“Ons werk is door de coronacrisis ingrijpend veranderd. Dat geldt zowel voor de omstandigheden waarin we ons werk doen als voor het werk zelf. De RSJ behandelt als (hoogste) beroepsrechter klachten van gedetineerden, tbs-gestelden en jongeren in justitiële jeugdinstellingen die betrekking hebben op de omstandigheden waarin zij hun straf of maatregel ondergaan. Deze klachten gaan onder meer over medische zorg, voeding, dagprogramma’s, overplaatsingen en verlof. De RSJ ziet erop toe dat (vrijheidsbenemende) straffen en maatregelen op een humane manier ten uitvoer worden gelegd.
Afgesloten van de buitenwereld
Door de uitbraak van het coronavirus mochten gedetineerden, tbs-gestelden en jongeren geen bezoek meer ontvangen en verloven werden ingetrokken en niet meer verleend. De in- en uitstroom van gedetineerden moe(s)t zoveel mogelijk worden beperkt. In de praktijk kwam dat erop neer dat zij grotendeels van de buitenwereld werden afgesloten.
Ook het systeem waarin gedetineerden geleidelijk steeds meer vrijheden verwerven en zich steeds vaker buiten de inrichting mogen begeven om zich voor te bereiden op hun terugkeer in de maatschappij staat door de uitbraak van het coronavirus onder druk. Niet alleen de gedetineerde zelf maar ook de samenleving is bij dit systeem gebaat, omdat het de kans dat de gedetineerde opnieuw een strafbaar feit pleegt verkleint. Veel gedetineerden staan door de coronamaatregelen na een periode in een gesloten setting te hebben verbleven ineens weer buiten en moeten zich in de maatschappij zien te redden zonder dat ze zich daar goed op hebben kunnen voorbereiden. Dat is schrijnend en uiteindelijk voor niemand wenselijk, maar helaas noodzakelijk om verspreiding van het coronavirus binnen de inrichtingen te voorkomen.
Veel meer klachten
De veranderde omstandigheden waarin straffen en maatregelen ten uitvoer worden gelegd hebben tot een grote toename van het aantal klachten en bij de RSJ ingediende beroepen geleid. Begrijpelijk, want het betreft een doelgroep die zeer afhankelijk is, en men wil weten waar hij of zij aan toe is. Justitiabelen wenden zich tot ons in de hoop dat wij ze perspectief kunnen bieden, maar dat kunnen we helaas niet altijd. Het blijft voorlopig ongewis hoe de situatie zich gaat ontwikkelen. Gelukkig mogen gedetineerden inmiddels weer meer bezoek ontvangen en wordt in enkele gevallen weer verlof verleend.
Digitale borrelbingo
Wij werken er ondertussen met man en macht aan om de instroom van alle beroepszaken het hoofd te bieden. Thuis, weliswaar. Door de stappen die de afgelopen jaren zijn gezet om het werk te digitaliseren gaat ons dat gelukkig goed af. We werken in een hecht team en hebben veel telefonisch contact met elkaar. Het contact is zelfs geïntensiveerd. We leren elkaar kennen in onze thuissituaties, met alle uitdagingen die daarbij komen kijken. Zo willen nieuwsgierige kinderen of huisdieren nog wel eens een kijkje komen nemen tijdens vergaderingen. Ook zijn vrijwel onmiddellijk na het ingaan van de ‘intelligente lockdown’ tal van initiatieven ondernomen om het onderlinge contact te versterken. Er zijn digitale borrelbingo’s en -quizzen georganiseerd met ‘guilty pleasures’ en jeugdfoto’s van collega’s en we hebben onlangs nog samen proberen te ontsnappen uit een online escaperoom.
Onthaasten
Het thuiswerken bevalt mij eigenlijk wel. Ik denk dat we er met zijn allen achter komen dat het ook veel voordelen biedt en dat het ons wellicht een beetje helpt te onthaasten. Het zal mij dan ook niets verbazen als het thuiswerken een prominente plaats zal innemen in het ‘post-coronatijdperk’.”
