Een simpele neuropsychologische aandachttest kan voorspellen welke gedetineerden vroegtijdig stoppen met behandeling en andere gedragsinterventies in detentie. Deze bevinding is één van de uitkomsten van het promotieonderzoek Brains Behind Bars van Liza Cornet.
Onderzoek onder mannelijke gedetineerden
Cornet wilde weten of neurowetenschappelijke kennis meer zicht kan geven op de behandeling van gedetineerden. Om dit te onderzoeken voerde ze onderzoek uit in Nederlandse gevangenissen. Aan het onderzoek werkten 190 volwassen mannelijke gedetineerden mee; 121 namen deel aan een gedragsinterventie, genaamd ‘Cognitieve Vaardigheden’ (CoVa training), 69 gedetineerden vormden een wachtlijstcontrolegroep. De deelnemers werd gevraagd verschillende neuropsychologische testen te maken en ondergingen een hartslagmeting. Ook zijn mentoren en CoVa trainers gevraagd om het gedrag van de gedetineerden te beoordelen.
Resultaten
De resultaten van Cornets onderzoek laten enerzijds zien dat er een relatie bestaat tussen aandachtsvermogen en behandeluitval van gedetineerden. Anderzijds kan geen verandering in neurobiologisch functioneren worden vastgesteld en ook op het punt van gedrag is geen verandering geconstateerd. Het onderzoek laat zien dat dit onderzoeksgebied nog jong is. Niettemin bevat de dissertatie wel implicaties voor de praktijk.
Een eerste aanbeveling is de toevoeging van de aandachttest aan de huidige behandelselectieprocedure van de CoVa training zodat gedetineerden met aandachtsproblemen voortijdig opgemerkt worden. Een vervolgstap is dan deze gedetineerden extra begeleiding te geven tijdens de CoVa training om behandeluitval mogelijk te beperken. Daarnaast kunnen neurowetenschappelijke inzichten wellicht aanknopingspunten bieden om zowel de inhoud van huidige behandelingen in detentie te verbeteren alsook nieuwe behandelmogelijkheden te ontwikkelen.
Cornet werkt voor het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Die organisatie noemt de bevindingen interessant, omdat neurowetenschappelijke inzichten momenteel niet of nauwelijks een rol spelen in de justitiële praktijk. “In de afgelopen decennia is er steeds meer onderzoek gedaan naar de relatie tussen neurobiologische kenmerken en antisociaal gedrag. Zo is bijvoorbeeld bekend dat bij individuen met antisociaal gedrag de hersenen vaak minder goed werken en hun hartslag in rust relatief laag is. Een neurowetenschappelijk perspectief kan een belangrijke aanvulling betekenen in het begrijpen van antisociaal gedrag,” schrijft het NSCR.
Liza Cornet rondde in april 2010 cum laude haar master Neuropsychology af nadat zij de bachelor Psychologie volgde aan de Universiteit Maastricht. Zij schreef haar scriptie na een klinische stage bij Mondriaan Zorggroep Maastricht over de relatie tussen prenataal testosteron en psychoseksueel gedrag bij mensen met autisme. Vanaf september 2010 is zij als onderzoeker in opleiding werkzaam bij het NSCR en WODC. Zij doet onderzoek naar de relatie tussen neuropsychologische factoren en de responsiviteit op de cognitieve vaardigheidstraining onder gedetineerden.
