De top 10-kantoren bereikten samen afgelopen jaar een omzetdaling van ruim zes procent in vergelijking met 2008 (voor de crisis). De drie grootste verliezers zijn De Brauw Blackstone Westbroek (-19%), CMS Derks Star Busmann (-17%) en Stibbe (-8%). Middelgrote kantoren doen het aanzienlijk beter. Bijna 80 procent van deze groep zag zijn omzet groeien met 5,5 procent. Dit blijkt uit een cijfermatig onderzoek gebaseerd op de jaarrekeningen van de top 50-kantoren door organisatiedeskundige Bert Hokken (Hokken Management & Advies).
De omzetdaling van CMS Derks Star Busmann wijt managing partner Dolf Segaar echter niet aan de economisch barre tijden. “De daling is niet zozeer veroorzaakt door de crisis, maar door strategische keuzes die we begin 2008 maakte en als gevolg waarvan in de afgelopen jaren de familierechtpraktijk (advocatuur en notariaat) is afgestoten en het kantoor in Arnhem is geïntegreerd in Utrecht.”
Kees Peijster, bestuurslid van De Brauw, volstaat met de volgende reactie op het enorme verlies: “De omzet van De Brauw is vanaf 2009 op hetzelfde niveau gebleven en het ziet er naar uit dat de omzet in 2012 weer een groei laat zien.”
Heleen Kersten, managing partner van Stibbe, vertelt dat de omzetdaling van haar kantoor deels het gevolg is geweest van een bewuste keuze die is gemaakt om ‘meer focus aan te brengen in de zaken’. “In lijn met deze keuze is onze partnergroep kleiner geworden. Ten gevolge daarvan is de omzet per partner tussen 2008 en 2011 met ruim 24 procent toegenomen.” Stibbe is overigens wel het enige top 10-kantoor dat in 2011 ten opzichte van 2010 fors wist weten te groeien (+5%).
Opmerkelijk is dat het omzetniveau van Houthoff Buruma in 2011 gelijk bleef aan dat van 2008. Volgens managing partner Walter van Overbeek heeft dat alles te maken met een duidelijke strategie: “Een strategie die is gericht op het creëren van maximale toegevoegde waarde voor onze cliënten. Wij behandelen de zaken waar de Raad van Bestuur ‘van wakker ligt’. Wij bieden duidelijk richtingen voor oplossingen en niet alleen een inventarisatie van problemen. Dit alles met een prettige, ‘down to earth’, pragmatische benadering waarbij juridische kennis en ervaring worden gecombineerd met een goed begrip van het bedrijf en de sector waarin de cliënt opereert. Wij merken dat de markt juist in economisch mindere tijden naar een dergelijke vorm van toegevoegde waarde op zoek gaat. Ondanks de weinig actieve markt van fusies en overnames is onze omzet mede hierdoor op peil gebleven.”
Topscores in middensegment
Volgens de jaarrekeningen doen de middelgrote kantoren het aanzienlijk beter in dezelfde periode (2008-2011). De top 10- tot top 50-kantoren bereikten samen een omzetstijging van ruim 5,5 procent. Slechts 20 procent in deze groep kampt met een omzetverlies (circa 6 procent). Hokken noemt mogelijke redenen waarom het middensegment beter presteert dan het topsegment: “Ze zijn een ware concurrent geworden voor de grote kantoren. Cliënten kiezen in deze tijd voor de lagere tarieven van de middelgrote kantoren die de afgelopen jaren verder geprofessionaliseerd en kwalitatief echt verbeterd zijn. Verder is het zo dat veel topkantoren hun insolventiepraktijk de laatste jaren aan de kant hebben geschoven, maar dat is juist nu ‘booming business’. Daar scoren de kleinere kantoren mee. Bovendien zijn de middelgrote kantoren veel minder internationaal gericht waardoor ze minder worden getroffen door de tanende internationale economie. Hun werkaanwas blijft stabieler.”
De topscoorders in het middensegment zijn DLA Piper en BoelsZanders. Hun omzet staat met meer dan 20 procent in de plus. Kantoren die het ook goed doen zijn: JPR Advocaten, BarentsKrans, Van Benthem & Keulen, Hekkelman en Poelmann van den Broek. Zij zagen hun omzet toenemen met 10 tot 20 procent.
Richard Fens, managing partner van DLA Piper, vertelt over de twee belangrijkste pijlers voor de groeiende omzet: “ Vanwege de veranderende vraag in de markt helpen wij in toenemende mate onze cliënten via multidisciplinaire teams. Deze inzet van onze specialisten uit meerdere vakgebieden betekent uiteindelijk ook dat al deze praktijken bijdragen aan het ‘overall’ kantoorresultaat. Daarnaast ervaren wij steeds meer de positieve effecten van ons sterke wereldwijde netwerk van eigen kantoren (inmiddels met meer dan 70 kantoren in ruim 30 landen). De ondersteuning die wij vanuit onze Nederlandse praktijk aan ons internationale cliëntenbestand bieden, neemt in verhouding tot het werk dat wij voor enkel Nederlandse cliënten doen dus toe.”
Ook managing partner Peter Brouns van Boels Zanders noemt een paar belangrijke factoren voor de gunstige omzetontwikkeling. “Ten eerste gaat het om constante aandacht voor het leveren van topkwaliteit. Iedereen binnen onze organisatie is ervan doordrongen dat we onze cliënten optimaal bedienen in alle facetten. Naast juridische kwaliteit, mag de cliënt verwachten dat hij snel en adequaat wordt bediend. Korte lijnen en een ‘gesmeerd lopende organisatie’ wekken vertrouwen. Daarnaast merken wij dat in het huidig economisch klimaat cliënten zich steeds bewuster worden van het feit dat kantoren in het middensegment, zoals wij, gespecialiseerde juridische dienstverlening kunnen bieden van gelijkwaardig niveau als de top 10 kantoren. Daar waar voorheen de noodzaak daartoe ontbrak, zie je dat cliënten en ‘potentials’ – die eerst uitsluitend hun toevlucht zochten naar de bekende namen in de top 10 – nu op zoek gaan naar alternatieven.”
Minder opzienbarend
De omzetcijfers van 2011 in vergelijking met die van 2010 zijn een stuk minder opzienbarend. De totaalomzet van zowel de top 10 als de kantoren daaronder bleef in deze periode nagenoeg gelijk (-0,5%). Wel zijn er een aantal sterke stijgers te noemen: Kennedy van der Laan (ruim 9%), DLA Piper (ruim 8%), BoelsZanders (bijna 8%) en Kneppelhout & Korthals (ruim 11%). En ook een aantal sterke dalers: CMS Derks Star Busmann (-9,5%), AKD (-4%) en Van Benthem & Keulen (-4%).
Scherpe focus
Hokken verwacht dat ook de middelgrote kantoren de komende tijd meer last krijgen van de economische achteruitgang en dat de commerciële praktijk hiervan problemen zal ondervinden in bijna alle rechtsgebieden. De insolventiepraktijk zal volgens de organisatiedeskundige voorlopig nog wel toenemen. “Kantoren zullen steeds strategischer moeten denken en dus snel inspelen op de veranderingen in de markt. Die focus moet heel scherp zijn. Daarbij moeten de kantoren goed kijken naar hun tarieven. Die moeten passen bij hun cliënten en het soort kantoor.”
