’s Lawyers bevatte dezelfde voorbeelden als de presentatie rond zijn voorlaatste boek, vorig jaar mei. Maar dat mocht de pret niet drukken. Susskind is en blijft een goede spreker; hij weet het publiek te inspireren met een helder verhaal en bijpassende plaatjes. Zo liet hij een futuristische afbeelding zien van een vergaderzaal vol hologrammen. “In 1996 geloofde nog niemand dat de juridische praktijk volledig gebaseerd zal zijn op het contact via de e-mail. Nu moeten we er aan geloven dat zo’n virtuele vergadering de toekomst wordt”, aldus Susskind.
De technologie ontwikkelt zich door, kennis is daardoor voor steeds meer mensen toegankelijk. Dit zal er volgens de professor voor zorgen dat juristen in de toekomst hun meerwaarde zullen moeten bewijzen. “We moeten van het romantische beeld af dat iedere zaak uniek is,” zegt Susskind. Volgens hem is er veel meer ruimte voor standaardisering. Juridische geschillen zouden door bedrijfsjuristen opgeknipt en verdeeld moeten worden, in plaats van deze in zijn geheel te laten oplossen door advocaten. “Delegeer desnoods een gedeelte van het geschil naar een bedrijf in India.” Susskind weet niet of de veranderingen tien, twintig of dertig jaar gaan duren, maar dat er een ommekeer gaat plaatsvinden staat volgens hem vast. “De juridische wereld moet op die ommekeer gaan anticiperen.”
Anticiperende partners
Dat er in de praktijk al heel wat vernieuwd wordt, blijkt tijdens de zestal workshops die werden aangeboden door de partners van GCN. Volgens Van Straaten zouden de partners goed door hebben dat de leden van GCN niet op ‘sales-praatjes’ zitten te wachten. Toch hadden de meeste workshops een sterk commercieel karakter. Zo liet De Brauw Blackstone Westbroek zijn nieuwe online services zien en presenteerde Kluwer een nieuw programma waarin het maken van contracten geautomatiseerd kan worden. Niet dat de general counsels zich aan de commerciële praktijken leken te storen, ze reageerden zelfs vrij enthousiast; ze stelden vragen en namen folders mee. Uit de onderlinge gesprekken blijkt echter dat lang niet iedereen denkt dat het met veranderingen zo hard zal gaan. “Er zijn op dit moment nog zat advocatenkantoren die met een fax werken en bij de rechtbanken kun je nog geen dossier digitaal inleveren.” Ook aan de mogelijkheden van hologrammen wordt getwijfeld. “Persoonlijk contact blijkt toch steeds weer belangrijk te zijn voor mensen.”
Houthakken
Tijdens de paneldiscussie werd niet verder gedebatteerd over het belang van veranderingen. In plaats daarvan was er ruimte voor het uitwisselen van ervaringen. De general counsels op het podium spraken openhartig over hun pogingen om te moderniseren. Simone Davina, die namens Siemens aanwezig was, vertelde hoe de corruptie schandalen bij Siemens tussen 2001 en 2007 hebben geleid tot nieuwe mogelijkheden. “De juridische afdeling wordt nu veel meer bij de bedrijfsvoering betrokken.” Andere general counsels blijken het echter moeilijker te hebben met het doorvoeren van veranderingen. “De juridische afdeling fungeert nog steeds als afvoerputje,” aldus Judith Clot-Bollen van British American Tabacco. Volgens Wim Kokkedee van Ahold, komt het vooral door de werkdruk dat het zo moeilijk is om uit te zoomen. “Ik voel me vaak de houthakker die tot laat in avond hout moet hakken omdat er geen tijd is om de bijl te slijpen.” Susskind beaamt dat het niet gemakkelijk is. “It is changing a wheel in a driving car.” Maar volgens hem zijn het toch echt de general counsels die het moeten doen. “Because only a burning platform motivates law firms to think about changes.” Met nieuwe inspiratie én een boek verliet iedereen de zaal.
